MENU

Όλα στη ζωή είναι σχετικά. Αυτή η τόσο κοινή φράση περικλείει σωρεία από φυσικές συνέπειες, επιβραδύνει ή επιταχύνει τη ροή του χρόνου, δημιουργεί άπειρες επιλογές από τις οποίες προκύπτουν διαφορετικές συνέπειες που διαμορφώνουν δεδομένα, υποθέσεις εργασίας.

Η εξήγηση πολλών από τα παράδοξα της ζωής, ένα άνοιγμα στο χωροχρόνο, ένα what if που χαράσσει νοητές και ασυνείδητες παράλληλες πραγματικότητες που κατατρέχουν την ανθρώπινη φύση.

Όλη μας η ύπαρξη είναι ένα αδιάκοπο παιχνίδι με πόρτες που ανοιγοκλείνουν, το ανθρώπινο μυαλό καλείται σχεδόν από το πρώτο κλάμα να επιλέξει ασυνείδητα μπροστά στο πρώτο «αν», δυο γράμματα που μας ακολουθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Και προϊόντος του χρόνου, αυτή η πρώτη ερώτηση, αυτό το δίλημμα πολλαπλασιάζεται, παρόλο που δεν απαντάται ποτέ.

Αν η γεωμετρία του χώρου και του χρόνου επηρεάζεται από την ύπαρξη ύλης, αν η μάζα περιλαμβάνει ενέργεια και άγχος, αν οι ιδιότητες του χώρου και του χρόνου αλλάζουν τις πιθανές διαδρομές. Πολλά ερωτήματα, επιστημονικά, φιλοσοφικά, κάθε λογής. Τα πάντα τελικά διαμορφώνονται σύμφωνα με τις επιλογές, την απάντηση σε κάθε «αν».

Αν ο Παύλος Γιαννακόπουλος δεν ήταν τόσο «τρελός» να χτυπήσει την πόρτα του Ντόμινικ Ουίλκινς. Αν ο Γιάννης Τάρκας δεν ξημεροβραδιαζόταν στα τηλέφωνα. Αν ο Μάλκοβιτς είχε επιμείνει (όπως την επόμενη σεζόν) να φτιάξει από την πρώτη του χρονιά στον πάγκο του Παναθηναϊκού τη «δική του» ομάδα. Πάρα πολλά «αν» που άνοιγαν ακόμα περισσότερες επιλογές. Όλες όμως ήταν τελικά επιλογές που επέτρεψαν στον Στόγιαν Βράνκοβιτς να «τρέξει για όλη τη χρονιά» όπως δήλωσε ο ίδιος. Γιατί αν ο Στόγιαν δεν έτρεχε, σήμερα δεν θα άνηκε η μέρα στον Παναθηναϊκό.

Είναι μια πολύ ιδιαίτερη ημερομηνία η σημερινή για τον Παναθηναϊκό. Τέτοιο καιρό πριν από πολλά χρόνια, ο κόσμος του τριφυλλιού έζησε τη δική του Εδέμ, βίωσε το ανεπανάληπτο. Είμαι βέβαιος πως αν οποιοσδήποτε οπαδός του Παναθηναϊκού πρωταγωνιστούσε στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Η Μηχανή του Χρόνου» του Χέρμπερτ Γουέλς, θα είχε επιλέξει το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου του 1996.

Με τα σημερινά δεδομένα πλησιάζει το ασύλληπτο. Εκείνη την εποχή, απλώς ο κόσμος του Παναθηναϊκού είχε βαρεθεί να κατεβαίνει στην Ομόνοια και να πανηγυρίζει. Το ποδοσφαιρικό τμήμα σε ματς-τελικό για το πρωτάθλημα επικράτησε της ΑΕΚ με 1-0 χάρις στο γκολ του Χουάν Χοσέ Μπορέλι. Την ίδια περίοδο έπαιζε ημιτελικό στο Τσάμπιονς Λιγκ και περίμενε τον Άγιαξ στη ρεβάνς του επικού 0-1 του Άμστερνταμ. Και το μπασκετικό τμήμα είχε προκριθεί στο final4 της Ευρωλίγκας στο Παρίσι για το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στο μπάσκετ. Ονείρωξη.

