Εδώ και κάμποσες μέρες, ο Όγκνιεν Βράνιες βρίσκεται στο επίκεντρο της καθημερινότητας της ΑΕΚ. Η ανοιχτή του κόντρα με την εξέδρα του Ολυμπιακού, οι εμπρηστικές αναρτήσεις του στα social media, η απειθαρχία του στον εσωτερικό κανονισμό της Ένωσης και ένα αρνητικό κλίμα προς το πρόσωπό του που κοντεύει να γιγαντωθεί, μετουσιώνουν τον Βόσνιο στόπερ σε κόκκινο πανί για μπόλικο κόσμο που εμπλέκεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο ευρύτερο οργανισμό της ΑΕΚ. Και μέσα σε όλη αυτή την αναμπουμπούλα, υπάρχει και μια άλλη κατηγορία που τον βαραίνει, μια κατηγορία πολύ πιο βαριά από κάθε άλλη αναφορικά με αυτόν: φασίστας.
Είναι ο Όγκνιεν Βράνιες φασίστας; Οι κατηγορίες περί αυτού είναι πολύ έντονες προς το πρόσωπό του. Ο ίδιος το διαψεύδει κατηγορηματικά αλλά ο βίος του κάνει την κατηγορηματική του άρνηση αμφισβητήσιμη: δεν είναι λίγοι εκείνοι που λένε πως απλά αρνείται μετά βδελυγμίας τον χαρακτηρισμό για λόγους πολιτικής ορθότητας, διότι θέλει να γλυτώσει τον αγωνιστικό παραγκωνισμό και όχι επειδή πράγματι πρόκειται περί παρεξήγησης. Και παραπλεύρως όλης αυτής της φασαρίας, κάποια σκάγια παίρνουν και την κερκίδα της ΑΕΚ: γιατί οι οργανωμένοι ΑΕΚτζήδες όχι απλά δέχονται αλλά δείχνουν να γουστάρουν έναν φασίστα στην ομάδα τους; Μήπως επειδή οι αντιφασιστικές κορώνες που κατά καιρούς εκφράζονται στα «κιτρινόμαυρα» πέταλα είναι υποκριτικές; Μήπως επειδή πρόκειται για γιαλαντζί αντιφασίστες;
Η ρητορική αυτή (που αποτέλεσε και το βασικό περιεχόμενο ενός blog εδώ στο SDNA) είναι ξεκάθαρα ενταγμένη σε έναν συνεχιζόμενο διάλογο που τα τελευταία χρόνια απασχολεί πολύ έντονα όσους επιχειρούν να δουν την κοινωνική πτυχή του ποδοσφαίρου και να μην μένουν μόνο στο αγωνιστικό (ή στο παρασκηνιακό) σκέλος του εν ελλάδι αθλήματος. Αυτός ο διάλογος, συνήθως εγκλωβίζεται από δυο αντίρροπες θέσεις που λειτουργούν σαν συμπληγάδες. Η μια επιχειρεί να ωραιοποιήσει καταστάσεις, η άλλη να τσουβαλιάσει με αρνητικούς όρους. Και οι δυο έχουν ένα βασικό χαρακτηριστικό: απλοποιούν μια σύνθετη κατάσταση. Αν και εφόσον θέλουμε να συζητάμε για το θέμα -στην προκειμένη περίπτωση, συγκεκριμένα για την «κιτρινόμαυρη» κερκίδα- καλό είναι να το κάνουμε χωρίς τοποθετήσεις που απλοποιούν καταστάσεις: αν μας αρέσει να ξεπετάμε ζητήματα, ας διαλέγουμε πιο ελαφρά ζητήματα, όχι τόσο σοβαρά όσο ο φασισμός.
Η κερκίδα της ΑΕΚ είναι μια αντιφασιστική κερκίδα. Μάλλον η πιο συμπεριληπτική κερκίδα της Ελλάδας. Είναι μια κερκίδα που έχει επιλέξει την διχοτόμησή της προκειμένου η μεγάλη μάζα των οργανωμένων να μην συνυπάρχει στο ίδιο πέταλο με ακροδεξιούς συνδέσμους. Και είναι τόσο αυταπόδεικτη από την ίδια της ιστορία της «κιτρινόμαυρης» κερκίδας αυτή η αλήθεια που κανένα πιστοποιητικό δεν χρειάζεται να δοθεί. Όμως είπαμε: δεν χρειάζεται να ωραιοποιούμε καταστάσεις. Ο αντιφασισμός καμιά φορά δεν είναι αρκετός για να αποβάλλει την καφρίλα και φυσικά, το αντιφασιστικό στίγμα μιας κερκίδας δεν την απογυμνώνει από την χαοτική διάσταση που εκ των πραγμάτων έχουν οι κερκίδες. Απλά δίνει το στίγμα.
