Το πρωί της 2ας Ιουνίου 1971 οι κάτοικοι του φιλήσυχου Βύρωνα πετάχτηκαν στα μπαλκόνια προσπαθώντας να αντιληφθούν γιατί ηχούν οι σειρήνες πολέμου. Ο συναγερμός αποδείχθηκε άκυρος. Εν καιρώ δικτατορίας, ένας οδηγός νταλίκας ξεκινώντας για το γήπεδο της Λεωφόρου απλά δοκίμαζε την ισχύ του ήχου στέλνοντας ένα πρώτο μήνυμα για αυτό που θα ακολουθήσει.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις σημαντικές αθλητικές στιγμές και τις ιστορικές; Το κριτήριο είναι εσωτερικό. Ατομικό. Στις δεύτερες αυθαίρετα εντάσσεις τον εαυτό σου στον χωροχρόνο, είσαι άρρηκτα συνδεδεμένος με αυτό που συνέβη. Θυμάσαι που ήσουν, τι έφαγες, τι φορούσες, πως ένιωσες, πως αντέδρασες, τι έκανες μετά. Θυμάσαι τα πάντα, κάθε λεπτομέρεια, ενδόμυχα είσαι κι εσύ μέρος της ιστορίας, κι ας μην συμμετείχες στην πραγματικότητα.
Από το έπος του Γουέμπλεϊ έχουν περάσει πια 50 ολόκληρα χρόνια, μισός αιώνας, μια ολόκληρη ζωή. Αυτοί που το βίωσαν, το κατάλαβαν, το ένιωσαν μες το πετσί τους, όσο περνάει ο καιρός ολοένα και λιγοστεύουν. Όλοι ξέρουν για αυτό, μα λίγοι είναι αυτοί που το έζησαν. Όλοι έχουν ακούσει κάποια ιστορία για αυτό, αλλά λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να εξιστορήσουν το προσωπικό τους βίωμα. Κι αυτό είναι ανεκτίμητο.
Το 1971 δεν υπήρχα καν σαν… σκέψη αλλά τις επόμενες δεκαετίες υπήρξαν τόσες μαρτυρίες που συνέβαλαν ώστε να ταξιδέψω στον χρόνο μαζί με όσους τα έζησαν.
Η παραγωγή της ΠΑΕ Παναθηναϊκός πάτησε για πρώτη φορά το Rec στην κάμερα πριν από περίπου ένα χρόνο, αθόρυβα, μυστικά, χωρίς θόρυβο και επικοινωνιακή φασαρία. Η πανδημία του Covid-19 δοκίμασε τις αντοχές, το πλάνο, τον προγραμματισμό, αλλά το φιλόδοξο πρότζεκτ έζησε, υλοποιήθηκε, πήρε σάρκα και οστά.
Και πιστέψτε μας - εκ του αποτελέσματος- αξίζει τον κόπο.
Βλέποντας την avant-première, ένα… δώρο οφθαλμών από την ΠΑΕ Παναθηναϊκός προς μία ομάδα συναδέλφων, αντιλήφθηκα εκ νέου ότι ο σύλλογος ακροβατεί με μία ευαίσθητη ισορροπία τρόμου. Από την μία, το ένδοξο παρελθόν. Από την άλλη, το ζοφερό παρόν. Η δυσαναλογία είναι ανατριχιαστική. Θαρρεί κανείς πως ο Παναθηναϊκός που ασφυκτιά στο σήμερα, αντλεί οξυγόνο από τις μνήμες του. Βρίσκει κουράγιο και ελπίδα, αναπολώντας τις αναμνήσεις του.
Το «τριφύλλι» του σήμερα βρίσκεται σε ένα ιστορικό ναδίρ, ωστόσο εδώ στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Το παρόν βρήκε τον ιδανικότερο τρόπο για να τιμήσει το παρελθόν, με ένα ιστορικό ντοκουμέντο διάρκειας περίπου 60 λεπτών, που όμοιο του δεν έχει προβληθεί ξανά.