Δεν νομίζω ότι έχει υπάρξει δεκαήμερο μεγαλύτερης έκστασης για Έλληνα οπαδό. Δεν είναι απλά μεγαλεία, μιλάμε για ελληνική ομάδα να διεκδικεί τρόπαιο πρωταθλητή Ευρώπης και στα δυο πιο δημοφιλή αθλήματα στη χώρα – στο δε ποδόσφαιρο μιλάμε για το δημοφιλέστερο άθλημα στην Ευρώπη αν όχι στον κόσμο. Αν αναλογιστούμε το μέγεθος της επιτυχίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, προσωπικά εκτιμώ ότι θα περάσουν πολλά χρόνια για να κατορθώσει οποιοσδήποτε ελληνικός σύλλογος κάτι ανάλογο.

Μπορεί στις μέρες μας η κατάκτηση της Ευρωλίγκας να θεωρείται πραγματοποιήσιμος στόχος, εν έτει 1996 όμως μιλούσαμε για το «καταραμένο» κύπελλο του ελληνικού μπάσκετ. Τρεις συνεχόμενες φορές είχε προσπαθήσει ο Άρης, δεν τα κατάφερε να προκριθεί καμία στον τελικό. Το 1993 είχε προσπαθήσει ο ΠΑΟΚ, αλλά και τότε η ασίστ του Τόνι Κούκοτς στο Μαουρίτσιο Ραγκάτσι στέρησε τον τελικό από την ελληνική ομάδα.

Το ελληνικό μπάσκετ ήταν από τα δυνατότερα στην Ευρώπη, κι όμως δεν είχε ούτε μια παρουσία σε τελικό. Η πρώτη ήλθε το 1994, όταν ο Ολυμπιακός ξεπερνώντας το εμπόδιο του Παναθηναϊκού στον πρώτο ελληνικό εμφύλιο, προκρίθηκε στον τελικό. Στο Τελ Αβίβ όμως συνέβη ό,τι μπορούσε να συμβεί για να χαθεί και αυτό το κύπελλο. Η αστοχία του Ζάρκο, το black out στο τελευταίο επτάλεπτο, ο τσακωμός του μακαρίτη του Ρόι με τον Μπάμπη Παπαδάκη, η «κατάρα» του Γιάννη Ιωαννίδη που άγγιξε το μεγάλο κύπελλο, αλλά δεν ήπιε το νέκταρ του ποτέ. Γιατί και την επόμενη χρονιά (όπως και το 1998 στη Βαρκελώνη) ο Ολυμπιακός λύγισε μπροστά στην ποιότητα της Ρεάλ του Σαμπόνις. Το «μεγάλο» κύπελλο λοιπόν έλειπε. Και θα έλειπε εάν ο Παναθηναϊκός δεν είχε σπάσει την κακοδαιμονία στο Παλαί ντε Μπερσί τον Απρίλιο του 1996.

Ονειρεμένο δεκαήμερο, ονειρεμένες εμπειρίες. Η κούρσα του Δώνη στο Άμστερνταμ που έφερε το μαγικό πλασέ του Κριστόφ Βαζέχα. Ο αλλόκοτος πανηγυρισμός με τα χέρια υψωμένα του Πολωνού που έδειχνε σαν να μην πιστεύει τι έκανε. «Ο Παναθηναϊκός φαβορί για την πρόκριση στον τελικό» είχε πει ο ίδιος ο Λουίς Φαν Χάαλ λίγο πριν τη ρεβάνς της Αθήνας.

Ο Παναθηναϊκός ενώ στην Αθήνα ο κόσμος του ζούσε τη μια ηδονή μετά την άλλη, ταξίδεψε στο Παρίσι ήρεμος, δίχως το άγχος ενός εμφυλίου με τον Ολυμπιακό, με τεράστια προίκα την πρόκριση εναντίον της Μπενετόν στο Τρεβίζο με το απίθανο κόψιμο του Στόγιαν Βράνκοβιτς στο Ζέλικο Ρέμπρατσα. Πολλοί έχουν ξεχάσει εκείνη τη φάση, το πρώτο σημάδι της μοίρας.  «Εκείνο το κόψιμο» του Στόικο, που δίχως αυτό δεν θα υπήρχε το Παρίσι.

