10) Γιορτάζει στις 23/4: ο Άγιος Γιώργος Κολοκυθάς 
Γιατί Άγιος: Γιατί μπορεί να μεσουρανούσε σε μια εποχή (1965-1972) που πιθανότερο ήταν να βρει κανείς στο μέσο ελληνικό σπίτι 600 ράβδους χρυσού, παρά τηλεόραση (άρα, ως εκ τούτου, οι αγωνιστικές εικόνες που έχουμε από αυτόν είναι ελάχιστες), όμως αν και δε διέθετε χρονομηχανή, ο Κολοκυθάς ήταν ένας παίκτης πολύ μπροστά από τη εποχή του.
Μπορεί το ανάστημά του (1.95) να παραπέμπει, στις μέρες μας, σε ημίψηλο μπασκετικό νάνο, αλλά πίσω στα τέλη των ’60s και στις αρχές των ’70s του επέτρεπε ν’ αγωνίζεται μ’ επιτυχία στις θέσεις των φόργουορντ, ενώ το μεγάλο του άλμα- φήμες της εποχής τον ήθελαν ν’ αγγίζει το φεγγάρι μ’ επιτόπιο- ήταν μάλλον ο κρυφός του άσος στις αμάνικες εμφανίσεις. Κατέκτησε 4 πρωταθλήματα Ελλάδας με τον Παναθηναϊκό, ενώ με την Εθνική αναδείχτηκε πρώτος σκόρερ στο Ευρωμπάσκετ του 1967 και του 1969.
Άγιος, λοιπόν, γιατί όταν κάποιος σας λέει πως «ο Γιώργος Κολοκυθάς ήταν παιχταράς» δε σας λέει κολοκύθια τούμπανα.
9) Γιορτάζει στις 15/8: ο Άγιος Παναγιώτης Φασούλας
Γιατί Άγιος: Γιατί ήταν ο βασικός σέντερ της ομάδας του 1987 και αυτό από μόνο του θα μπορούσε ν’ αποτελεί επαρκή λόγο, όμως ο Παναγιώτης Φασούλας υπήρξε πολύ περισσότερα από αυτό.
Παρά το γεγονός πως έκανε γυμναστική και βάρη κάθε φορά που στην Ανταρκτική ο υδράργυρος άγγιζε τους 43 βαθμούς υπό σκιά (ποτέ, δηλαδή) και ο αριθμός των τσιγάρων που κάπνιζε ημερησίως ανερχόταν σε τετραψήφιο αριθμό, ο Φασούλας ήταν και είναι το κορυφαίο «5άρι» του ελληνικού μπάσκετ.
Η έφεσή του στα κοψίματα ήταν παροιμιώδης, σε βαθμό που όλες οι ομάδες στις οποίες αγωνίστηκε (ΠΑΟΚ, Ολυμπιακός, Εθνική) άφηναν ηθελημένα ελεύθερους διαδρόμους στ’ αντίπαλα γκαρντ προκειμένου να πέσουν στον ιστό της «Αράχνης». Πιστός στρατιώτης της Εθνικής μέχρι τα μπασκετικά του γεράματα, ο «Πάνι» αποτελούσε το σημείο αναφοράς για όλους τους ψηλούς στα πιο χρυσά χρόνια του αθλήματος στην Ελλάδα.
Χάρη στην αδιαμφισβήτητη ευφυία του πολλές φορές πέραν του χεριού του, άγιαζε και το στόμα του, όμως ακόμα κι αν απλά μασούσε αντί να μιλά, η θέση του σ’ αυτό το ιδιότυπο Top 10 θα ήταν εξασφαλισμένη.