Η ιστορικότητα του «Γουέμπλεϊ» έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν αφορά μόνο τον Παναθηναϊκό. Ξεπερνά τις ομάδες, ξεπερνά το ποδόσφαιρο. Σε ένα από τα ιστορικά καρέ της τηλεταινίας απαθανατίζεται το ιστορικό πανό που γράφει: «Παναθηναϊκέ, οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού μαζί σου». Σοκ και μόνο να το βλέπεις λαμβάνοντας υπόψιν τα σημερινά δεδομένα.
Λίγο μετά το τέλος του επαναληπτικού ημιτελικού με τον Ερυθρό Αστέρα, σε μία εποχή που στην Ελλάδα της δικτατορίας οι συναθροίσεις απαγορεύονταν διά νόμου (και ροπάλου) κανείς δεν μπορούσε να σταματήσει το ποτάμι που ξεχύθηκε στους δρόμους της Αθήνας για να πανηγυρίσει την πρόκριση στον τελικό.
Το Γουέμπλεϊ ήταν λες και άνοιξε το καπάκι της χύτρας για να αποσυμπιεστεί μία ολόκληρη κοινωνία που βρισκόταν στον… γύψο. Ήταν ένα κοινωνικό φαινόμενο που ξεπερνούσε κατά πολύ το ποδόσφαιρο, τον αθλητισμό.
Σήμερα αξίζει να συντονιστείτε στις 8 το βράδυ στην ΕΡΤ 3 (η τηλεταινία θα παραμείνει στην πλατφόρμα της ErtFlix ως ένα ιστορικό τηλεοπτικό κειμήλιο καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα σπάνια πλάνα της ΕΡΤ) για να δείτε να γράφεται ξανά στα μάτια σας η ιστορία.
Η ιστορία όπως την έζησαν 38 πρωταγωνιστές της, ανάμεσα τους παίκτες, προπονητές, παράγοντες, καλλιτέχνες, απλοί φίλαθλοι, αυτόπτες μάρτυρες, ακόμα και ο Έντβιν Φαν ντερ Σαρ.
Το SDNA θα πάρει αμέσως μετά τη σκυτάλη και θα κλείσει μια νύχτα βαθιάς κατάνυξης με ένα σπάνιο στα δεδομένα του αθλητικού internet επίτευγμα: Συγκεντρώνει τους 11 ήρωες του Γουέμπλεϊ, εκείνους που ξεκίνησαν στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, και ανοίγει συζήτηση μαζί τους. Ταυτόχρονα, όλοι μαζί μπροστά στην οθόνη σας, σε μια παραγωγή που ολοκληρώνει έναν κύκλο αφηγήσεων έξι αφιερωματικών επεισοδίων για τις Glory Days του Γουέμπλεϊ. Η υλοποίηση φέρει τη σφραγίδα του Βασίλη Βέργη και του Θοδωρή Κώτσικα που με μεράκι άφησαν εκ μέρους του SDNA μια ακόμα παρακαταθήκη εκπληκτικών αφηγήσεων από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές μετά από τις ιστορικές νίκες προκρίσεις.
Επιστροφή όμως στο ντοκυμαντέρ που ετοίμασε η ΠΑΕ Παναθηναϊκός. Εκτός από τις ανέκδοτες ιστορίες, το πλούσιο πρωτογενές υλικό που δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ ξανά, υπάρχει και μία τεχνική καινοτομία που δίνει άλλο χρώμα σε εκείνη την αλησμόνητη πορεία μέχρι τον τελικό απέναντι στον Άγιαξ. Το χρώμα.
Για πρώτη φορά η πορεία του Παναθηναϊκού προς τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ντύνεται με χρώματα, αποτινάσσει τον ασπρόμαυρο μανδύα! Με μία ειδική τεχνοτροπία οι φάσεις, τα στιγμιότυπα των αγώνων, οι φωτογραφίες, τα αποκόμματα των εφημερίδων είναι όλα έγχρωμα. Μυρίζουν «χθες», αλλά δείχνουν σαν να συνέβησαν σήμερα.