Είπαμε, όλα είναι σχετικά, όλα ένας συνδυασμός από νοητές και ασυνείδητες παράλληλες πραγματικότητες. Οι Άγγλοι το λένε sliding doors, όλα είναι ένα ζήτημα χρονισμού, εάν θα προλάβεις την πόρτα πριν κλείσει, αν θα είσαι εκεί όταν ανοίξει. Ένας συνδυασμός τύχης, ικανότητας και μοίρας. Ο Παναθηναϊκός τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1996 τη μοίρα έδειχνε να την έχει (μόνο) μαζί του.

Μεγάλη Τρίτη 9 Απριλίου ο ημιτελικός εναντίον της ΤΣΣΚΑ του Στάνισλαβ Ερέμιν και των φοβερών και τρομερών Κουντέλιν, Καράσεφ, Βέτρα, Κισούριν. Η μεγάλη βραδιά του Ντομινίκ, η τρομερή εμφάνιση του ξεχασμένου Τζον Κόρφα που την κρίσιμη στιγμή «καθάρισε» το παιχνίδι. Κόρφας ο οποίος δεν θα είχε το χρόνο συμμετοχής που τελικά πήρε στο ματς, εάν ο Μάλκοβιτς είχε ρισκάρει τη συμμετοχή του Κώστα Παταβούκα.

Ο Παύλος πριν από το ματς το είχε πει «σκοπεύουμε να κάνουμε περήφανη όλη την Ελλάδα και με τη βοήθεια του Θεού θα τα καταφέρουμε». Και ο Παναθηναϊκός τα κατάφερε. Το τελικό 81-71 με τους 35 πόντους του μεγάλου Ντόμινικ Γουίλκινς ήταν το σάλπισμα του πυρός για την πρόκριση στο μεγάλο τελικό και την ευκαιρία κατάκτησης του μεγάλου τροπαίου. Γιαννάκης, Αλβέρτης, Ντόμινικ, Οικονόμου Βράνκοβιτς. Στο πάγκο ο Τζανής Σταυρακόπουλος, ο Χρήστος Μυριούνης, ο Μίροσλαβ Πετσάρσκι, ο Βαγγέλης Βουρτζούμης και ο «κοντορεβυθούλης» Τζον Κόρφας. Όλοι κι όλοι 9 παίκτες, αφού ο Παταβούκας ήταν στον πάγκο με πολιτικά.

Ο κόσμος του Παναθηναϊκού να στήνει διπλή αψίδα του θριάμβου, μια κανονική στο Παρίσι και μια «νοητή» στην Ομόνοια, εκεί που είχε βρεθεί ξανά λίγες μέρες πριν για να πανηγυρίσει εκστασιασμένα το 0-1 με το γκολ του Κριστόφ. Τελικός εναντίον της Μπαρτσελόνα του Αΐτο Ρενέσες που λύγισε την αντίσταση της αιώνιας εχθρού Ρεάλ στον άλλο ημιτελικό.

Μεγάλη Τετάρτη, 10 Απριλίου. Ο Παναθηναϊκός στο ΟΑΚΑ κυνηγά την ΑΕΚ στην κούρσα για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Δεν είναι το φαβορί, είναι κουρασμένος από την υπερπροσπάθεια του Άμστερνταμ και κυρίως έχει το μυαλό του στη ρεβάνς με τον Άγιαξ που κοντοζύγωνε. Ο Ηλίας Ατματσίδης κάνει μεγάλο ματς, η μπάλα «δεν μπαίνει».