Ποιος ιερόσυλος, αλήθεια, θα τολμούσε να τον αφήσει εκτός;
8) Γιορτάζει στις 23/4: ο Άγιος Γιώργος Αμερικάνος
Γιατί Άγιος: Γιατί μολονότι σ’ έναν κόσμο που το λήμμα «Παγκόσμιος-α-ο» συνοδεύεται πάντοτε από μία ακόμα λέξη (Παγκόσμια κρίση, Παγκόσμιος Χάρτης, Παγκόσμια κλίμακα κ.α.), ο Γιώργος Αμερικάνος υπήρξε “Παγκόσμιος” σκέτο.
Γιατί ήταν ο απόλυτος πρωταγωνιστής στο πρώτο ευρωπαϊκό κύπελλο Ελληνικής ομάδας μπάσκετ- το 1968, όταν η ΑΕΚ έριξε στο καναβάτσο την Σλάβια Πράγας στο Καλλιμάρμαρο, κάνοντας 80.000 θεατές να παραληρούν ασταμάτητα- μιας και σημείωσε 29 πόντους στον τελικό και θα μπορούσε να πάρει το τρόπαιο σπίτι του χωρίς ποτέ κανείς να του ζητήσει τα ρέστα.
Ο Αμερικάνος- που, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, ήταν Έλληνας- υπήρξε αυτό που λέμε στη γλώσσα μας combo guard και αποτελούσε μία καλαθομηχανή που σπάνια έβγαινε εκτός λειτουργίας, ενώ του άρεσε εξίσου να δημιουργεί φάσεις για τους συμπαίκτες του.
Αν κάποιος από εσάς εκεί έξω δυσκολεύεται να πειστεί πως το μπασκετικό μεγαλείο του Γιώργου Αμερικάνου ήταν αντίστοιχο των λεκτικών διθυράμβων που συνοδεύουν τ’ όνομά του, τότε το μόνο που έχει να κάνει είναι να πάει στο ΟΑΚΑ και να σηκώσει ψηλά το κεφάλι.
Εκεί, στην οροφή, το βλέμμα μπορεί να συναντήσει τη φανέλα της ΑΕΚ με το νούμερο 10 που έχει αποσυρθεί προς τιμήν του.
Καμιά φορά η ετεροχρονισμένη αναγνώριση προσφέρει ξεχωριστή ζεστασιά στην καρδιά.
7) Γιορτάζει στη 1/1: ο Άγιος Βασίλης Γκούμας 
Γιατί Άγιος: Γιατί ήταν ο προάγγελος του κορυφαίου όλων (διαβάστε τη λίστα για να καταλάβετε- τα spoiler δεν έχουν θέση στη γιορτή μας), ο δεύτερος μεγαλύτερος σκόρερ στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.
Με ύψος λίγο κάτω από τα 2 μέτρα, ο Γκούμας έπασχε από την σπάνια ασθένεια “Δ.Μ.Ν.Σ.Ν.Σ.” (Δεν Μπορώ Να Σταματήσω Να Σκοράρω) και τελείωσε την καριέρα του εντός των συνόρων με πάνω από 10.000 πόντους, παρόλο που έλειπε για μια ολόκληρη διετία στο εξωτερικό. Αναδείχτηκε 4 φορές πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος- όλες φορώντας τη φανέλα του Πανελληνίου-, ενώ το 1981 οδήγησε την ΑΕΚ στην κατάκτηση του κυπέλλου κόντρα στον Ηρακλή, σημειώνοντας 30 πόντους και δίνοντας μια μοναδικά ξεχωριστή παράσταση.
Καλός σουτέρ, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως μιλάμε για έναν power forward προ 45ετίας, με αυτοκρατορικό στυλ και εξέχουσα τεχνική κατάρτιση. Κάθε φορά που πατούσε το πόδι του στο τσιμέντο (ενίοτε και στο παρκέ), έκανε τους πάντες ν’ αντιλαμβάνονται για ποιον λόγο δικαιούται τον τίτλο του Αγίου- και πιο συγκεκριμένα του Άγιου Βασίλη: ήταν αυτός που δεν ξεχνούσε ποτέ να φέρει τα μπασκετικά του δώρα στους θεατές.
