Έχω παρακολουθήσει πάρα πολλούς τελικούς κυπέλλου Ελλάδας από τότε που το ποδόσφαιρο έγινε επαγγελματικό, τους περισσότερους τηλεοπτικά, πολλούς δια ζώσης. Ήμουν εκεί στον πιο έντονο απ’ όλους, τον «τελικό του αιώνα» το 1988 σε εκείνη την ιστορική μάχη Κοσκωτά-Βαρδινογιάννη, έζησα από κοντά το τρομερό 4-1 της Λάρισας στον τελικό με τον ΠΑΟΚ, συμμετείχα τις περισσότερες φορές στη λεγόμενη τότε «γιορτή».
Από ποδοσφαιρικής και όχι μόνο άποψης, ο τελικός που αποτυπώθηκε περισσότερο απ’ όλους στο μυαλό μου έγινε 25 χρόνια πριν, στο Ολυμπιακό Στάδιο. Ήταν ένας τελικός που καθ’ ομολογία των ίδιων των πρωταγωνιστών του, δεν μπορούσε να έχει νικητή. Και όντως δεν είχε διότι έληξε ισόπαλος. Βουτώντας στη θάλασσα των αναμνήσεων και κρίνοντας με την ασφάλεια των χρόνων που έχουν παρέλθει από τότε, είναι ο καλύτερος τελικός που έγινε ποτέ, μακριά από δηλητήρια και φαινόμενα που κατέστρεψαν την έξωθεν καλή μαρτυρία του αθλητικού θεάματος στην Ελλάδα. Το περιρρέον σκηνικό τα είχε όλα.
Η μοίρα ήθελε σχεδόν όλη τη φίλαθλη Ελλάδα να γιορτάζει. Η ΑΕΚ είχε κατακτήσει το τρίτο σερί πρωτάθλημα, ο Ολυμπιακός είχε μπροστά του τον πρώτο τελικό Ευρωλίγκας στην ιστορία του, ο κόσμος του πανηγύριζε τη νίκη στον ημιτελικό του Τελ Αβίβ κόντρα στον Παναθηναϊκό, ο ΠΑΟΚ είχε κατακτήσει το κύπελλο Κorac με μια ραψωδία εκείνης της απίθανης ομάδας του Πρέλεβιτς, του Μπέρι και του Σάβιτς στην Τεργέστη. Από το κάδρο έλειπε μόνο ο πληγωμένος Παναθηναϊκός, αλλά το κάρμα του τα επέστρεψε όλα μονομιάς εκείνη την Τετάρτη, 20 Απριλίου στο Ολυμπιακό Στάδιο στον 52ο τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας.
Με Χουάν Ραμόν Ρότσα στον πάγκο, με Βαζέχα, με Μπορέλι, με Βάντζικ, με Αποστολάκη, με Δώνη, με Γεωργιάδη, με Ουζουνίδη. Ατέλειωτος ο κατάλογος με τα ονόματα, φυσιολογική και ορατή η μελαγχολία εάν μπούμε σε διαδικασία σύγκρισης με το σήμερα. Κι αν για την ΑΕΚ ο κύκλος έκλεινε, για τον Παναθηναϊκό μόλις άνοιγε. Ήταν η ομάδα που μετά την παρένθεση Όσιμ, ήρθε και απογείωσε ο Χουάν, επιβεβαιώνοντας ότι το καλύτερο τανγκό το χορεύεις με μια παλιά αγάπη. Εκείνη η ομάδα έφτασε στα ημιτελικά του Champions League, στις παρυφές του ονείρου, του διαχρονικού καημού του προέδρου της, του Γιώργου Βαρδινογιάννη.
Ήταν κακή εκείνη η χρονιά για τον Παναθηναϊκό, κι όμως έκλεισε τόσο γλυκά, τόσο χορταστικά που η μνήμη έχει διαγράψει το δύσβατο και ανηφορικό σκέλος της. Το σκηνικό ήταν έτοιμο, το γήπεδο είχε σχεδόν γεμίσει. Κόπηκαν κάτι περισσότερο από 61 χιλιάδες εισιτήρια, ο Παναθηναϊκός είχε εξαντλήσει τα δικά του – η ΑΕΚ επέστρεψε περίπου 5 χιλιάδες. Οι δύο προπονητές είχαν καταλήξει στα σχήματα που θα διεκδικούσαν τον τελευταίο τίτλο της σεζόν. Το παιχνίδι αυτό καθαυτό ήταν μια εποποιΐα.
