Το "πέναλτι" Μπακασέτα/Τάισον δεν είναι πέναλτι. Ο διαιτητής έδωσε πέναλτι. Ευτυχώς! Ειδάλλως, ποιος άντεχε άλλη μία φορά το κλασικό-εικονογραφημένο, εντελώς πληκτικό, after; "Δεν παίξαμε καλά. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να παίρνουμε ό,τι δικαιούμαστε. Αμα το έδινε, θα ισοφαρίζαμε. Αμα ισοφαρίζαμε, θα βλέπαμε μετά". Ευτυχώς λοιπόν, ο διαιτητής το έδωσε. Ο Παναθηναϊκός, πράγματι ισοφάρισε. Και είδαμε, και όλο το μετά. Ευτυχώς για μας, ευτυχώς και για τον ΠΑΟΚ. Γκρίνιαξαν, όμως κέρδισαν ότι δεν έμεινε η παραμικρή υπόνοια μουτζούρας (για την αφόρητη, μετέπειτα, κατανάλωση) σε μία κρυστάλλινη νίκη.
Διαιτητή, μπορείς να παραπλανήσεις. Δημοσιογράφο, μπορείς να παραπλανήσεις. Ποδοσφαιριστή, πολύ πιο δύσκολο. Βλέπουμε παλαιούς ποδοσφαιριστές, τώρα ενεργούς στα media. Είναι άνθρωποι που νιώθουν την κάθε φάση, βιωματικά. Μπαίνουν νοερά στη θέση, είτε του αμυνόμενου είτε του επιτιθέμενου, το ίδιο κάνει. Ξέρουν. Αντιλαμβάνονται όσο κανείς, αν ο παίκτης πέφτει από ένα πάτημα ή (η κρίσιμη διαφορά) αν, με το που ένιωσε πάτημα, αμέσως έπεσε. Στον δικό τους αξιακό κώδικα, το ένα είναι πέναλτι και το άλλο είναι θέατρο. Τέτοια "πέναλτι", οι ποδοσφαιριστές τα (κατα)γελάνε.
Ο ποδοσφαιριστής εδώ, εκφράζει τι προσμένει το Ποδόσφαιρο από τον διαιτητή να αποφασίζει σε τέτοιες φάσεις. Αν διαιτητής στην Τούμπα ήταν ο Μπριχ, ένας Γερμανός var δεν θα έμπαινε καν στον κόπο να διακόψει τη ροή για να τον καλέσει σε review. Ο Μπριχ όμως, είναι ένας. Παίζει, με την προσωπικότητά του. Δεν παίζει, by the video. Πολύ περισσότερο, δεν παίζει by the slow motion. Σε ένα "ελληνικό" παιγνίδι του, ο Μπριχ είχε κοντράρει σε μια-δυο φάσεις τον Αρη. Ο κύριος Καρυπίδης, όχι δεν τον πρόγκηξε, στο τέλος του ζήτησε να βγουν και σέλφι. Το πρόβλημα είναι οι...άλλοι 99 στους 100.
Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το οργανωμένο ποδόσφαιρο σήμερα, ανάμεσα στον ποδοσφαιριστή που νιώθει και στον διαιτητή που πηγαίνει με το manual, ωθεί το πράγμα προς το manual. Οχι προς την αίσθηση, σε πραγματικό χρόνο. Το video, από υποβοήθημα, έγινε ο de facto διαιτητής. Ο κανόνας είναι απλός. Ο,τι φαίνεται για πέναλτι στην tv, πέναλτι δίνεται, τέλος! Μας αρέσει; Δεν μας αρέσει; Αλλη συζήτηση, αυτή. Να απαντήσω, ωστόσο. Δεν μου αρέσει. Αλλά προτιμώ ένα τηλεοπτικό πέναλτι, από την (προ var) "ασυδοσία" του αμυνόμενου, μέσα στο μπούγιο της μεγάλης περιοχής να σπρώχνει, να τραβάει, να φτύνει, να πατάει, να κλωτσάει...εννέα φορές στις δέκα ατιμώρητος.
Ο παίκτης που καταλαβαίνει συνεπώς, για να επιστρέψουμε εκεί που το αφήσαμε, πιθανότατα δεν θα βρει δίκιο στον ρέφερι. Οπότε μοναδική επιλογή μένει, το να προσαρμοστεί. Αφού καλώς ή κακώς ο κανόνας είναι αυτός, τότε έξω από την περιοχή κάνε ό,τι θέλεις, μέσα στην περιοχή πρόσεχε ακόμη και το πώς βήχεις. Εξω από την περιοχή, ο Γέντβαϊ θέρισε τον Κωνσταντέλια. Δεν πήρε κάρτα και, μερικά δευτερόλεπτα αργότερα, πήγε στην πλάτη του Τζίμα όπως ο Κολομβιανός που έκοψε στη μέση τον Νεϊμάρ το 2014 στο Μουντιάλ. Εως ανατριχιαστικό. Και πάλι, κάρτα δεν πήρε! Εξω από την περιοχή, είπαμε, κάνε ό,τι θέλεις. Μέσα στην περιοχή, βλέπεις και δεν αγγίζεις.