Έρχονται για πρώτη φορά στο φως πλάνα, με βασικό εικονολήπτη τον τρίτο τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού εκείνης της σεζόν (που έπαιζε από καθόλου έως… εντελώς καθόλου και αποτελούσε ύψιστη πολυτέλεια εκείνη την εποχή). Αν υπάρχει ένας λόγος που διασώθηκε τόσο πολύτιμο ανέκδοτο αρχειακό υλικό είναι διότι εκείνος είχε την φαεινή ιδέα να πάρει μία ερασιτεχνική κάμερα ανά χείρας και να καταγράψει όσες περισσότερες στιγμές μπορούσε! Μία ιδέα επιπέδου Netflix εν έτει 1971, όταν το Netflix δεν υπήρχε καν σαν ιδέα.
Για μία ώρα θα παρελάσουν από την οθόνη σας όλοι οι πρωταγωνιστές που έγραψαν με χρυσά γράμματα την ιστορία του Παναθηναϊκού. Το συναίσθημα που βγάζουν είναι ανατριχιαστικό. Οι ατάκες τους προκαλούν συγκίνηση και σεβασμό. Ο Αντώνης Αντωνιάδης στο ένα πλάνο είναι 25 χρονών παλικάρι που κάνει επιτόπιο άλμα ενός μέτρου για να νικήσει τον τερματοφύλακα του Ερυθρού Αστέρα και στο επόμενο είναι 75 ετών που κλαίγοντας λέει: «Ο Παναθηναϊκός είναι η ζωή μου».
Αυτό που όμως κερδίζει τον θεατή είναι η σύνδεση του Γουέμπλεϊ με όλο το φάσμα της ζωής στην Ελλάδα. Θα ακούσει τον Γρηγόρη Μπιθικώτση να λέει το… αμίμητο το βράδυ των πανηγυρισμών στα μπουζούκια: «Όποιος είναι Έλληνας και σήμερα δεν είναι με τον Παναθηναϊκό, είναι άτιμος και πρέπει να… πεθάνει». Κουβέντες που σήμερα δε μπορεί κάποιος ούτε να τις… σκεφτεί για να τις ξεστομίσει αλλά δείχνουν πόσο εθνικό θέμα είχε γίνει εκείνη η πορεία. Θα δει την Βίκυ Μοσχολιού, τον Γιώργο Κατσαρό, την Ρένα Βλαχοπούλου, τον Νίκο Γουλανδρή.
Θα δει το πανηγύρι που είχε στηθεί για μέρες έξω από το ξενοδοχείο στο Λονδίνου όπου η αποστολή κατέλυσε για εβδομάδες πριν τον τελικό, τις προπονήσεις στα πάρκα. Θα χαμογελάσει ακούγοντας τι απίθανο έκανε ο Βασίλης Κωνσταντίνου λίγο μετά τη λήξη του ημιτελικού, όταν η υπόλοιπη Αθήνα ήταν στους δρόμους.
Θα θυμηθεί το τραγούδι «έχω στο Λονδίνο μια δουλειά» που γράφτηκε ειδικά για τον τελικό από τον Φραγκίσκο Σούρπη μέσα από τη μελωδία “Obladi Oblada” των Beatles και κάπου θα ακούσει και πάλι για αυτή την περιβόητη σειρήνα. Μία κανονική σειρήνα πολέμου, που ηχούσε κάθε φορά που ο Ερυθρός Αστέρας έκανε κατεβασιά στον επαναληπτικό της Λεωφόρου Αλεξάνδρας όπως μπορείτε να δείτε εδώ στο χαρακτηριστικό απόσπασμα από το mini movie που πρόβαλε το Open.
Εκείνο το μεσημέρι, ο αγνός φίλαθλος για τον οποίο γίνεται η περιγραφή στον πρόλογο του άρθρου, έφτασε με την… νταλίκα του ως την Λεωφόρο Αλεξάνδρας, αλλά όχι για να μπει στο γήπεδο. Πάρκαρε όπου βρήκε στην οδό Τσόχα και άνοιξε το τρανζιστοράκι για να συνδεθεί με το γήπεδο. Κάθε φορά που τα βραχέα μετέδιδαν ότι οι Γιουγκοσλάβοι παίρνουν την μπάλα στα πόδια τους, πατούσε με όση δύναμη είχε την σειρήνα πολέμου για να τους φρενάρει με τον τρόπο του και να τους εκνευρίσει. Τον μπαγάσα τον κυρ Βασίλη τι είχε σκαρφιστεί…