Παναθηναϊκός και ΑΕΚ έφεραν τηλεθεατές και παριστάμενους πιο κοντά στο ποδόσφαιρο, σε έναν τελικό που άλλαζε χέρια κάθε ημίωρο, με την έκρηξη συναισθημάτων να είναι συγκλονιστική και πρωτόγνωρη για το ελληνικό φίλαθλο κοινό. Ανάλογο παιχνίδι είχαμε να παρακολουθήσουμε πολλά χρόνια. Οι πιο παλιοί θυμήθηκαν τον τελικό του 1976 και εκείνο το αλησμόνητο 4-4 μεταξύ Ηρακλή – Ολυμπιακού που έμελλε να
είναι η πρώτη μεγάλη παράσταση του Βασίλη Χατζηπαναγή μπροστά στο ελληνικό κοινό, οι νεότεροι θα κάνετε πιθανόν το συνειρμό με τον τελικό του 2009 που κρίθηκε στο 35ο πέναλτι.
Τούτη τη φορά όμως δεν ήταν μόνο το ούτως ή άλλως συγκλονιστικό θέαμα. Ήταν ο κόσμος, η ατμόσφαιρα, οι παράγοντες, τα ευτράπελα, οι διαιτητές, ακόμη και τα μικρής έκτασης επεισόδια. Εξήντα πέντε χιλιάδες κόσμος, καθηλωμένος επί τρεις ώρες στο Ολυμπιακό Στάδιο θαύμασε ένα παιχνίδι πολύ σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα. Τρομερός ρυθμός, απίστευτες εναλλαγές στον έλεγχο του ματς, ασυνήθιστη διακύμανση του σκορ, έξι γκολ, τρία δοκάρια, τρομερές ευκαιρίες, υπέροχες αποκρούσεις, πέναλτι, ακυρωθέντα γκολ, θρίλερ με τραυματίες παίκτες-κλειδιά, δύναμη, ταχύτητα, "μπούκες" του Βαρδινογιάννη, σαρδόνια χαμόγελα και θανατηφόρα ειρωνικές ατάκες του Μελισσανίδη.
Η προσέγγιση του αγώνα από τους δύο προπονητές, επιθετική, με στόχο να διευκολύνει το θέαμα. Ο αντικαταστάτης του σατράπη Όσιμ, Χουάν Ρότσα αιφνιδίασε τους πάντες, προτιμώντας τον Γ.Χ. Γεωργιάδη αντί του αρχηγού Δημήτρη Σαραβάκου που είχε μείνει τις τελευταίες είκοσι ημέρες μακριά από αγώνες λόγω τραυματισμού (και επί της ουσίας είχε τελειώσει από τον Παναθηναϊκό) και έριξε το μεγαλύτερο βάρος στο ψυχολογικό σκέλος. Ο Μπάγεβιτς, στο απόγειο της δόξας και της αναγνώρισής του στο ελληνικό ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι, ξεκίνησε λάθος το ματς φοβούμενος ίσως περισσότερο απ’ όσο έπρεπε τον αντίπαλο.
Ατύχησε να έχει το Μανωλά όχι απλώς υστερήσαντα, αλλά στο χειρότερο παιχνίδι της καριέρας του και είχε και μια τραγική έμπνευση με το Μιχάλη Βλάχο ως προσωπικό φρουρό του Βαζέχα. Διόρθωσε τα κακώς κείμενα στο δεύτερο μέρος όταν και πήρε το ρίσκο και επέτρεψε κυρίως στον Τσιάρτα να ξεδιπλώσει το μοναδικό ταλέντο του και πήγε το παιχίδι στα πέναλτι. Σε κάθε περίπτωση η ΑΕΚ ξεκίνησε το παιχνίδι σαν ξεκάθαρο φαβορί, αλλά βρέθηκε να κυνηγάει.
Η πρώτη φωτιά στις κερκίδες του ΟΑΚΑ άναψε στο μισάωρο, με το πρώτο γκολ του Παναθηναϊκού. Η δεύτερη λίγα λεπτά αργότερα, όταν ο γνωστός και μη εξαιρετέος Γιάννης Σπάθας πήγε να το τινάξει στον αέρα. Ο Μανωλάς με θεαματικό πλονζόν διώχνει την μπάλα με τα χέρια και σαν τελευταίος παίχτης πρέπει να αποβληθεί. Ο Σπάθας κλείνει τα μάτια και μετατρέπει την κόκκινη σε κίτρινη κάνοντας το πράσινο κομμάτι της κερκίδας να αγανακτήσει.
