Τα δεδομένα, οι αντικειμενικές δυσκολίες για κάτι που δεν είναι στη σφαίρα της φαντασίας αλλά μία λύση α) υπαρκτή β) επίπονη και χρονοβόρα γ) με κόστος, είτε για την Περιφέρεια που πρέπει να αντιμετωπίσει ισότιμα το τριφύλλι, είτε και για τον σύλλογο αν μιλάμε για ολοκληρωτική ανακατασκευή.
Η καθυστέρηση της Διπλής Ανάπλασης, έχει αρχίσει να κουράζει. Οι Παναθηναϊκοί πλέον χάνουν όχι απλά την υπομονή τους, αλλά και την όποια αισιοδοξία είχαν πως το πλάνο θα προχωρήσει. Οι συμβάσεις δεν έχουν πάρει ακόμη τελική μορφή μετά από τόσους μήνες καθυστερήσεων και πολιτικών ανακολουθιών, με συνέπεια να μην έχει προχωρήσει η διαδικασία δημοσιοποίησής τους καθώς φαίνεται ότι οι γκρίζες ζώνες δεν έχουν εξαλειφθεί.
Προκειμένου να καταλήξει όλο αυτό το σχέδιο στην κρίσιμη Γενική Συνέλευση του Α.Ο., με τα μέλη του συλλόγου να αποφασίζουν για το αν θα προχωρήσει το project.
Η αμφισβήτηση ολοένα και μεγαλώνει, σε τέτοιο σημείο που μειώνονται και οι πιθανότητες, να είναι θετική η ανταπόκριση της πλειοψηφίας όσων θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Σε μια υπόθεση που δεν είναι απλά σημαντική, αλλά η κρισιμότερη της σύγχρονης ιστορίας του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου.
Εν μέσω αυτού του κλίματος δυσπιστίας και αμφισβήτησης, ήρθε και η ανακοίνωση της Θύρας 13. Οι οργανωμένοι φίλοι του Παναθηναϊκού, ευθέως εξέφρασαν τη διαφωνία τους ως προς το πλάνο της Διπλής Ανάπλασης, στο σημείο που έχει φτάσει. Με αναφορές στα πρόσωπα των Κώστα Μπακογιάννη και Γιάννη Αλαφούζου. Παράλληλα, επανέφεραν ένα ζήτημα που πάντα θα φέρνει σκίρτημα στην καρδιά κάθε Παναθηναϊκού: Νέο γήπεδο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Στο χώρο που ανέκαθεν στέγαζε τα όνειρα κάθε υποστηρικτή του Τριφυλλιού. Στο «Απόστολος Νικολαϊδης».
Η συνήθης αντίδραση όταν τίθεται μια τέτοια προοπτική, είναι το «σιγά μη γίνεται γήπεδο στη Λεωφόρο». Έχει «περαστεί» αυτή η αρνητική σκέψη, πως ποτέ δε θα μπορέσει να «τρέξει» ένα τέτοιο σχέδιο, ή ποτέ δε θα επιτραπεί να προχωρήσει ανακατασκευή της Λεωφόρου. Όμως η αλήθεια δεν είναι τόσο αρνητική.
Πρόκειται ξεκάθαρα για την πιο δύσκολη μορφή λύσης για το γηπεδικό του Παναθηναϊκού. Ταυτόχρονα, πρόκειται για την πλέον επιθυμητή.
Τη μόνη που δε θα συναντήσει αντιδράσεις εντός των υποστηρικτών του Παναθηναϊκού. Αυτόματα λοιπόν, παύει να υφίσταται ένα στοιχείο που έχει «ματώσει» τον σύλλογο επί σειρά ετών: Η εσωστρέφεια και η διχόνοια. Εκεί θα είναι όλοι ενωμένοι και με κοινό στόχο τη διατήρηση της «στέγης» του Τριφυλλιού στο χώρο που εδρεύει σχεδόν απ’ την ίδρυσή του.