Οι σύνδεσμοι είναι περίπλοκοι χώροι. Πρώτα και κύρια, υπάρχουν για να στηρίζουν μια ομάδα. Η έννοια του No Politica -δηλαδή της λογικής «πάνω από κάθε ιδεολογία η ομάδα»- είναι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πάντα αισθητά παρούσα στις τάξεις των οπαδικών συνδέσμων γιατί αυτή είναι η φύση τους. Και σχεδόν πάντα, παραπλεύρως αυτής της κατάστασης μια φασιστική και μια αντιφασιστική πτέρυγα παλεύουν για το ποια ηγεμονεύσει (χωρίς ωστόσο να στείλει στο κουβά των σκουπιδιών την απολίτικη τάση που είναι αδύνατο να σβήσει ολοκληρωτικά).
Για την κερκίδα της ΑΕΚ, η μάχη αυτή έχει δοθεί, για την ώρα έχει κερδηθεί και στην πραγματικότητα, συνεχίζει να δίνεται σε κάθε συγκυρία. Ας δει κανείς τα πανό που ανεβαίνουν με την πρώτη ευκαιρία, ας ρωτήσει στις γειτονιές που ο φασισμός επιχειρεί να σηκώσει κεφάλι τι ακριβώς συμβαίνει με τους οπαδικούς συνδέσμους της ΑΕΚ. Ναι, στο τέλος της ημέρας μπορούμε να βρούμε άπειρα προβληματικά στοιχεία στους συνδέσμους, πάρα πολλές ηλιθιότητες, έναν παράλογο φετιχισμό του χουλιγκανισμού που μόνο απέχθεια μπορεί να προκαλεί και οι σύνδεσμοι της ΑΕΚ δεν αποτελούν καμία εξαίρεση - είπαμε: καμία ωραιοποίηση δεν θα γίνει εδώ. Άλλα όσοι μέσα σε αυτό το τουρλουμπούκι έχουν κατακτήσει την άνευ όρων περιθωριοποίηση της φασιστικής ρητορικής, όσοι μέσα σε αυτό τον λαβύρινθο της οπαδικής κουλτούρας έχουν καταφέρει να κάνουν μια κερκίδα την πιο αδιάλλακτα αντιφασιστική της Ελλάδας, λίγο σεβασμό το αξίζουν, διάολε.
Και δεν είναι μόνο η κερκίδα της ΑΕΚ. Κάθε κερκίδα είναι μια μικροκοινωνία και μιας και κάθε κερκίδα διακατέχεται από μια ατελείωτη λατρεία στον ματσισμό, οι φασιστικές αντιλήψεις θα παραμονεύουν πάντα και πάντα κάποιοι θα δίνουν αγώνα για να μην ηγεμονεύσουν, για να μην κυριαρχήσουν. Πολλές φορές αυτό δεν γίνεται εφικτό - δεν είναι όλες οι κερκίδες σαν της ΑΕΚ. Αλλά αν κάθε φορά που αυτό δεν γίνεται εφικτό βρίσκουμε ευκαιρία για να τσουβαλιάζουμε ολόκληρες κερκίδες, το μόνο που δείχνουμε είναι πως δεν πολυκατέχουμε πως ακριβώς παλεύεται ο φασισμός στο γήπεδο.
Είναι ο Όγκνιεν Βράνιες φασίστας; Ο Βράνιες είναι σίγουρα κάγκουρας και το καγκουριλίκι συνορεύει πολλές φορές με τον φασισμό. Το καγκουριλίκι του Βράνιες είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό πάνω του και ναι, «φτιάχνει» την κερκίδα. Αλλά τίποτα άλλο δεν προβάλλεται τόσο εκτενώς από τον ίδιο όσο το καγκουριλίκι του: ακόμα και αν είναι φασίστας η συζήτηση αυτή έχει περιοριστεί σε ένταση ψιθύρου ενώ ακόμα και οι πολέμιοί του δυσκολεύονται να πουν με βεβαιότητα αν τα όσα του καταλογίζονται ως φασιστικά χαρακτηριστικά είναι πράγματι φασιστικά ή καγκουρίστικες βλακείες. Θα έπρεπε η κερκίδα της ΑΕΚ να μην ψαρώσει με τα καγκουριλίκια του και να τον απομονώσει έτσι κι αλλιώς; Ναι, μπορεί: οι κερκίδες άλλωστε δεν είναι και τα πιο ώριμα μέρη του κόσμου. Αλλά όποιος θεωρεί ότι αν ο Βράνιες προέβαλε ένα ξεκάθαρα φασιστικό προφίλ, η κερκίδα της ΑΕΚ θα το αγνοούσε γιατί θα έβλεπε έναν «Βράνιες ΑΕΚάρα», τότε μάλλον δεν έχει ιδέα από ΑΕΚ.