6) Γιορτάζει στις 6/1: ο Άγιος Φάνης Χριστοδούλου 
Γιατί Άγιος: Στην περίπτωση του Φάνη, το “γιατί Άγιος;”, απαντάται πολύ εύκολα (“γιατί έτσι”), όμως αυτομάτως μεταστρέφεται σε “γιατί μόλις 6ος;”. Γιατί έκτος, λοιπόν, ο άνθρωπος που διέθετε μάλλον το περισσότερο ταλέντο απ’ όλους όσους συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτή τη λίστα;
Το ταλέντο του ήταν αρκετό για ν’ αγγίξει ο Φάνης τ’ αστέρια, όμως αυτός προτίμησε να διατηρείται καρφωμένος στη γη, κυρίως λόγω της ξεχωριστής του αγάπης σε φαγητό, τσιγάρα, ποτά, ξενύχτια (όχι απαραιτήτως μ’ αυτή τη σειρά).
Ακόμα και αδικώντας κατάφορα τον εαυτό του, όμως, ο Χριστοδούλου υπήρξε ένα κινούμενο μπασκετικό χάρμα ιδέσθαι την εποχή που αλώνιζε στα παρκέ: ένας δίμετρος παίκτης που μπορούσε με την ίδια ευκολία ν’ αγωνιστεί και στις 5 θέσεις της πεντάδας, συνδυάζοντας άψογα την απλησίαστη τεχνική του κατάρτιση με τη δύναμη του κορμιού του. Δεξί, αριστερό χέρι, σουτ από μέση και μακρινή απόσταση, καλώς εννοούμενα «καρύδια», καρδιά που αντιστοιχούσε σε 1000 και πλέον λέοντες.
Το τρίποντό του στον ημιτελικό με το Σοβιετικό μεγαθήριο το 1989 έμελλε να είναι το σημαντικότερο σουτ της καριέρας του (μας έβαλε μπροστά με 81-80 και το σκορ δεν άλλαξε μέχρι τέλους), ενώ οι παραστάσεις του με τον Πανιώνιο και την Εθνική, πρωτίστως, συν το πρωτάθλημα που κατέκτησε στα… γεράματά του με τον Παναθηναϊκό χαράχτηκαν με χρυσό μελάνι στο μυαλό των ακραιφνών μπασκετικών- και όχι μόνο.
Αν η θέληση για σκληρή δουλειά δεν αργούσε κάθε μέρα στο ραντεβού της με το υπερμέγεθες ταλέντο του, τώρα θα μιλούσαμε για τον Fanis και όχι για τον Φάνη.
Ακόμα και το επιφυλακτικό με τους ξένους, εκείνη τη εποχή, NBΑ δε θα μπορούσε παρά ν’ ανοίξει διάπλατα τις πύλες του για τον «Μπέμπη».
Και, θαμπωμένο, να τον δει να μεγαλώνει.
Και να μεγαλώνει.
Και να μεγαλώνει.
5) Γιορτάζει στις 17/2: ο Άγιος Θοδωρής Παπαλουκάς 
Γιατί Άγιος: Γιατί τα χρόνια της απόλυτης μπασκετικής του δόξας υπήρξε ισομερώς άνθρωπος και υπολογιστής. Ήταν αυτός που έφερε την επανάσταση, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, στη θέση του πλέι- μέικερ, καθώς είναι και δυο μέτρα παλικάρι (ζωή να ’χει).
Στην ΤΣΣΚΑ είχε αναγάγει σ’ επιστήμη την αλλαγή ρυθμού σ’ ένα παιχνίδι, μιας και ερχότανε πάντοτε από τον πάγκο όταν έσφιγγαν τα γάλατα και φρόντιζε να τα χαλαρώσει. MVP το 2006 και πρωταθλητής Ευρώπης, νικητής της Ευρωλίγκα και το 2008, ενώ το 2007 στην Αθήνα μας χάρισε ένα από τα σπουδαιότερα one man show, όταν και λίγο έλειψε να κερδίσει μόνος του τον πανίσχυρο Παναθηναϊκό στον τελικό του ΟΑΚΑ.