Ασφαλώς το θέμα δεν είναι μόνο τι θέλει ο κόσμος. Η κατάσταση είναι αυτόματα πιο περίπλοκη, μια και πρόκειται για περιοχή άμεσου ενδιαφέροντος του κράτους. Του δήμου. Με την περιβόητη διάθεση ανάπλασης των Προσφυγικών να είναι στο… τραπέζι, όσα χρόνια προσπαθεί και ο Παναθηναϊκός να βγάλει άκρη με την έδρα του και που θα μπορούσε να τη φτιάξει. Δηλαδή τουλάχιστον μια 25ετία.
Το αρνητικό για τη Λεωφόρο, είναι πως πρόκειται για το γήπεδο που βρίσκεται περισσότερο από κάθε άλλο «χωμένο» στον αστικό ιστό. Δίχως τον παραμικρό χώρο για να δώσει… αέρα σε πιθανή ανακατασκευή. Η οποία σαφώς και θα προϋποθέτει τη δημιουργία γηπέδου με πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις και-κυρίως-σημαντική αύξηση της χωρητικότητάς του.
Ταυτόχρονα, κανείς δεν πρέπει να ξεχνά πως δε μιλάμε απλά και μόνο για το ποδοσφαιρικό γήπεδο. Η στέγαση αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία των τμημάτων του συλλόγου. Τα έσοδα που θα προκύψουν απ’ το γήπεδο, αφορούν ΚΑΙ τον Αθλητικό Όμιλο που επιβάλλεται να έχει τη δυνατότητα μέσω αυτών, να διατηρήσει τις ομάδες του σε τοπ επίπεδο. Κοινώς το όποιο πλάνο προκύψει, δεν μπορεί να είναι απλά έφτιαξα ένα γήπεδο να παίζει μπάλα η ομάδα ποδοσφαίρου και έγινε η δουλειά.
Η όποια μελέτη προκύψει στην πορεία, αν τελικά αποφασιστεί να γίνει προσπάθεια έστω για ανακατασκευή του «Απόστολος Νικολαϊδης», θα πρέπει να έχει τους εξής βασικούς άξονες:
*Διατήρηση της ισχύουσας θέσης του γηπέδου, δίχως αλλαγή φοράς. Διότι αυτό το ενδεχόμενο μοιάζει ανέφικτο με την ύπαρξη των σχολείων και τη μορφή της περιοχής στο σύνολό της.
*Διατήρηση του ύψους του γηπέδου, καθώς πιθανή μεταβολή του δίχως βύθιση αλλά απλά με αύξηση ύψους προς τα πάνω, θα γίνει εύκολος «στόχος» προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Θα μπλέξει το όποιο πλάνο και αυτόματα θα υπάρξουν λόγοι για να «φρενάρει» διαρκώς.
*Σοβαρή μελέτη αναφορικά με τις εγκαταστάσεις που χρειάζεται ο Ερασιτέχνης Παναθηναϊκός. Πώς μπορούν να διατηρηθούν σε ένα νέο «Απόστολος Νικολαϊδης» και με ποιο τρόπο; Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, ποια είναι η λύση στέγασης που θα βρεθεί; Για παράδειγμα θα μπορούσαν κάποια τμήματα να ακολουθήσουν το παράδειγμα της ΚΑΕ, αναζητώντας συμφωνία για μακροχρόνια χρήση μιας υπάρχουσας εγκατάστασης π.χ. στο ΟΑΚΑ; Με αυτό τον τρόπο θα «σπάσει» μεν η συνολική στέγαση του συλλόγου στον ίδιο χώρο, αλλά η αλήθεια είναι πως έτσι κι αλλιώς αυτή δεν είναι εφικτή απ’ τη στιγμή που το μπάσκετ απουσιάζει. Άρα το ζήτημα είναι και η καλή Παναθηναϊκή συνεννόηση ανάμεσα στα τμήματα του συλλόγου.
