Η απουσία ενός βασικού παίχτη μεταφράζεται σε πιθανές ήττες, χαμένους βαθμούς και έσοδα. Τόσο η συχνότητα εμφάνισης τραυματισμών (1) όσο και οι ημέρες απουσίας που προκαλούν (2), σχετίζονται με τη θέση των συλλόγων στον βαθμολογικό πίνακα. Έχει εκτιμηθεί πως μια ομάδα της αγγλικής Premier League χάνει κατά μέσο όρο 45 εκατομμύρια στερλίνες (περίπου 52.000.000€) ανά σεζόν λόγω αυτών (2).
Οι αθλητές είναι πλέον πιο γρήγοροι, πιο δυνατοί και καλύτερα προπονημένοι συγκριτικά με δύο δεκαετίες πριν. Αυτό ίσως να αποτυπώνεται στο γεγονός, πως κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα (2001-2019) η συχνότητα των συνολικών τραυματισμών στο επαγγελματικό επίπεδο μειώθηκε (3). Παραδόξως, δεν ισχύει το ίδιο για τους μυϊκούς τραυματισμούς. Ειδικότερα, οι κακώσεις των οπίσθιων μηριαίων, κατά την αγωνιστική περίοδο 2001/2002 αναφέρεται πως αποτελούσαν μόλις το 12% των συνολικών τραυματισμών, με το ποσοστό αυτό να διπλασιάζεται στο 24% με το πέρας της σεζόν 2021/2022 (4). Πέραν της αύξησης αυτής, τείνουν να είναι πλέον και σοβαρότερες.
Πώς είναι δυνατόν οι θλάσεις των οπίσθιων μηριαίων να ακολούθησαν αυτήν την πορεία, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους κοινούς τραυματισμούς;
Η ανάγκη για ταχύτητα
Το τρέξιμο υψηλής ταχύτητας αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές ικανότητες στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, κάτι που αποδεικνύεται από τη συνεχής αύξηση σχετικών μετρήσεων τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά, κατά τη σύγκριση των σεζόν 2006/07 και 2012/2013 στην Premier League, ο αριθμός των sprint ανά αγώνα αυξήθηκε κατά 85%, ενώ, η συνολική απόσταση που διανύονταν με sprint κατά 35% (5). Η μυϊκή ομάδα των οπίσθιων μηριαίων διαδραματίζει καίριο ρόλο κατά το τρέξιμο υψηλής ταχύτητας, συμβάλλοντας σημαντικά τόσο στην επιτάχυνση όσο και στην επιβράδυνση. Αυτό τους καθιστά «αδύναμο κρίκο» της κινητικής αλυσίδας και εξηγεί τον λόγο που προκύπτουν, συχνότερα, υπό αυτή τη συνθήκη.
Σύμφωνα με δεδομένα που παρουσιάστηκαν στην ιστοσελίδα OptaAnalyst περί τα μέσα της περσινής αγωνιστικής περιόδου (15/2/25), η Τότεναμ κατείχε την πρωτιά σε συνολικό αριθμό sprint, στην Premier League (6). Τα στοιχεία αυτά φαίνεται να συνδέονται με το γεγονός πως με το πέρας της σεζόν ήταν μια από τις ομάδες με τους περισσότερους μυϊκούς τραυματισμούς στο πρωτάθλημα. Ανάλογο παράδειγμα αποτελεί και η Α.Ε.Κ. του Ματίας Αλμέιδα, η οποία υιοθέτησε γρήγορο παιχνίδι βασιζόμενο σε υψηλό pressing. Παρότι, παρουσίασε μια από τις καλύτερες αγωνιστικές εικόνες των τελευταίων ετών κατακτώντας το νταμπλ, οι μυϊκοί τραυματισμοί αποτέλεσαν πρόκληση για το τεχνικό επιτελείο της Ένωσης.