Ο Γιώργος Γεωργιάδης του Σάββα, ένας επίσης «ξεχασμένος» ήρωας όπως ο Τζον Κόρφας, κάνει μια κούρσα Ρομπέρτο Κάρλος. Η σέντρα του είναι καλύτερη και από του Ρομπέρτο Κάρλος. Εν κινήσει και με αριστοτεχνικά εσωτερικά φάλτσα. Ο Χότα-Χότα είναι εκεί, στην καρδιά της άμυνας της ΑΕΚ και με μια κεφαλιά μεταξύ καρφωτής και «ψαράκι», στέλνει τη μπάλα στο βάθος της εστίας του Ατματσίδη. Το χρονόμετρο στο ΟΑΚΑ γράφει 80ο λεπτό. Σε εκείνο το λεπτό ο Παναθηναϊκός ξεπέρασε την ΑΕΚ με έναν βαθμό στη βαθμολογία και ουσιαστικά πήρε το πρωτάθλημα.

Ο κόσμος του έφυγε από το ΟΑΚΑ και μεταξύ σοβαρού και αστείου (ξανα)έδινε ραντεβού το βράδυ στην Ομόνοια. Πρόκριση στον τελικό της Ευρωλίγκας, μια ανάσα από πρόκριση στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, σχεδόν βέβαιο πρωτάθλημα. Όλα εφικτά γιατί φρόντισε να είναι εκεί όταν οι πόρτα άνοιγε, όλα εφικτά γιατί φρόντιζε να μπει στο σωστό βαγόνι.

Μεγάλη Πέμπτη, 11 Απριλίου. Ο τελικός με τη Μπάρτσα. Καρνισόβας, Χιμένεθ, Μοντέρο, Μπος, Αντρέου, Φεράν. Η Μπαρτσελόνα ήταν και στα χαρτιά και στην πραγματικότητα το φαβορί. Ο Παύλος ήταν και πάλι εκεί με την προφητεία του: «Και μέχρι εδώ που φτάσαμε είμαι ευχαριστημένος. Κάντε λίγο υπομονή και θα δείτε ακόμα πιο τρανταχτά ονόματα στον Παναθηναϊκό. Και να το πάρουμε δεν σταματούν εδώ οι φιλοδοξίες και ο ενθουσιασμός. Ίσα-ίσα επειδή θα έχουμε σημείο αναφοράς, θα καταβάλλουμε μεγαλύτερες προσπάθειες για να μείνουμε στην κορυφή».

Τον άκουγαν οι οπαδοί που είχαν ταξιδέψει στο Παρίσι και ήθελαν να τον σηκώσουν στα χέρια. «Η δική σας αφοσίωση στον Παναθηναϊκό αξίζει κάθε θυσία. Εγώ είμαι ο «αόρατος άνθρωπος» όπως με είχε χαρακτηρίσει ο συγχωρεμένος ο Σταμάτης ο Γκρατσίας όταν είχα κάνει την πρώτη δημόσια εμφάνιση στα κοινά του Παναθηναϊκού πριν 26 χρόνια».

Για το παιχνίδι έχετε διαβάσει και αλλού, θα διαβάζουμε κάθε χρόνο τέτοια μέρα. Ένας απίστευτος συνδυασμός με πόρτες που ανοιγοκλείνουν. Ο Ντόμινικ να πανηγυρίζει σαν έφηβος κάθε καλάθι, κάθε κερδισμένη μονομαχία με τον Αρτούρας Καρνισόβας. Ο Αμερικανός το ήθελε πολύ, του έλειπε ένας μεγάλος τίτλος και παρά την ασυνεννοησία του με τον δύστροπο Μπόζα, έδωσε ό,τι είχε.

Η τρομερή και απροσδόκητη εμφάνιση του Τζανή Σταυρακόπουλου που έδωσε τις λύσεις εκεί που οι άλλοι αδυνατούσαν. Από το κλειστό των Αμπελοκήπων, πρωταγωνιστής σε τελικό Ευρωλίγκας. Το πείσμα και ο καημός του Παναγιώτη Γιαννάκη, ο «Δράκος» το ήθελε πολύ και ήξερε ότι δεν θα ξαναέχει την ευκαιρία. Το καθαρό μυαλό και η ποιότητα του Οικονόμου που πάσαρε, έπαιζε ξύλο, έκανε όσα μπορούσε και ακόμη περισσότερα. Η άγνοια κινδύνου του Φράνκι που δεν δίσταζε να σηκωθεί με τη μπάλα να ζυγίζει τόνους. Όλοι υπερέβαλαν εαυτούς και έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για εκείνο το τρόπαιο.

