Στον κόσμο του αθλητισμού, το ποδόσφαιρο είναι μοναδικό λόγω της σκόπιμης χρήσης του κεφαλιού για τον έλεγχο και την προώθηση της μπάλας.
Τραυματισμοί με το κεφάλι
Αυτή η ικανότητα θέτει τον παίκτη σε κίνδυνο τραυματισμού στο κεφάλι. Ο τραυματισμός στο κεφάλι μπορεί να προκληθεί από επαφή του κεφαλιού με το κεφάλι άλλου παίκτη (ή άλλα μέρη του σώματος), το έδαφος, το δοκάρι ή με την μπάλα.
Τέτοιες κρούσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μώλωπες, κατάγματα, τραυματισμούς στα μάτια, διάσειση ή σπάνια θάνατο.
Οι προπονητές, οι παίκτες, οι γονείς και οι γιατροί ανησυχούν δικαίως για τον κίνδυνο τραυματισμού στο κεφάλι στο ποδόσφαιρο. Η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι συνταξιούχοι ποδοσφαιριστές έχουν κάποιο βαθμό γνωστικής δυσλειτουργίας.
Οι περιπτώσεις των Τσάρλτον και Στάιλς
Ο πρώην επιθετικός της Γουέστ Μπρομ, Τζεφ Άστλ, και μέλη της ομάδας του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Αγγλίας του 1966, συμπεριλαμβανομένων των Τζάκι Τσάρλτον και Νόμπι Στάιλς, απεβίωσαν μετά από νευροεκφυλιστικές ασθένειες της εγκεφαλικής λειτουργίας που πιστεύεται ότι συνδέονται στενά με το ποδόσφαιρο.
Ο Σερ Μπόμπι Τσάρλτον, ο οποίος κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 και πραγματοποίησε μεγάλη καριέρα στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, διαγνώστηκε με άνοια.
Αυξημένες πιθανότητες για άνοια οι ποδοσφαιριστές
Έρευνα για το ποδόσφαιρο και το τραύμα στο κεφάλι, έδειξε ότι οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές έχουν τρεισήμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωσθούν από άνοια σε σχέση με άτομα της ίδιας ηλικίας στο γενικό πληθυσμό.
Κίνδυνος διάσεισης
Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η μπάλα ταξιδεύει με μεγάλη ταχύτητα, η κεφαλιά μπορεί να προκαλέσει διάσειση, η οποία είναι μια ήπια μορφή τραυματικού εγκεφαλικού τραυματισμού (TBI).
Η διάσειση διαγιγνώσκεται όταν συμπτώματα —όπως σύγχυση, αποπροσανατολισμός, αμνησία, ζάλη, πονοκέφαλος και άλλα— συνοδεύουν ένα χτύπημα στο κεφάλι. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν πλήρως από μια διάσειση σε διάστημα ημερών έως εβδομάδων, αν και μερικοί μπορεί να έχουν επίμονα συμπτώματα.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν προβλήματα με τη γνωστική λειτουργία, όπως η σκέψη και η μνήμη. Οι μελέτες για τη σχέση μεταξύ του κεφαλιού ποδοσφαίρου και της γνωστικής λειτουργίας (όπως η μνήμη, η προσοχή και η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών) είχαν ανάμεικτα αποτελέσματα.
Ορισμένοι ειδικοί εξέτασαν τις μελέτες και υποστήριξαν ότι η επικεφαλίδα συνδέεται στην πραγματικότητα με φτωχότερη γνωστική λειτουργία σε ποδοσφαιριστές σε επίπεδο γυμνασίου, ενηλίκων-ερασιτεχνών και επαγγελματικών.
Ωστόσο, πολλές από αυτές τις μελέτες συνδυάζουν το κεφάλι με άλλες αιτίες τραυματισμού στο κεφάλι, όπως η σύγκρουση με άλλο παίκτη ή το δοκάρι ή το χτύπημα στο έδαφος.
Απαγορεύονται οι κεφαλιές σε παιδιά κάτω των 11 ετών!
Τα παιδιά ηλικίας 11 ετών και κάτω δεν διδάσκονται πλέον κεφαλοσφαίριση κατά τη διάρκεια της προπόνησης στην Αγγλία, τη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία, ενώ οι οδηγίες της FA για τους προπονητές θέτουν επίσης όρια στο πόσο θα πρέπει να κάνουν τα μεγαλύτερα παιδιά.
Πέρυσι, οι νέες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούσαν στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές στην Αγγλία να περιορίζονται σε 10 κεφαλιές την εβδομάδα στην προπόνηση.
Η απόφαση της IFAB
Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις σχετικά με την εξεύρεση τρόπων βελτίωσης της διαχείρισης πιθανών νευρολογικών τραυματισμών στο κεφάλι σε αγώνες ποδοσφαίρου, η IFAB (Διεθνές Ποδοσφαιρικό Συμβούλιο), στην ετήσια συνεδρίασή της στις 16 Δεκεμβρίου 2020, ενέκρινε μια δοκιμή για «αλλαγή λόγω διάσεισης» για τα επόμενα Παγκόσμια Κύπελλα ανδρών και γυναικών, όπως και έγινε με την χρήση τεχνολογίας αλλά και ειδικών στην εξέδρα (concussion spotters).
Επίσης έχουμε μια νέα δήλωση συναίνεσης που προέρχεται από την 6η διεθνή διάσκεψη για τη διάσειση στον αθλητισμό, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ τον Οκτώβριο του 2022 (η «Δήλωση του Άμστερνταμ 2022»). Στο συγκεκριμένο συνέδριο μάλιστα υπήρχε μάλιστα ελληνική εκπροσώπηση από τον γνωστό φυσικοθεραπευτή Γιώργο Κακαβά.
Κάθε δήλωση συναίνεσης συνοψίζει τις πιο πρόσφατες αρχές διάσεισης που βασίζονται σε στοιχεία πρόληψης, αξιολόγησης και διαχείρισης για να οριστεί ένα πρότυπο φροντίδας για διάσειση στον αθλητισμό.
Η Δήλωση του Άμστερνταμ 2022 εστιάζει σε νέα επιστημονικά στοιχεία που προσφέρουν βελτιωμένη καθοδήγηση για τις βέλτιστες πρακτικές θεραπείας των διασείσεων στα σπορ, ενώ εισάγει νέα εργαλεία όπως το SCAT 6 TEST αξιολόγησης διάσεισης για αθλητές όλων των ηλικιακών ομάδων.
O Γιώργος Κακαβάς, μάλιστα, έχει αναλάβει από την FIFA την μετάφραση του τεστ SCAT 6 στα ελληνικά για να χρησιμοποιηθεί από Έλληνες γιατρούς και φυσικοθεραπευτές για την πρόληψη και την διάγνωση των κακώσεων αυτών.
