«Είπα όχι. Δεν σταμάτησε ότι κι αν έλεγα. Κλαμένη και ντροπιασμένη έφυγα όταν ολοκλήρωσε και σηκώθηκε από πάνω μου. Έκανα μπάνιο, ένιωθα βρώμικη, εξαντλημένη, ταπεινωμένη και ανίκανη».
Είναι κάποια από τα συγκλονιστικά λόγια με τα οποία η Σοφία Μπεκατώρου περιέγραψε τον βιασμό της.
Είναι κάποια από τα λόγια που όχι μόνο σόκαραν, αλλά αποτέλεσαν την αρχή για να ανοίξουν στόματα. Όχι μόνο στον αθλητισμό.
Το 2021 ήταν η χρονιά που πρώτα μια γυναίκα με θάρρος, με γενναιότητα, χωρίς να ντρέπεται και χωρίς να φοβάται αποφάσισε να μιλήσει. Χωρίς να ξέρει τις αντιδράσεις. Χωρίς να υπολογίσει τον αντίκτυπο.
Η Σοφία Μπεκατώρου δεν θέλησε να κρυφτεί άλλο. Έβγαλε από μέσα της αυτό που την βασάνιζε και άνοιξε έναν δρόμο που ίσως δεν περίμενε ούτε η ίδια.
Η δημόσια εξομολόγηση της δικής της οδυνηρής εμπειρία, η δική της κραυγή για να ακουστεί παντού από το σκοτεινό υπόγειο στο οποίο βρισκόταν, ήταν για την ίδια ίσως λυτρωτική, αλλά είχε επίσης και έναν συμβολικό χαρακτήρα. Και αυτό φάνηκε με όσα ακολούθησαν.
Ήταν η καταγγελία της Ολυμπιονίκη αυτή που ενθάρρυνε άλλες γυναίκες να βγουν και να μιλήσουν. Οι υποθέσεις που έφτασαν στην δικαιοσύνη, δείτε για παράδειγμα τι συνέβη στον χώρο του θεάτρου, αποδεικνύουν πως η γυναίκα, ή ας μην χρησιμοποιούμε το φύλο, ή το κάθε θύμα μπορεί να σταθεί απέναντι στον θύτη και να τον αντιμετωπίσει χωρίς να κατηγορηθεί βάσει στερεοτύπων ό,τι έφταιγε («τα ήθελε και τα έπαθε») ή ό,τι προκαλούσε («ας μην φορούσε μίνι»).
«Η ντροπή έχει αλλάξει πλευρά» έχει πει η Γαλλίδα φεμινίστρια και συγγραφέας Françoise Héritier. Ήρθε αυτή η στιγμή. Η ντροπή που βασάνιζε χρόνια τα θύματα παίρνει τη θέση που της ανήκει, δίπλα στους θύτες.
Η κοινωνία είναι πλέον έτοιμη να ακούσει, να μιλήσει και να σταθεί δίπλα στα θύματα. Ακόμα κι αν πολλά από αυτά που ακούστηκαν όλους τους τελευταίους μήνες από τα θύματα που βρήκαν την δύναμη έχουν παραγραφεί ή δεν μπορούν να αποδειχθούν, αυτό που έκανε η Σοφία Μπεκατώρου αφήνει παρακαταθήκη σε όλους, στον αθλητισμό, στο θέατρο, στον εργασιακό χώρο.
Ένας παλιός κόσμος που προσπαθεί να κρατηθεί από όπου μπορεί κι ένας νέος που ανατέλλει με δύναμη και αλληλεγγύη. Άνοιξε η συζήτηση για την κατάχρηση εξουσίας και για τις σκοτεινές πτυχές της κοινωνίας που σε έναν βαθμό είχαν κυριαρχήσει σχεδόν ως αυτονόητες διότι τις επιτρέψαμε και με την ανοχή μας. Εξάλλου, οι κακοποιητές «πατούσαν» στην κοινωνική αποσιώπηση, στην κοινωνική συνενοχή και στην μη αναγνώριση κάποιων συμπεριφορών ως κακοποιητικών.
Είδαμε, λοιπόν, ανθρώπους να ανοίγουν την ψυχή τους, να προβάλουν τα τραύματά τους, να αποκαλύπτουν τον πόνο τους και τελικά να γίνονται δεκάδες καταγγελίες, είδαμε ανθρώπους του αθλητισμού και του θεάματος να οδηγούνται ενώπιον των δικαστικών αρχών.
Στις 12 Ιανουαρίου θα αρχίσει η πρώτη δίκη στο πλαίσιο του ελληνικού metoo. Θα καθίσει στο εδώλιο ο πρώην προπονητής ιστιοπλοΐας, ο οποίος έχει κριθεί προσωρινά κρατούμενος για το βιασμό ανήλικης αθλήτριάς του πριν από δέκα χρόνια. Θα δικαστεί για βιασμό κατ' εξακολούθηση, αποπλάνηση κατ' εξακολούθηση και κατάχρηση ανηλίκου σε ασέλγεια.
Ο νέος Ποινικός Κώδικας προβλέπει μεταξύ άλλων αφορούν την αυστηροποίηση των ποινών για την κακοποίηση και την έμφυλη βία, τα όρια παραγραφής των αδικημάτων όταν τα θύματα είναι ανήλικα, αλλά και τους όρους για την απόλυση καταδικασμένων για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας.
Το 2021 ήταν η χρονιά που η Σοφία Μπεκατώρου μίλησε. Ήταν η χρονιά που μίλησαν πολλά θύματα. Για να έρθει στο φως ό,τι ήταν στο σκοτάδι...
Τελειώσαμε, λοιπόν; Όχι, βέβαια. Τα «πιστεύω» και οι αντιλήψεις που προκαλούν τις κακοποιητικές συμπεριφορές υπάρχουν ακόμη. Όπως υπάρχει για κάποιους ακόμα και το «γιατί τώρα;». Έστω και αργοπορημένα, διότι ως κοινωνία δεν έχουμε θάψει τα ταμπού πάνω σε αυτό το θέμα, κάναμε ένα βήμα. Το έκανε πρώτη η Σοφία Μπεκατώρου, οι άλλοι πήραμε δύναμη από την δύναμή της και την ακολουθήσαμε. Η μια ιστορία «δένει» την άλλη, το ένα θύμα στηρίζει το άλλο, ο φόβος θα αλλάξει πλευρά και τότε το απόστημα θα σπάσει. Δεν είναι ένα κίνημα της... μόδας, δεν είναι ένα επίκαιρο hashtag στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι ένα ορμητικό κύμα, μια στάση ζωής για μια νέα εποχή.
«Τα θύματα τα βγάλαμε ψεύτες και μοιχαλίδες / να μιλάς για αυτά που ακούς / να φωνάζεις ό,τι είδες / άντε σπάσε τη σιωπή / να σπάσουν και οι αλυσίδες»-Quimera.