Ο Βαρδινογιάννης βγαίνει εκτός εαυτού, παύει να παρακολουθεί το παιχνίδι από τη θύρα των επισήμων, ανεβοκατεβαίνει στο ταρτάν του ΟΑΚΑ και η εικόνα του παραπέμπει πιο πολύ σε προπονητή παρά σε παράγοντα. Το ημίχρονο κλείνει με τον Παναθηναϊκό να προηγείται 1-0 χάρη στο γκολ του Βαζέχα και τίποτα δεν προμηνύει τη θύελλα που ακολουθεί. Ο Μπάγεβιτς αποσύρει τον τραυματία Σαμπανάτζοβιτς και δίνει εντολή στον Τσιάρτα να ετοιμαστεί. Οι παίκτες της ΑΕΚ δίνουν όρκο νίκης στα αποδυτήρια, παρόντων των Καρρά και Μελισσανίδη. Ο Τίγρης ζητά ένα γρήγορο γκολ και "όλα στη συνέχεια θα είναι ευκολότερα".
Στην έξοδο από τη φυσούνα, η συνάντηση με το Βαρδινογιάννη παραπέμπει σε σκηνικό από σαλούν στο φαρ ουέστ. Οι παριστάμενοι δημοσιογράφοι ακούν βαριές κουβέντες, πικαρίσματα, παρελθοντολογία, μέχρι και ο Κώστας Μαυρίδης ανασύρθηκε, ο Βαγγέλης Βλάχος, ο Γεωργαμλής. Γίνονται αναφορές σε παιχνίδια
της δεκαετίας του ’70, ο Μελισσανίδης είναι βέβαιος ότι "θα το γυρίσει όπως τότε", ο Βαρδινογιάννης μένει σιωπηλός, ανάβει τσιγάρο και βγαίνει για το δεύτερο ημίχρονο. Δεν περνούν επτά λεπτά και ξεκινά το rodeo.
Επικό αυτογκόλ του Μανωλά και ένας Χουάν Χοσέ Μπορέλι να νομίζει ότι έβαλε εκείνος το γκολ και να βγάζει τη φανέλα του, να τρέχει προς τον πάγκο χοροπηδώντας σαν τρελός και να μην τιμωρείται με κίτρινη από τον Σπάθα που έχει χάσει ολοφάνερα τον έλεγχο του αγώνα. Ο Μπάγεβιτς αντιλαμβάνεται ότι τα περιθώρια στενεύουν, αποσύρει τον αρνητικό Μιχάλη Βλάχο και βάζει φορ: το Βασίλη Δημητριάδη.
Η ΑΕΚ τα παίζει όλα για όλα στο τελευταίο μισάωρο και προειδοποιεί με μια απίθανη ευκαιρία του Σλίσκοβιτς. Ο Ρότσα αντικαθιστά το Βαζέχα με το Δώνη και το γήπεδο βράζει. Αργότερα ο Πολωνός καλύπτει τον κόουτς και δηλώνει ότι είχε πρόβλημα και ζήτησε ο ίδιος την αλλαγή. Ο Δώνης χάνεται στα δεξιά και περιορίζεται σε απλή αναφορά στο φύλλο αγώνα από το Βάιο Καραγιάννη, είναι φανερό ότι ο Παναθηναϊκός είναι άδειος στην επίθεση, απόντος του Βαζέχα είναι παντελώς ακίνδυνος.
Η νέα αλλαγή του Χουάν λίγο αργότερα, ξεσηκώνει εντελώς τον κόσμο του Παναθηναϊκού. Έξω ο Χότα-Χότα, μέσα ο Μαραγκός με αποστολή να περιορίσει τη δράση του Τσιάρτα και να κρατήσει μπάλα. Η ανακατανομή ρόλων στα χαφ, φέρνει το νεαρό Δημήτρη Μάρκο πάνω στον Αλεξανδρή (που από εκείνο το σημείο και έπειτα οργιάζει), τον Κολιτσιδάκη πάνω στον Δημητριάδη, ενώ ο Καλλιντζάκης παραμένει πάνω στον Σλίσκοβιτς. Ο Παναθηναϊκός παθαίνει πρωτοφανή καθίζηση.