Με την Εθνική, μέσα σε μια μαγική τετραετία (2005-2008) κατέκτησε χρυσό μετάλλιο σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο και αργυρό σε παγκόσμιο, ενώ ήταν ο πρωτοστάτης των θρυλικών ανατροπών μας σε παιχνίδια όπως αυτό με τη Γαλλία το 2005 και τη Σλοβενία το 2007.
Το μυαλό του μετά δυσκολίας μπορούσε να το αγγίξει κάποιος χωρίς να κοπεί- ήταν, κατά γενική ομολογία, «ξυράφι»-, η ικανότητά του στην πάσα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με αυτήν του… κανενός (έστω, του Γιασικεβίτσιους), ενώ η μπασκετική του καρδιά, αυτή που βρίσκεται ανάμεσα στα δυο του πόδια, ζύγιζε περίπου 100 τόνους.
Λίγοι, ελάχιστοι Άγιοι του μπάσκετ αξίζουν μια υπόκλιση όσο ο Θοδωρής Παπαλουκάς.
Ελάτε, μη ντρέπεστε: λυγίστε τα γόνατα και βγάλτε του το καπέλο.
4) Γιορτάζει στη 1/1: ο Άγιος Βασίλης Σπανούλης
Γιατί Άγιος: Γιατί, πολύ απλά, αυτά που κάνει ο Kill Bill δεν έχουν προηγούμενο για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα και δύσκολα θα έχουν και επόμενο: σκόρερ που στην καλή του βραδιά (και είναι, δυστυχώς για τους αντιπάλους του, πολλές οι άτιμες) σταματιέται μόνο με αναισθησιογόνο βελάκι στο λαιμό, πασέρ που χρόνο με το χρόνο βελτιώνεται με αποτέλεσμα να έχει αγγίξει σχεδόν το άριστα, leader από αυτούς που συναντά κανείς μια φορά στα χίλια μπασκετικά χρόνια, αίμα στις φλέβες του που ουδέποτε- ακόμα και στα πιο κρίσιμα σημεία ενός παιχνιδιού- ξεπερνά τους 0 βαθμούς, και «κοχόνες» σε μέγεθος ντοπαρισμένων καρπουζιών.
Ο Βασίλης Σπανούλης άλλαξε τη ροή του ευρωπαϊκού μπάσκετ με την απόφασή του να μεταπηδήσει στον Ολυμπιακό (μα, ελάτε, ξεφορτωθείτε επιτέλους τις οπαδικές παρωπίδες!), τον οποίον οδήγησε στην Ευρωπαϊκή γη της Επαγγελίας δύο φορές ήδη και κανείς δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά πως δε θα το κάνει και τρίτη.
Μέλος, φυσικά, της χρυσής εποχής της «Επίσημης αγαπημένης», με τη φανέλα της οποίας έχει γευτεί το νέκταρ της επιτυχίας πολλάκις (2005, 2006, 2009), ενώ έχει κατακτήσει την Ευρωλίγκα και με τα χρώματα του Παναθηναϊκού.
Ο μόνος λόγος που βρίσκεται μία θέση πίσω από το νούμερο 3 της λίστας έχει να κάνει με το γεγονός πως το δικό του τέρμα του δρόμου βρίσκεται 2-3 χρόνια μακρύτερα από αυτό του άλλοτε συνοδοιπόρου του, οπότε θα μας πάρει λίγο παραπάνω να εκτιμήσουμε τη συνολική του καριέρα.
Αν κατακτήσει, βέβαια, και 4ο τρόπαιο στη Μαδρίτη σε 20 περίπου μέρες, τούτη η κατάταξη θα χρειάζεται άμεση ανανέωση. Και, με το πείσμα που διακρίνει τον Σπανούλη, κάτι τέτοιο μόνο απίθανο δεν είναι.