*Δυνατότητα χρηματοδότησης του έργου. Θυμίζουμε πως πριν μερικά χρόνια είχαν εγκριθεί 7.000.000 ευρώ απ’ την Περιφέρεια, τα οποία δεν αρκούν φυσικά για ανακατασκευή της Λεωφόρου. Μόνο για την ανακαίνιση του γηπέδου, το αρχικό πλάνο έφτανε στα 12.000.000. Για την ανακατασκευή του, το ποσό εκτοξεύεται. Αυτά τα κεφάλαια πρέπει με κάποιο τρόπο να βρεθούν, σε έναν Παναθηναϊκό που αυτή τη στιγμή δεν του… τρέχουν κι απ’ τις τσέπες είναι η αλήθεια. Φυσικά, η προοπτική ενός τέτοιου έργου, η πρόωρη παραχώρηση ονοματοδοσίας του γηπέδου κτλ, αυτόματα θα ανοίξουν νέους ορίζοντες χρηματοδότησης.
*Πέρα απ’ τα ίδια τα έργα του γηπέδου, υπάρχουν όσα πρέπει να γίνουν περιφερειακά και υποστηρικτικά. Η περιοχή είναι συνολικά… απαρχαιωμένη. Άρα ένα νέο γήπεδο εκεί, θα χρειαστεί τα κατάλληλα υποστηρικτικά έργα. Μεταξύ αυτών και η ανεύρεση λύσης σε διάφορα προβλήματα. Το πάρκινγκ για παράδειγμα, αν και η ύπαρξη του Μετρό σε πολύ κοντινή απόσταση, ουσιαστικά «απαντά» σε αυτό το ζήτημα. Όπως συμβαίνει σε πολλά γήπεδα της Ευρώπης που έγιναν εντός αστικού ιστού.
ΤΟ ΠΛΑΝΟ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ
Στο παρελθόν έχουν υπάρξει πολλές προσπάθειες, μέχρι και μελέτες για ανακατασκευή του γηπέδου στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Οι περισσότερες εξ αυτών έμοιαζαν και ήταν στην ουσία ανέφικτες. Ακόμη κι αν τα όποια.. απαγορευτικά φάνταζαν να υπήρχαν, αρχίζουν σιγά-σιγά να εξαφανίζονται. Κακά τα ψέματα και το γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια, έμοιαζε εξίσου ανέφικτη προοπτική. Σε λίγους μήνες η Ένωση και συνολικά η αθλητική Ελλάδα, θα έχουν τη χαρά ενός υπερσύγχρονου γηπέδου. Οπότε, αφού εκεί ξεπεράστηκαν τα εμπόδια, προφανώς με κοινή θέληση μπορεί να γίνει το ίδιο και στους Αμπελόκηπους.
Οι πιο εφικτές περιπτώσεις για να πάρει σάρκα και οστά το όνειρο των Παναθηναϊκών, ήταν οι δύο τελευταίες προσεγγίσεις που έγιναν. Η πρώτη μάλιστα, ήταν απ’ την ίδια την ΠΑΕ. Αλλά δεν προέβλεπε ανακατασκευή του γηπέδου. Ήταν το πλάνο της ανακαίνισης με συνολικό κόστος 12.000.000 ευρώ (ίσως να έφτανε και τα 15.000.000) και τελική χωρητικότητα του γηπέδου στις 22.000 θεατές. Με δημιουργία εμπορικού πολυχώρου500 τ.μ., δημιουργία ελαφριάς μεταλλικής κατασκευής, δημιουργία δημοσιογραφικών θεωρείων και θεωρείων επισήμων και τέσσερις γωνιές του γηπέδου. Προσθήκη αίθουσας πολλαπλών χρήσεων- εστιατορίου πάνω από τη θύρα 7, στην πλευρά της οδού Κυριάκου, τροποποίηση των υφιστάμενων κερκίδων. Αλλαγή στην όψη του γηπέδου, καθώς θα αφαιρούνταν οι κολώνες που «πατούσαν» επάνω στο πεζοδρόμιο, τα υπάρχοντα στέγαστρα και οι κολώνες φωτισμού. Οι προβολείς θα ήταν επάνω στις πρόσθετες κερκίδες ελευθερώνοντας δημόσιο χώρο. Ενώ φυσικά θα υπήρχε ειδικό πλέγμα στην εξωτερική πλευρά του γηπέδου, που θα άλλαζε ριζικά την εικόνα του.