Ρεσιτάλ Αλεξανδρή, οι αεκτζήδες αναθαρρούν στην κερκίδα, αρχίζουν να το πιστεύουν. 2-1 στο 70’ ισοφάριση στο 77’, "Για σένα, για σένα" ο πανηγυρισμός του Δημητριάδη που δείχνει την κερκίδα με τις φλέβες τεντωμένες. Ένα κουβάρι κόσμος και παίκτες της ΑΕΚ με άνδρες των ΜΑΤ (τότε ΜΕΑ) να προσπαθούν να απωθήσουν τον τρελαμένο κόσμο της Ένωσης. Από την κατήφεια, στο "τελειά και παύλα ΑΕΚ είσαι κ@βλα", στο "πρωτάθλημα-κύπελλο", στο όνειρο ενός νταμπλ, του πρώτου στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.
Ο Παναθηναϊκός από την άλλη, μέσα σε πέντε λεπτά βρέθηκε από τον παράδεισο στην κόλαση. Οι αλλαγές Βαζέχα και Μπορέλι κόστισαν σχεδόν έναν τίτλο, η ομάδα απορρυθμίστηκε, έδωσε μέτρα, έβγαλε φόβο, υπέκυψε στο αστείρευτο ταλέντο του Τσιάρτα. Ο Ναουσαίος με την είσοδό του άρχισε να κινεί την κιτρινόμαυρη μηχανή που με ντελικάτους ρυθμούς έφτανε στη μια επίθεση μετά την άλλη. Η ηγεμονία της ΑΕΚ είναι καθολική στο ματς, ο Παναθηναϊκός οπισθοχωρεί και ο Βαρδινογιάννης έχει φτάσει στα όρια του ταρτάν.
Καπνίζει το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο, δίνει οδηγίες, φωνάζει, στο μεσοδιάστημα ανεβαίνει και στα μπουθ, αρπάζει το μικρόφωνο και καλεί τους οπαδούς του Παναθηναϊκού να σταματήσουν τα επεισόδια, να πάψουν να ξηλώνουν καθίσματα και να τα πετούν. Ο Σπάθας δεν έχει καν το ειδικό βάρος να διακόψει και να αποβάλλει τον «Καπετάνιο», ο Μελισσανίδης ούτως ή άλλως πηγαινοερχόταν στον πάγκο σαν «Διευθύνων Σύμβουλος». Έδειχνε να απολαμβάνει το comeback της ομάδας και τα νεύρα του Γιώργου.
Το τελευταίο πεντάλεπτο περνάει "νερό" όπως θα έλεγε και ο Τίγρης, ο Σπάθας σφυρίζει τη λήξη ξεφυσώντας. Παράταση. Η ΑΕΚ ξεκινά από εκεί που τελείωσε. Το παιχνίδι έχει απίστευτο τέμπο, οι ομάδες
έχουν τρομερά αποθέματα φυσικής κατάστασης, ο κόσμος παρακολουθεί ένα σπάνιο ποδοσφαιρικό θέαμα. Στο 95’ το ΟΑΚΑ καίγεται: ο Αλέκος κάνει το θαύμα του και υπογράφει με σουτ το total recall της ΑΕΚ. 3-2. Χαλασμός. Πριν κοπάσουν οι πανηγυρισμοί από το κιτρινόμαυρο στρατόπεδο, ο "ΓουΧού" ισοφαρίζει. Ο βοηθός Σωτηρόπουλος έχει υψωμένο το σημαιάκι, ο Σπάθας το ακυρώνει. Δεν υπήρχε offside.
Ο Βαρδινογιάννης μπουκάρει. Μαζί με τους φουσκωτούς αυτή τη φορά. Πάει απ’ ευθείας στο Σπάθα και στη συνέχεια στον επόπτη: "πρέπει να ντρέπεσαι, αλήτη", το ηπιότερο που του είπε. Ο βοηθός κατάφερε μόνο να ψελλίσει ένα ξεψυχισμένο: «μα ήταν offside, κύριε πρόεδρε...». Ο Βαρδινογιάννης με τα πολλά πείθεται να βγει εκτός αγωνιστικού χώρου. Εκεί τον περιμένει ο Μελισσανίδης. «Δεν ήταν κόκκινη η φάση του Μανωλά; Δεν ήτανε καθαρό γκολ;» τον ρωτάει ο Καπετάνιος. - "Ελα τώρα μωρέ, ντάξει..." απαντάει ο Τίγρης.