Το ασφυκτικό αγωνιστικό πρόγραμμα
Πρωτάθλημα, κύπελλο, ευρωπαϊκές διοργανώσεις αλλά και διοργανώσεις εθνικών ομάδων. Tα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί το Conference League και το Nations League. Όλα τα παραπάνω απαιτούν, κατά κανόνα, συμμετοχή σε τουλάχιστον 2 αγώνες ανά 7 ημέρες. Παράλληλα, το περασμένο καλοκαίρι έλαβε χώρα το παγκόσμιο κύπελλο συλλόγων. Για αρκετούς πρόκειται για δευτερεύουσα διοργάνωση, ωστόσο παρουσίασε σημαντικές αναδιαμορφώσεις: από τους 7 συλλόγους επεκτάθηκε στους 32 προσφέροντας υψηλότερα οικονομικά κίνητρα. Αντίστοιχες αλλαγές καταγράφηκαν και στην περίπτωση των Champions League και Europa League με την εισαγωγή του League Phase.
Ενδεικτικά, την περσινή σεζόν η Παρί Σαν Ζερμέν έδωσε περισσότερους από 60 αγώνες, διεκδικώντας το παγκόσμιο κύπελλο συλλόγων και κατακτώντας τόσο το Champions League όσο και το Super Cup. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με ιδιαίτερα υψηλό αγωνιστικό φόρτο, που επισημαίνει τις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Η επιβάρυνση δεν είναι μόνο σωματική αλλά και ψυχολογική.
Η επούλωση του μυϊκού ιστού απαιτεί ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όταν το χρονικό αυτό παράθυρο παρεμβάλλεται από μία νέα δραστηριότητα υψηλής έντασης, τότε η επούλωση μπορεί να είναι ατελής. Φαίνεται πως μετά από έναν αγώνα οι δείκτες μυϊκής κόπωσης, όπως τα επίπεδα δύναμης και άλλοι βιοχημικοί δείκτες, είναι διαταραγμένοι έως και 72 ώρες μετά (7,8). Παρότι, μεσολαβούν συνήθως τουλάχιστον 4 ημέρες μεταξύ των αγώνων, στο μεσοδιάστημα αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι προπονήσεις. Οι οπίσθιοι μηριαίοι, μυϊκή ομάδα υπό συνεχή μηχανική φόρτιση, είναι πιο επιρρεπείς σε θλάσεις αφού η καταπόνηση επαναλαμβάνεται προτού ο μυϊκός ιστός επουλωθεί πλήρως.
Σε κάθε περίπτωση, η παρατηρούμενη κόπωση συνοδεύεται και από διαταραχές νευρομυϊκού συντονισμού. Η ταχύτητα παραγωγής δύναμης και η ικανότητα απορρόφησης φορτίων φθίνουν με αποτέλεσμα την περαιτέρω έκθεση σε συνθήκες τραυματισμού.
Προγράμματα πρόληψης που δεν εφαρμόζονται
Πέρα από τις ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου, καίριας σημασίας είναι και η χαμηλή συμμόρφωση σε προγράμματα πρόληψης τραυματισμών. Μία από τις πιο δημοφιλείς ασκήσεις είναι η «Nordic», για την οποία αναφέρεται όφελος μείωσης της συχνότητας του τραυματισμού, κατά 50% (9,10). Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα της εξαρτάται και από την εφαρμογή της. Βάσει αναδρομικής μελέτης που, μεταξύ άλλων, αφορούσε και συλλόγους Champions League, 4 στις 5 ομάδες δεν ακολουθούσαν το πρωτόκολλο της εν λόγω άσκησης (11)! Κατά την πλειονότητα τους, τα τεχνικά επιτελεία θεωρούν πως πρόκειται για μορφές άσκησης που φέρουν κόπωση στους αθλητές ρίχνοντας, κατ’ επέκταση, την αγωνιστική τους απόδοση. Υπό αυτήν την οπτική και βάσει του αγωνιστικού προγράμματος, η εκτέλεση προγραμμάτων πρόληψης είναι αρκετά δύσκολη.
Η ιδανικότερη περίοδος κατά την οποία οι ομάδες μπορούν να εστιάσουν στην πρόληψη είναι η off season περίοδος. Παρατηρώντας, ωστόσο, το αγωνιστικό καλεντάρι έχει και αυτή περιοριστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, πως ένα πιθανό σενάριο της χαμηλούς συμμόρφωσης είναι και η περιορισμένη επιρροή του ιατρικού επιτελείου στις προπονητικές πρακτικές.