Άλλωστε, οι Άγιοι ενίοτε κάνουν θαύματα.
Γιατί όχι και τώρα;
3) Γιορτάζει στις 26/10: ο Άγιος Δημήτρης Διαμαντίδης
Γιατί Άγιος: Γιατί μας ανάγκασε να ξεχάσουμε κι αυτά που ξέραμε: ηγέτης στο μπάσκετ είναι αυτός που βάζει τους περισσότερους πόντους, αυτός που «βγαίνει μπροστά» στην επίθεση, αυτός που θέλει στραμμένους πάνω του όλους τους προβολείς, σωστά;
Λάθος: ο Διαμαντίδης απέδειξε εμπράκτως πως ηγέτης μπορεί να είναι εκείνος ο οποίος θα παίξει μια καθοριστική άμυνα, θα δώσει μια ασίστ, θα κλέψει μια μπάλα, θα κάνει ένα κόψιμο και στο τέλος της νικηφόρας βραδιάς θα συνεχίσει να διατηρεί πεισματικά κολλημένο στις μύτες των παπουτσιών του το βλέμμα του.
Το αγόρι που το ’βαλε, το ’βαλε, το ’βαλε στο Βελιγράδι και μας έδωσε την ευκαιρία να επανέλθουμε στην κορυφή της Ευρώπης μετά από 18 ολόκληρα χρόνια, διατηρεί τόσο καλές σχέσεις με τα φώτα όσο οι γάτες με το νερό, παρά το γεγονός πως είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του Παναθηναϊκού την τελευταία δεκαετία.
Τα χρόνια πριν τα πόδια του αρχίσουν να χάνουν στα σημεία από το βάρος του Χρόνου, ο 3D ήτανε ο κορυφαίος, ενδεχομένως, αμυντικός που έχει αντικρίσει ποτέ του το ευρωπαϊκό μπάσκετ, ενώ η ικανότητά του να περνάει την μπάλα στους ψηλούς μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη τρέλα τους αντίπαλους προπονητές.
Αν ο εγωισμός του δε θυσιαζόταν ξανά και ξανά και ξανά για το καλό της ομάδας τότε θα μιλούσαμε και για έναν ικανότατο σκόρερ, ενώ αν ο ίδιος δεν έβαζε σε καλούπια τον εαυτό του («Δεν κάνω για το ΝΒΑ») τώρα ίσως οι διάφοροι Κρις Πολ αυτού του κόσμου να είχαν βρει το λευκό μάστορά τους.
Όπως και να ’χει, όταν αποσυρθεί τα μπασκετικά του «λείψανα» θα εκτίθενται σε δημόσιο προσκύνημα.
Όπως ακριβώς αρμόζει, δηλαδή, σ’ έναν άγιο.
2) Γιορτάζει στις 15/8: ο Άγιος Παναγιώτης Γιαννάκης
Γιατί Άγιος: Γιατί μπορεί πολλοί εξ υμών που στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 δεν υπήρχατε καν σαν σκέψη στο μυαλό των γονιών σας, να γνωρίσατε τον Παναγιώτη Γιαννάκη ως τον άρχοντα της υπομονής στα προπονητικά του χρόνια, όμως ο «Δράκος» υπήρξε πολύ μεγαλύτερος παίκτης απ’ ότι προπονητής.
Κι αν αυτό φαντάζει απίθανο για έναν άνθρωπο που σαν coach έχει κατακτήσει ευρωπαϊκό πρωτάθλημα με την Εθνική μας και ασημένιο σε παγκόσμιο, τότε μια κασέτα VHS με τα πεπραγμένα του εντός παρκέ θα πείσει ακόμα και τους πιο περίεργους Θωμάδες- αυτούς που είναι φύσει άπιστοι.