Κουβέντα στην κουβέντα η συζήτηση λίγο έλειψε να φθάσει στα άκρα, ευτυχώς το παιχνίδι ξαναξεκίνησε και η κατάσταση εκτονώθηκε. Ο Βαρδινογιάννης όμως με τη «μπούκα» είχε στείλει το μήνυμα στους παίκτες: ο Παναθηναϊκός δεν έκανε πίσω, θα διεκδικούσε μέχρι τελευταίας ρανίδας τις πιθανότητές του για το μοναδικό τίτλο που διεκδικούσε στη σεζόν.
Η ΑΕΚ οπισθοχωρεί. Επαναπαύεται; Λιγοψυχεί; Πάντως δέχεται αλλεπάλληλες φάσεις, ο Παναθηναϊκός είναι καταιγιστικός στο τελείωμα του παιχνιδιού. Η βολίδα του Νιόπλια κοντεύει να σπάσει το δοκάρι του Ατματσίδη, πέντε λεπτά όμως πριν τελειώσει και η παράταση, η τύχη χαμογελάει στον Παναθηναϊκό. Αμφισβητούμενο φάουλ, σέντρα Νιόπλια από αριστερά, κεφαλιά Κολιτσιδάκη, γυρίζει ο Δώνης, κόντρες, τάκλιν, από κοντά ο Μάρκος κι όπου πάει. Πάει μέσα, 3-3, χαμός.
Ο Παναθηναϊκός δεν σταματάει. 120': Για την ακρίβεια 119'50". Κόρνερ του Μαραγκού, κεφαλιά του Ουζουνίδη στη ρίζα του δοκαριού. Ο Σπάθας αντιλαμβάνεται ότι τούτοι εδώ μπορεί να το λήξουν και 5-5, δεν αφήνει να περάσει δευτερόλεπτο. Λήξη, ας τα βρουν στα πέναλτι να ησυχάσουμε να πάμε σώοι στα σπίτια μας.
Ξεκίνησαν οι κλασσικές διαβουλεύσεις και στις δυο πλευρές. Ο Ρότσα έψαχνε μέσα σε δεκάδες πόδια, σχετικών κι άσχετων τους εκτελεστές του. "Ελα Γιώργο, θέλω άλλους δύο" είπε στον Γεωργιάδη κι ο ΓΧ δεν είπε όχι. Χτύπησε στον ώμο τον Μαραγκό: "Εσύ Σπύρο το τέταρτο". Αυτός δίστασε λίγο στην αρχή, αλλά δέχθηκε. Τον Αποστολάκη τον άφησε τελευταίο: "Εσύ Στράτο το πέμπτο. Πάμε Γερά!". Την ίδια ώρα ο Γιώργος Βαρδινογιάννης μ' ένα τσιγάρο στο χέρι στριφογύριζε ανάμεσα στους παίκτες του και μουρμούριζε.
Στην αντιπέρα όχθη ο Μπάγεβιτς είχε βρει τους τέσσερεις και έψαχνε τον πέμπτο. Κοιτάζει το Μανωλά, σαν να θέλει να τον βγάλει από το αδιέξοδο. "Δεν μπορώ, δεν θέλω να χτυπήσω πέναλτι." Όλοι οι άνθρωποι της ΑΕΚ έπεσαν πάω στον κορυφαίο αμυντικό, έφτασαν στο σημείο να τον παρακαλούν να χτυπήσει ένα πέναλτι. Αμετάπειστος ο Στέλιος επέμεινε: "Οχι, δεν μπορώ". Ο Μπάγεβιτς δεν το συνέχισε.
Όταν έδωσε την τελική λίστα των εκτελεστών του, πήγε και κάθισε πάλι στην καρέκλα του. Μόνος. Σκεπτικός. Γρήγορα σηκώθηκε και πάλι όρθιος. Περίεργο. Δεν κάπνιζε. Στήθηκε με τα χέρια σταυρωμένα απέναντι, "ευθεία" με την εστία των πέναλτι. Κι άρχισε η διαδικασία: Λούης, γκολ. Τόνι, γκολ. "Γ.Χ.", γκολ.