Ο Παναθηναϊκός λίγο πριν το τέλος έχει «κλειδώσει» το ματς, προηγείται 63-52, στην εξέδρα έχει ξεκινήσει το πάρτι, πίσω στην Αθήνα όλοι να είναι βέβαιοι ότι «το πήραμε». Blackout, το απρόσμενο παιχνίδι του χωροχρόνου, ένα big bang που παρ’ ολίγο θα απέβαινε μοιραίο. Η Μπαρτσελόνα μειώνει στον πόντο, η μπάλα Παναθηναϊκός.

Την αλλάζουν ο Κόρφας που είναι άριστος χειριστής και ο Γιαννάκης που είναι ο Γιαννάκης διάολε. Έγινε αυτό που δεν μπορούσε να γίνει ποτέ. Ο Γιαννάκης χάνει τη μπάλα γιατί γλιστράει στο ιδρωμένο παρκέ. η θεωρία του Big Bang με τη μια και μοναδική περιοχή άπειρης καμπυλότητας στο χωροχρόνο, η κβαντική θεωρία με τις μαύρες τρύπες που εκπέμπουν θερμότητα και «πεθαίνουν» όπως ακριβώς θα πέθαινε και ο Παναθηναϊκός.

Αυτό που ακολούθησε ανάγεται στο υπέρλογο. Πράγματα δυσνόητα έως ακατανόητα σε μας, όπως οι εξισώσεις εξέλιξης, οι χωροχρονικές ανωμαλίες, η βαρυτική διαστολή του χρόνου. Μια αλλαγή συχνότητας που κοινός νους όπως ο δικός μας αδυνατεί να συλλάβει, να κατανοήσει και πολλώ δε να ερμηνεύσει.

Ο Κόρφας με αυτοθυσία Ιάπωνα Σαμουράι πέφτει στο κέντρο να κλέψει τη μπάλα, η μπάλα ξεφεύγει και από εκείνον και από τον αντίπαλό του και καταλήγει στα χέρια του Μοντέρο. Το μόνο που έχει να κάνει ο Ισπανός είναι να πάει στο πιο εύκολο lay up της καριέρας του.

Από τα τρία τέταρτα του γηπέδου έρχεται ένα θηρίο 217 εκατοστών. Ο Στόγιαν. Ο άρρωστος Στόγιαν που έπαιξε στον τελικό με 39 πυρετό και ομολόγησε μετά το ματς ότι δεν πήρε αντιπυρετικό γιατί φοβήθηκε το ντόπινγκ κοντρόλ. Αν προσέξετε όλες τις φωτογραφίες του Βράνκοβιτς από τον τελικό στο Παρίσι θα δείτε στο πρόσωπό του, στο βλέμμα του, ότι μοιάζει εξαντλημένος, καθ’ υπερβολή σε ημιθανή κατάσταση.

Ο Στόγιαν αποφάσισε να τρέξει. Στο 39ο λεπτό και 54 δευτερόλεπτα. Στα επόμενα δυο δευτερόλεπτα έκανε επτά βήματα και δυο άλματα. Ναι δυο. Ένα μικρό για να περάσει πάνω από το κορμί του Τζον Κόρφα και ένα «καλό» για να σηκωθεί και να κόψει το lay up του Μοντέρο. Δεν την άφησε να μπει, η μπάλα είχε ήδη βρει ταμπλώ και θα κατέληγε στο καλάθι του Παναθηναϊκού.

Ο χρόνος κυριολεκτικά σταμάτησε. Δεν είναι αφηγηματική υπερβολή του κειμένου. Το χρονόμετρο του τελικού κόλλησε στα 4.9 δευτερόλεπτα. Η ειρωνεία είναι ότι εκείνη τη στιγμή η κάρτα της τηλεόρασης έδειχνε και την εταιρεία-χορηγό της χρονομέτρησης. Ο Γκαλιλέα διστάζει, το Μπερσί είναι όλο στο πόδι. Όταν ο Ισπανός ξεκίνησε το μπάσιμο το ματς θα είχε τελειώσει.