Αν στον δρόμο το όριο ταχύτητας είναι τα 80 χιλιόμετρα, και τα 82 είναι παράβαση και τα 182 επίσης. Ενας τροχονόμος κοινής λογικής, δεν θα σε γράψει για τα 82. Θα σε γράψει, για τα 182. Εκεί που τον τροχονόμο τον υποκαθιστά η κάμερα όμως, και στα 82 το πρόστιμο έρχεται απευθείας στο σπίτι. Η κάμερα δεν έχει κοινή λογική. Μία, δύο, τρεις, άμα ξεπαραδιαστείς, πράγμα που έχει συμβεί σε φίλους μου στην Ολλανδία και στην Ελβετία, ύστερα μαθαίνεις στο όριο των 80 να πηγαίνεις με 75...για να καλύψεις και την περίπτωση η κάμερα να μετρά την ταχύτητα ελαττωματικά.
Οι ξένοι διαιτητές στην Ελλάδα λειτούργησαν σαν μία, ενώπιον αδιεξόδου, προσωρινή διαφυγή. Η διαφυγή, δεν έγινε ποτέ οριστική. Οριστικό πλέον, είναι το αδιέξοδο. Η ειδησεογραφική καθημερινότητα, το καταγράφει. Ο Ατρόμητος είδε τον Ελληνα με τον Παναθηναϊκό, θα ήθελε ξένο στη ρεβάνς. Ο Αρης είδε τον ξένο με τον Ολυμπιακό, θέλει Ελληνες πια. Το αδιέξοδο είναι οριστικό, διότι...τρίτο είδος διαιτητών (άλλο από Ελληνες και ξένους) δεν υπάρχει. Ψήγματα ρεαλισμού, αλλά και πάλι σε λογική προσωρινής λύσης για να βγάλουμε τη σεζόν το πολύ-πολύ, ανιχνεύει κανείς στην ιδέα-υβρίδιο "Ελληνες στο χορτάρι, ξένοι στο video".
Το πρόβλημα της διαιτησίας είναι πανευρωπαϊκό. Ο Ιταλός (αρχιδιαιτητής της UEFA) Ροζέτι, που κάποτε τον φτάσαμε στο σημείο να παριστάνει τον ανακριτή για να βγάλει άκρη τι γίνεται στην Ελλάδα με τους ξένους διαιτητές...λες και δεν έχει άλλη δουλειά στη Νιόν να κάνει, υπολογίζει ότι αυτή τη στιγμή στις 55 ομοσπονδίες-μέλη λείπουν ίσαμε 70.000 διαιτητές. Εννοείται, για την ικανοποίηση των αναγκών διαιτησίας από το κορυφαίο επίπεδο ως τα τοπικά και τα παιδικοεφηβικά πρωταθλήματα. Οχι παράλογο. Ποιος έχει όρεξη, και για ποια αμοιβή, να γίνει διαιτητής και να καταπίνει όλο το bullying του κόσμου;
Αποτάνθηκε σε απόγνωση, ο Ροζέτι, στην Επικοινωνία της UEFA για βοήθεια. Οντως, αν κανείς το θυμάται, εφέτος στην 4η αγωνιστική των ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ οι 16 διαιτητές έπαιξαν με φανέλα που έφερε, και στο μπροστά και στο πίσω μέρος, τη "διαφήμιση" Be A Referee. Γίνε διαιτητής! Επιπλέον έβαλαν τον Αγγλο Ολιβερ και τη Γαλλίδα Φραπάρ που είναι top, να γυρίσουν video-promo που παρακινεί νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με τη διαιτησία. Αλλά το πρόβλημα, αντιλαμβανόμαστε, δεν είναι μόνο ποσοτικό, είναι ποιοτικό.
Μία καλή σκέψη που άκουσα πρόσφατα, είναι κίνητρα ώστε να ενθαρρυνθούν νέοι ποδοσφαιριστές που φαίνεται πως η καριέρα δεν θα τους πάει μακρυά, να στραφούν στο να γίνουν διαιτητές. Μία καλή σκέψη διότι, πρώτον, δυνητικά η δεξαμενή είναι μεγάλη (καριέρα, με όλη τη σημασία, κάνει ένας ποδοσφαιριστής στους χίλιους...) και δεύτερον, το σημειώσαμε ήδη, οι ποδοσφαιριστές νιώθουν τις καταστάσεις στο παιγνίδι αλλιώς. Διαιτητής βέβαια, δεν γίνεσαι μονάχα με το να νιώθεις. Θέλει, συστηματική και ασταμάτητη επιμόρφωση. Πεποίθησή μου είναι, ότι στην Ελλάδα οι διαιτητές εκπαιδεύονται υποτυπωδώς. Αναπόφευκτα, δίχως τα εφόδια, ανεβαίνουν τις κατηγορίες ανέτοιμοι.
Μελλοντικά, ένα τρίτο είδος διαιτητών (αφού ούτε με τους Ελληνες είμαστε καλά ούτε με τους ξένους) ενδέχεται να μας το προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Μαζί με την τεχνολογία γραμμής και το ημιαυτόματο όφσαϊντ, ο διαιτητής-ρομπότ! Ενα, ομολογουμένως, υποσχόμενο πακέτο. Οχι πως δεν είμαστε τελείως ικανοί...να το ξεφτιλίσουμε, σε χρόνο-μηδέν, και αυτό. Αλλά τουλάχιστον τα ρομπότ δεν έχουν μαγαζιά, σπίτια, συντρόφους, παιδιά, αδυναμίες, φόβο.