Αλεξανδρής, γκολ. Επόμενος ο Ουζουνίδης. Στόπερ ο Μαρίνος, ψηλός, νεαρός, "άψητος". Ο Μπάγεβιτς ξανασηκώνεται όρθιος "Το’ πιασε" λέει στο Ραβούση. Κατεβάζει το βλέμμα όταν ο Μαρίνος ευστοχεί. 3-2 και ακολουθεί ο "σίγουρος", ο Τσάρτας, ο πιο σπεσιαλίστας απ’ όλους. "Να αυτός θα αστοχήσει" είπε με θράσσος ο Αντωνίου. Και ναι, ο Τσάρτας σούταρε άουτ. "Ελα Σπύρο, η σειρά σου, το πήραμε". Ο Μαραγκός σουτάρει άτσαλα, το έβγαλε ο Ατματσίδης. Δεν τελείωνε ποτέ...
Ο επόμενος είναι ο Δημητριάδης. "Ελα μεγάλε Γιόζεφ, πιάστο" φώναξε ο Κολιτσιδάκης. Ο θηριώδης Πολωνός έπαιζε λαβωμένος από την παράταση, είχε χτυπήσει σε μια σύγκρουση με τον Σλίσκοβιτς και ο γιατρός του Παναθηναϊκού Βασίλης Οικονομίδης, είχε σταματήσει με στιγμιαία ράμματα την αιμορραγία. Ο Δημητριάδης θα πλασάρει άψυχα αριστερά, το «βουνό» θα πέσει σωστά. Σηκώνεται και πανηγυρίζει έξαλλα, βγάζει όλο το άγχος. Είναι η μοναδική φορά στην καριέρα του Βάντζικ στην Ελλάδα που η αντίδρασή του παραπέμπει σε latin ταμπεραμέντο.
Πέμπτο πέναλτι για τον Παναθηναϊκό. Απόντος του Σαραβάκου, εκείνος που παίρνει τη σκυτάλη και έχει και το περιβραχιόνιο είναι ο Στράτος Αποστολάκης. Για ακόμη μία φορά στην καριέρα του, ο παίκτης που επωμίζεται το βάρος, όπως τότε στην Ουγγαρία που σούταρε με όλη του τη δύναμη στο κέντρο της εστίας και επί της ουσίας έβαλε το θεμέλιο λίθο της πρόκρισης στο Μουντιάλ. Το θυμήθηκε και ο Κολιτσιδάκης. "Στράτο θυμήσου τη Βουδαπέστη. Κάντο όπως εκεί". Ο Στράτος δεν απάντησε, πήρε τη μπάλα με το ένα χέρι και την άφησε στη βούλα.
Δεν την έστησε, δεν έψαξε τη βαλβίδα όπως κάνουν οι σπεσιαλίστες σήμερα, δεν έκανε το παραμικρό κόλπο για πόλεμο νεύρων στον Ατματσίδη. Στήθηκε έξω από τη γραμμή της περιοχής με τα χέρια στη μέση, σήμα κατατεθέν της καριέρας του και στον Ολυμπιακό και στον Παναθηναϊκό. Το γνωστό τρέξιμο στις "μύτες", κλείνει τα μάτια – σουτ – γκολ – κύπελλο. Βάλσαμο που αγαλλίασε την τσακισμένη από το Τελ Αβίβ ψυχολογία των φίλων του τριφυλλιού, αντίδοτο για όλα όσα τους πλήγωσαν εκείνη τη σεζόν.
Δίχως εκείνο το πέναλτι του Αποστολάκη κι εκείνο το κύπελλο, θα ήταν μια σεζόν μόνο πίκρας. Ο Στράτος τρέχει αποπροσανατολισμένος, ανάμεσα σε δεκάδες οπαδούς, φωτορεπόρτερ, παρατρεχάμενους. Αγκαλιάζεται με όλους, μοιράζει φιλιά, ξανατρέχει. Πριν γίνει η απονομή αγκάλιασε το Σαραβάκο που με πολιτική περιβολή έμοιαζε θηρίο στο κλουβί. Μέσα στον κλοιό που είχαν σχηματίσει οι άνδρες των ΜΑΤ, μπροστά στην πρόχειρη εξέδρα οι πράσινοι έστησαν το χορό της νίκης.