Σύνοψη
Το ιδιαίτερα συμπυκνωμένο αγωνιστικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με τις υψηλές απαιτήσεις σε ταχύτητα, καθιστούν τις θλάσεις οπίσθιων μηριαίων πρόκληση για το σύγχρονο ποδόσφαιρο. Η επέκταση της off season περιόδου, η αύξηση του αριθμού παικτών ανά σύλλογο καθώς και η αναθεώρηση της σημασίας των προγραμμάτων πρόληψης τραυματισμών στην αγωνιστική απόδοση των ομάδων αποτελούν κάποιες από τις πιθανές λύσεις. Βάσει των ανωτέρω, το φαινόμενο αυτό ίσως και να μην είναι τόσο «παράδοξο» τελικά.
Κωνσταντίνος Πλάκας
Αναφορές:X
1. Eirale C, Tol JL, Farooq A, Smiley F, Chalabi H. Low injury rate strongly correlates with team success in Qatari professional football. Br J Sports Med [Internet]. 2013;47(12):807–8. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2012-091040
2. Eliakim E, Morgulev E, Lidor R, Meckel Y. Estimation of injury costs: financial damage of English Premier League teams’ underachievement due to injuries. BMJ Open Sport Exerc Med [Internet]. 2020;6(1):e000675. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bmjsem-2019-000675
3. Ekstrand J, Spreco A, Bengtsson H, Bahr R. Injury rates decreased in men’s professional football: an 18-year prospective cohort study of almost 12 000 injuries sustained during 1.8 million hours of play. Br J Sports Med [Internet]. 2021;55(19):1084–91. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2020-103159
4. Ekstrand J, Bengtsson H, Waldén M, Davison M, Khan KM, Hägglund M. Hamstring injury rates have increased during recent seasons and now constitute 24% of all injuries in men’s professional football: the UEFA Elite Club Injury Study from 2001/02 to 2021/22. Br J Sports Med [Internet]. 2022;57(5):292–8. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2021-105407
5. Barnes C, Archer DT, Hogg B, Bush M, Bradley PS. The evolution of physical and technical performance parameters in the English Premier League. Int J Sports Med [Internet]. 2014;35(13):1095–100. Available from: http://dx.doi.org/10.1055/s-0034-1375695
6. Tweedale A, Gonzalez A, Manuel J, McKeever P. Sprints, pressing and hamstring strains: Is Ange Postecoglou to blame for spurs’ injury crisis? [Internet]. Opta Analyst. 2025 [cited 2025 Jun 12]. Available from: https://theanalyst.com/articles/spurs-injury-crisis-ange-postecoglou-sprints-pressing-running-stats
7. Carmona G, Moreno-Simonet L, Cosio PL, Astrella A, Fernández D, Cadefau JA, et al. Hamstrings on focus: Are 72 hours sufficient for recovery after a football (soccer) match? A multidisciplinary approach based on hamstring injury risk factors and histology. J Sports Sci [Internet]. 2024;42(12):1130–46. Available from: http://dx.doi.org/10.1080/02640414.2024.2386209
8. Rhodes D, McNaughton L, Greig M. The temporal pattern of recovery in eccentric hamstring strength post-soccer specific fatigue. Res Sports Med [Internet]. 2019;27(3):339–50. Available from: http://dx.doi.org/10.1080/15438627.2018.1523168
9. van Dyk N, Behan FP, Whiteley R. Including the Nordic hamstring exercise in injury prevention programmes halves the rate of hamstring injuries: a systematic review and meta-analysis of 8459 athletes. Br J Sports Med [Internet]. 2019;53(21):1362–70. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2018-100045
10. Al Attar WSA, Soomro N, Sinclair PJ, Pappas E, Sanders RH. Effect of injury prevention programs that include the Nordic hamstring exercise on hamstring injury rates in soccer players: A systematic review and meta-analysis. Sports Med [Internet]. 2017;47(5):907–16. Available from: http://dx.doi.org/10.1007/s40279-016-0638-2
11. Bahr R, Thorborg K, Ekstrand J. Evidence-based hamstring injury prevention is not adopted by the majority of Champions League or Norwegian Premier League football teams: the Nordic Hamstring survey. Br J Sports Med [Internet]. 2015;49(22):1466–71. Available from: http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2015-094826