Ο Ντόμινικ έχοντας μια μοναδική άγνοια κινδύνου δίνει μια σφαλιάρα στη μπάλα ενώ ο Γκαλιλέα έχει κάνει τη διείσδυση. Από τύχη βρίσκει μπάλα τόσο όσο για να αποδιοργανώσει το μοιραίο Χοσέ Λουίς, από τύχη δεν κάνει φάουλ. Ο Στόγιαν παίζει «χώρο», σαν άλλος φρουρός του κάστρου του βασιλιά, απλώνει τα τεράστια χέρια του και κάνει το σκιάχτρο. Ο Γκαλιλέα σαστίζει, δεν προλαβαίνει καν να πετάξει τη μπάλα.

Ο Γιαννάκης έχει ήδη υψώσει τις γροθιές στο κλειστό του 47ου διοικητικού διαμερίσματος του Παρισιού. Ακολουθεί ο Κόρφας, ο Ντόμινικ, μετά δεν μπορεί να διακρίνει κανείς γιατί όλος ο πάγκος του Παναθηναϊκού έχει μπει μέσα να γιορτάσει. Ακολούθησε απίστευτος χαμός σε παρκέ, αποδυτήρια, κερκίδες, περιβάλλοντα χώρο και σε όποιο σημείο του Παρισιού υπήρχαν Έλληνες εκδρομείς – οπαδοί και φίλαθλοι του Παναθηναϊκού.

Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης στα αποδυτήρια να αγκαλιάζει και να φιλάει τον Παύλο και το Θανάση. Ο τότε υπουργός Παιδείας Γιώργος Παπανδρέου να πανηγυρίζει σαν μικρό παιδί μαζί με τον Ντόμινικ, ο τότε δήμαρχος της Αθήνας Δημήτρης Αβραμόπουλος να σηκώνει το κύπελλο και να φωνάζει συνθήματα. Οι παίκτες να ανάβουν πούρα, να γελάνε και να τραγουδούν σαν σχολιαρόπαιδα.

Η ευφορία πίσω στην πατρίδα ανείπωτη, πρωτόγνωρη, μοναδική. Σαν την πρώτη φορά δεν είναι καμία. Οι sliding doors συνέχισαν το ταξίδι τους. Αν ο Λιτμάνεν δεν είχε σκοράρει νωρίς κανείς δεν ξέρει τι θα έκανε και ο ποδοσφαιρικός Παναθηναϊκός στον τελικό με τη Γιουβέντους. Το μεγάλο «άνοιγμα» στο πράσινο χωροχρόνο είχε κλείσει, οι πόρτες είχαν κλείσει στο Παρίσι. Στο «πρώτο».

Το ευλογημένο πρώτο που περιέγραψε καλύτερα απ’ όλους ο Παύλος Γιαννακόπουλος: «Ευχαριστώ πάνω απ’ όλα τη γυναίκα μου που με ανέχθηκε τόσα χρόνια. Είχα εγκαταλείψει την οικογένειά μου, αλλά τον ήθελα πολύ αυτόν τον τίτλο. Οι χρονομέτρες κράτησαν περισσότερο χρόνο, η καρδιά μου πήγε στην κούλουρη όπως εξελίχθηκε ο αγώνας. Αυτό που μπορώ να πω μόνο αυτή τη στιγμή, είναι ότι είμαι περήφανος που είμαι ο πρώτος πρόεδρος του Παναθηναϊκού που σηκώνει τέτοιο τρόπαιο.»

Μια αόρατη γραμμή μας έβγαλε από τη «μαύρη τρύπα», ως δια μαγείας τότε ένωσε Παρίσι και Αθήνα, νοητά κόλλησε τους πανηγυρισμούς στον Πύργο του Άιφελ με το ατέλειωτο γλέντι στην Ομόνοια. Ο Παναθηναϊκός Πρωταθλητής Ευρώπης. Το πρώτο.

Το πρώτο ευρωπαϊκό ο ΠΑΟ θα το πάρει...