Ο Γιαννάκης ήταν το πρόσωπο της «Επίσημης Αγαπημένης», αφού φόρεσε τη φανέλα της για περίπου μία αιωνιότητα και μία ημέρα (τουλάχιστον τόσο φάνηκε), ενώ υπήρξε για 20 ολόκληρα χρόνια ο μεγάλος της ηγέτης- μαζί, φυσικά με τον τύπο με το νούμερο 4 στην πλάτη.
Σκόρερ πέρα από κάθε φαντασία- μια πτυχή του που «υποχώρησε» αναγκαστικά μετά τη μεταγραφή του στον Άρη-, ήταν ταυτόχρονα και ένας από τους ελάχιστους που χαμήλωναν τα γόνατα και σκίζονταν στα μετόπισθεν, σε μια εποχή που η «άμυνα» ήταν όρος άγνωστος στην ευρεία μάζα των μπασκετμπολιστών, που προτιμούσαν το ρόλο του μαρμαρωμένου βασιλιά όταν καλούνταν να μαρκάρουν.
Ηγέτης, αρχηγός, ψυχή, καρδιά όλα στον ανώτατο βαθμό, ένας παίκτης που ζούσε για το μπάσκετ και έδινε σε κάθε ματς το 101% των δυνάμεών του- μην ξεχνάμε πως αγωνίστηκε σε όλη του τη καριέρα με διαλυμένους χιαστούς- και αποτελούσε κινούμενη έμπνευση για τους συμπαίκτες του.
Αν το μακρινό 1979 ένας Έλληνας της Αμερικής δεν έπαιρνε τη απόφαση να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη, ο Παναγιώτης θ’ αποτελούσε τον ασυναγώνιστο πρωταγωνιστή στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.
Όμως, ακόμα κι έτσι, ο Γιαννάκης είναι ο Δράκος του παραμυθιού μας.
Μόνο που αυτός δεν σκοτώνεται λίγο πριν πέσει το “The End”.
1) Γιορτάζει στις 6/12: ο Άγιος Νίκος Γκάλης
Γιατί Άγιος: Όχι. Όχι απλός «Άγιος»- «Θεός». Θεός, γιατί μετέτρεπε το αίμα σε νερό («Ο Ντράζεν είναι αδερφός μου, αλλά εγώ προτιμώ τον Γκάλη», είχε πει ο Άζα Πέτροβιτς). Θεός γιατί αντί να περπατά, πετούσε στον αέρα μέχρι η βαρύτητα να νικήσει στα σημεία τους ταλαίπωρους αντιπάλους του κι αυτός να σκοράρει για νιοστή φορά σ’ ένα ματς. Θεός γιατί έσπαγε τη μέση του κι όμως όλα του τα κόκαλα παρέμεναν στη θέση τους. Θεός γιατί «Τι την έκανε την μπάλα ο Θεός;».
Το ν’ αναλύει κανείς το μεγαλείο του Γκάλη με καθαρά μπασκετικούς όρους μοιάζει σα να προσπαθεί να εξηγήσει κάποιος νότα- νότα για ποιο λόγο ο Μπετόβεν υπήρξε σπουδαίος συνθέτης. Λέξη- λέξη, γιατί ο Σαίξπηρ θεωρείται ο κορυφαίος συγγραφέας όλων των εποχών. Εκατοστό- εκατοστό γιατί ο Πικάσο ζωγράφιζε ακαταλαβίστικα αριστουργήματα.
Όχι. Είναι εντελώς άσκοπο να προσπαθείς να εξηγήσεις με λόγια γιατί ο «Γκάνγκστερ» ήταν τόσο μεγάλος, που έφτασε στο σημείο να είναι ταυτόσημη έννοια με το ελληνικό μπάσκετ.
Όσοι τον πρόλαβαν, όσοι έχουν δει έστω και ένα βίντεο με τα κατορθώματά του εντός του παρκέ, ξέρουν.
Εις το όνομα του Νικ, λοιπόν.