Το συγκεκριμένο πλάνο δεν προχώρησε ποτέ, καθώς άλλαξαν άρδην τα δεδομένα στην ΠΑΕ. Με τις γνωστές εξελίξεις εκείνων των ετών που έφεραν τις πιο δύσκολες μέρες στην ιστορία του Τριφυλλιού.
Η ΒΥΘΙΣΗ ΚΑΙ Η ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 37.400 ΘΕΑΤΩΝ!
Η δεύτερη περίπτωση, ήταν η διπλωματική εργασία του Νεκτάριου Μεγάλεμου και του Χριστόδουλου Παπαδόπουλου, που είχε ως θέμα τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου και λειτουργικού γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού στην περιοχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2019 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών με επιβλέποντα καθηγητή τον Τηλέμαχο Ανδριανόπουλο.
Η συγκεκριμένη πρόταση, δεν έφερνε σημαντικές αλλαγές στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα προέβλεπε μια στοά που θα βοηθούσε τους κατοίκους, τη δημιουργία δύο πλατειών για αποσυμφόρηση της πίεσης στις ημέρες των αγώνων. Κυρίως, όμως, προέβλεπε τη βύθιση του γηπέδου με σκοπό την αύξηση της χωρητικότητάς του στις 37.400 θέσεις!
Η πρόταση των δύο αρχιτεκτόνων, προέβλεπε μεταξύ άλλων όπως την είχαν παρουσιάσει οι ίδιοι:
«Η σχέση που δημιουργείται μεταξύ του γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, με την ευρύτερη περιοχή δεν είναι μονοδιάστατη. Το στάδιο μέσω της λειτουργίας του, ενισχύει την ευρύτερη περιοχή κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, όπως αντίστοιχα η περιοχή ενισχύει το περιβάλλον του σταδίου κατά τις ώρες που αυτό δεν φιλοξενεί κάποια δραστηριότητα στο εσωτερικό.
Η αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του γηπέδου, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη σχέση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και του γηπέδου, αποτέλεσαν την αφορμή, για το σχεδιασμό ενός σύγχρονου σταδίου του Παναθηναϊκού. Για να καταστεί εφικτή η κτιριολογική μελέτη ενός νέου σταδίου στην υφιστάμενη θέση, θα έπρεπε μέσω της χρήσης πολεοδομικών εργαλείων να αναδιοργανωθεί η άμεση περιοχή επιρροής του. Η περιοχή, έπρεπε να ανασυγκροτηθεί ώστε να συμβαδίσει με τις νέες ανάγκες που επιτάσσει ένα σύγχρονο στάδιο διπλάσιας χωρητικότητας από το υφιστάμενο.
Το νέο στάδιο χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές αρχές οι οποίες αποτελούν μέρος του άμεσου περιβάλλοντος του, αλλά και του αντίκτυπου που θα έχει στον αστικό ιστό. Αρχικά, κρίθηκε αναγκαίο να κρατηθεί το ύψος του σταδίου, στο ίδιο με το υφιστάμενο, χαμηλότερο δηλαδή από τις όμορες πολυκατοικίες. Ένα ποδοσφαιρικό στάδιο, λόγο της ιδιομορφίας που έχει ως κτίριο είναι συνήθως μια μεγάλη ογκώδη κατασκευή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση λόγο της τοποθεσίας του, το νέο στάδιο χωρητικότητας 37,400 θέσεις αν και διπλάσιο σε χωρητικότητα από το υπάρχων, δεν θα έπρεπε να φαίνεται και διπλάσιο σε μέγεθος.
Επιπλέον, περιμετρικά του δημιουργείται, ένα δημόσιο πέρασμα – μια στοά. Το άμεσο περιβάλλον του σταδίου θα πρέπει να χρησιμοποιείται από τους κάτοικους της περιοχής καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η στοά, μπορεί να φιλοξενήσει εντός της, εμπορικούς χώρους αλλά και να λειτουργήσει ως ημιυπαίθριο πέρασμα, στα όρια του οικοδομικού τετραγώνου. Τέλος, σχεδιάζονται δυο πλατείες περιμετρικά του σταδίου για την εκτόνωση του μεγάλου όγκου των φιλάθλων.