Ο Μπορέλι πήρε στην αγκαλιά το γιο του, το μωρό φοβήθηκε κι έβαλε τα κλάματα από τη φασαρία και τις κροτίδες, ο Χότα-Χότα χαμογελώντας τον φίλησε και του έδωσε να ακουμπήσει το τρόπαιο. Ο μικρός ακαριαία σταμάτησε. Ψηλά στο βάθρο ο Γιώργος Βαρδινογιάννης αγκάλιασε και φίλησε το Σαραβάκο ψιθυρίζοντάς του κάτι στο αυτί. Μετά χάιδεψε πατέρα και γιο Μπορέλι και σήκωσε την κούπα μαζί με το Στράτο. Το ένα "αυτί" της κούπας εκείνος, το άλλο ο αρχηγός του Παναθηναϊκού.
"Το ματς αποτέλεσε ελπίδα για το ποδόσφαιρο. Ένα καλύτερο αύριο έρχεται για τον Παναθηναϊκό" ήταν η δήλωση που έκανε κρατώντας στην αγκαλιά του τη μικρή κόρη του, τη Χρυσή. Περίμενε να συγχαρεί τον Μπάγεβιτς στην απονομή των μεταλλίων και έφυγε για τα αποδυτήρια. Εκεί στήθηκε το μεγάλο πανηγύρι, εκεί έφυγε το άγχος και η κούραση από την υπερπροσπάθεια, εκεί διαδραματίστηκαν οι σκηνές της ανείπωτης χαράς.
Ο Γιάννης Ζαβραδινός δεν προλάβαινε να φέρνει σαμπάνιες, ο αείμνηστος Θόδωρος Βαρδινογιάννης ξαπλωμένος στο κρεβάτι του ιατρείου, με λυμένη τη γραβάτα να προσπαθεί να συνέλθει από την αγωνία και το στρες των πέναλτι. Γύρω του ένα κουβάρι Ρότσα και ποδοσφαιριστές να κάνουν σαν μικρά παιδιά. Ήταν τέτοια η υπερένταση από τις συνεχείς και απρόβλεπτες μεταβολές της πλάστιγγας, που όλοι ξέσπασαν.
Ο Καπετάνιος μπουκάρει στα αποδυτήρια, ανακοινώνει το πριμ που ξεσηκώνει θύελλα ενθουσιασμού. Κάθε παίκτης θα εισπράξει από 3μισι εκατ. δρχ σαν να λέμε 10 χιλιάδες ευρώ. Η συνέχεια δόθηκε στο Stratos, στο κέντρο της Αθήνας, με τον Άγγελο Διονυσίου να τραγουδάει τον ύμνο του Παναθηναϊκού, μια, δύο και τρεις φορές. Σύλλογος μεγάλος, δεν υπάρχει άλλος.
Ήταν ο καλύτερος τελικός όλων των εποχών όπως δήλωσε και ο πρόεδρος της ΑΕΚ, ο Γιάννης ο Καρράς. Μόνο εκείνος μίλησε από τη διοίκηση της Ένωσης, του Μελισσανίδη δεν του έπαιρνες μιλιά. Μπαινόβγαινε στα αποδυτήρια και μουρμούραγε από μέσα του. Η ΑΕΚ ήταν άλλωστε πρωταθλήτρια, άξιζε το κύπελλο όσο ο Παναθηναϊκός, δεν είχε χάσει. Κι όμως, οι ποδοσφαιριστές δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους.
"Τι κλαίτε ρε; Γυναίκες είστε; Ψηλά το κεφάλι. Εσείς νικήσατε" έδωσε το έναυσμα ο Μπάγεβιτς. Ο έμπειρος και από τα μικράτα του στο σύλλογο, Γιώργος Κούτουλας, πήρε το μήνυμα και ανέλαβε να αναπτερώσει το ηθικό των υπολοίπων. «Το Σάββατο θα σηκώσουμε την κούπα την καλή» είπε ο Κούτουλας. Μεμιάς όλοι συμφώνησαν, κούνησαν καταφατικά τα κεφάλια.
Τα φώτα έσβησαν, ο κόσμος αποχώρησε, οι πόρτες κλειδώθηκαν. Ο τελικός είχε πια περάσει στην ιστορία. Η ΑΕΚ λίγες μέρες αργότερα πανηγύριζε παρουσία του «θείου Λουκά» στη Φιλαδέλφεια το τρίτο πρωτάθλημα σερί. Ο Παναθηναϊκός είχε σώσει μια χρονιά, κρατώντας ψηλά το φρόνημα του κόσμου του σε μια σεζόν που αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δημιουργία μιας ομάδας που ταξίδεψε αργότερα όλη τη φίλαθλη Ελλάδα.