Το πεδίο, βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου του Λυκαβηττού. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίζεται από έντονες υψομετρικές διαφοροποιήσεις. Ανάλογα από τη θέση που βρίσκεται ο παρατηρητής, το ύψος του νέου κτιρίου μεταβάλλεται από 5 μέχρι και 16 μέτρα. Ο όγκος του σταδίου, βυθίζεται 14 μέτρα κάτω από τη στάθμη της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, θέτοντας τα όρια του πολύ κοντά με τα όμορά κτίρια. Ωστόσο, χάρη στην ιδιομορφία του εξωτερικού κελύφους, το φως και ο αέρας περνούν ανεμπόδιστα φτάνοντας μέχρι το έδαφος. Το στάδιο, γενικών διαστάσεων 206 Χ 170 μέτρων, προσδίδει μέσω της γεωμετρικής του καθαρότητας ένα μνημειακό χαρακτήρα. Η καθαρή, ορθογωνικήγεωμετρία του κελύφους, είναι αναγνωρίσιμη και στο εσωτερικό του σταδίου μέσω του ορθογώνιου ανοίγματος πάνω από τον αγωνιστικό χώρο.
Το μεταλλικό κέλυφος που περικλείει το στάδιο, είναι η όψη, η δομή, η διακόσμηση και μέρος του δημόσιου χώρου. Αποτελεί τη σύνδεση της πόλης με το εσωτερικό του σταδίου και ταυτόχρονα είναι ένα αυτόνομo αστικό κέντρο. Παράλληλα, αποτελεί το φορέα που στηρίζει την οροφή. Σε συνδυασμό με το μεταλλικό περίβλημα, εξίσου σημαντική είναι και η σκυροδετημένη δακτύλιος που διατρέχει την περίμετρο του κοίλου, παραλαμβάνοντας τα φορτία που ασκεί το στέγαστρο και το άνω διάζωμα των κερκίδων.
Η σύγχρονη κυριαρχούσα αντίληψη, φέρει τα στάδια μακριά από το κέντρο της πόλης. Θεωρούμε πως ο σχεδιασμός ενός σύγχρονου και λειτουργικού σταδίου για τον Παναθηναϊκό δεν είναι μονοσήμαντος. Δεν είναι δηλαδή απλώς ένα στάδιο ενός συλλόγου.
Το νέο στάδιο πρέπει να αποτελεί ένα νέο χώρο για την πόλη, που να ενσωματώνεται στην ελληνική πρωτεύουσα, να προσελκύσει τη δημόσια ζωή και να γίνει μέρος της καθημερινότητας. Πρέπει να είναι ένα στάδιο για την Αθήνα, ένα Παναθηναϊκό στάδιο.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας: Νέο στάδιο Παναθηναϊκού
Φοιτητές: Νεκτάριος Μεγάλεμος, Χριστόδουλος Παπαδόπουλος
Επιβλέπων καθηγητής: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος
Σύμβουλος καθηγητής: Ανδρονίκη Μιλτιάδου
Έτος: Οκτώβριος 2019
Σχολή: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών».
Όπως και να έχει, οι επόμενες εβδομάδες αναμένονται οι πλέον κρίσιμες καθώς οι διαπραγματεύσεις έχουν τελματώσει, λευκός καπνός δεν βγαίνει από πουθενά, οι Γενικές Συνελεύσεις αναβάλλονται ελλείψει τελικών συμβάσεων που θα ικανοποιούν τον σύλλογο και ο κόσμος περιμένει τις εξελίξεις, από μια Πολιτεία που δεν έχει δείξει και την πιο φιλική διάθεση προς τον σύλλογο για εξεύρεση μιας σοβαρής, αξιόπιστης λύσης. Η Θύρα 13 αύξησε την πίεση και η καυτή πατάτα βρίσκεται πια στα χέρια Δήμου και κυβέρνησης.