Ουδείς αλάθητος. Οι στίχοι που ο Σωτήρης Τσιόδρας απέδωσε στον Οδυσσέα Ελύτη, στο τηλεοπτικό «αντίο» του το απόγευμα της Τρίτης, δεν ανήκουν στον νομπελίστα ποιητή μας. Τούτο ήταν μάλλον το λιγότερο σημαντικό από τα λάθη του κ. καθηγητή. Μια μικρή αμέλεια, άνευ μεγάλης σημασίας τελικά (αλλά οπωσδήποτε κάποιας σημασίας, έστω και μικρής – πάντα έχει σημασία να ξέρουμε τι λέμε όταν μιλάμε δημόσια και να μην επικαλούμαστε γνώσεις που προφανώς δεν διαθέτουμε).
Έκανε κι άλλα λάθη ο εθνικός μας λοιμωξιολόγος. Ήταν σε ορισμένες περιπτώσεις περισσότερο ασαφής απ’ όσο θα δικαιολογούσε ακόμα και η δεδομένη επιστημονική αβεβαιότητα απέναντι στον ιό. Κάποια «ήξεις – αφήξεις» ήταν εξόφθαλμα. Ακόμα κι η επίσκεψη του σε εκκλησία, για να ψάλει, ήταν κατά τη γνώμη μου ένα αχρείαστο στραβοπάτημα.
Ναι, υπέπεσε σε σφάλματα ο Σωτήρης Τσιόδρας, δεν υπάρχει αμφιβολία.
Όμως, πώς αλλιώς;
Ποιος δεν θα έκανε στην θέση του; Ή μάλλον ποιος δεν έκανε;
Ποιος από όσους έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν παγκοσμίως την πανδημία, επιστήμονες και πολιτικούς, δεν προέβη σε εσφαλμένες εκτιμήσεις, περισσότερες από μια φορές; Ουδείς. Για την ακρίβεια, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο κ. Τσίοδρας και η επιτροπή των επιστημόνων, τα έχει πάει μέχρι στιγμής καλύτερα από τους περισσότερους.
Διάβαζα, κατά τη διάρκεια της πιο σκληρής φάσης της καραντίνας, όλες τις αναλύσεις που προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι δεν έγινε και τίποτα σπουδαίο, το αυτονόητο πράξαμε και σταθήκαμε τυχεροί (ήταν η άγαρμπη απάντηση στο λιβάνισμα των συστημικών ΜΜΕ που με τη σειρά τους προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπήρξε ο σωτήρας μας).
Τις έβρισκα κατά κανόνα, αμφότερες, θλιβερές.
Ακόμη πιο θλιβερές έβρισκα τις επιθέσεις στον Σωτήρη Τσιόδρα. Από εξυπνακίστικες ειρωνείες, μέχρι απροκάλυπτες χυδαιότητες, από απαξίωση και χλευασμό, μέχρι fake news, o καθηγητής τα υπέστη όλα, στην αρένα των social media. Αναμενόμενο εδώ που τα λέμε. Όσο πιο πολύ ξεθαρρεύαμε δε, όσο περισσότερο φαινόταν ότι την γλιτώσαμε, τόσο περισσότερο τον κράζαμε! Έχοντας την πολυτέλεια να τσακωνόμαστε για τις μάσκες και το άνοιγμα των σχολείων, αντί για χιλιάδες θανάτους και φορτηγά με πτώματα, εμείς την χρησιμοποιήσαμε για να αποκαθηλώσουμε τον άνθρωπο που ουσιαστικά μας την προσέφερε.
Του πρόσαψαν πολλά. Η πιο βάσιμη κριτική, αυτή που ακόμα κι αν είχε ξεκάθαρη πολιτική - ιδεολογική αφετηρία, τουλάχιστον δεν εξέπεσε σε επίπεδο καφενείου, ήταν ότι σε κάποιες περιπτώσεις έδωσε επιστημονικό άλλοθι σε πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης.
Αν το έκανε, ορθώς έπραξε λέω εγώ.
Για τον Τσιόδρα, το Υπουργείο Υγείας δεν ήταν του Κικίλια. Ήταν της Ελλάδος. Το ίδιο ισχύει για όλους τους επιστήμονες της επιτροπής , οι οποίοι βρήκαν βήμα στα ΜΜΕ. Όλοι μαζί λειτούργησαν ως ομάδα. Μια ομάδα που δεν υπήρχε περίπτωση να «αδειάσει» ο ένας τον άλλο, ούτε να προκαλέσει δημόσιες κόντρες, για να χαρούν όσοι δεν γουστάρουν την κυβέρνηση.
Στον πόλεμο (και ήταν πόλεμος) η ενότητα δίνει τις νίκες. Με την επιστήμη να έχει αρχικά τον πρώτο λόγο (κατά τη διάρκεια του lock down) και την πολιτική να τον παίρνει στη συνέχεια (κατά τη διάρκεια της σταδιακής άρσης των μέτρων), η επιτροπή, ο ίδιος Τσιόδρας και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι, βρήκαν την απαραίτητη κοινή συνισταμένη για να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Μέχρι στιγμής το πέτυχαν.
Αν οι καθηγητές διαφωνούν με τις τρέχουσες επιλογές, σε βαθμό κατηγορηματικό , αν βλέπουν κάποια καταστροφή να έρχεται, στην προσπάθεια της κυβέρνησης να σώσει την οικονομία, οφείλουν να το πουν. Δεν νομίζω ότι συμβαίνει.
Νομίζω ότι ο κ. Τσιόδρας έδωσε «επιστημονικό άλλοθι», ως όφειλε εκ της θέσεώς του, σε πολιτικές επιλογές που κρύβουν ένα ελεγχόμενο ρίσκο. Ειδάλλως, απλώς θα είχε παραιτηθεί. Και σε όλη τη διάρκεια των απογευματινών ενημερώσεων που μας έκανε, έλεγε πάντα την αλήθεια, με βάση όσα πίστευε και τα δεδομένα που είχε στην διάθεσή του.
Ο κόσμος τον αγάπησε και για αυτό. Οι επιθέσεις τελικά, παρότι πήραν πολύ χώρο στο παρόν κείμενο, ήταν λίγες. Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων διατήρησε αλώβητη την εκτίμησή της στο πρόσωπο του κ. Τσιόδρα. Χθες, το διαδίκτυο πλημμύρισε με «ευχαριστώ».
Ας προσθέσουμε ένα ακόμα, το δικό μου. Για όλους τους προφανείς λόγους συν τον παρακάτω: διότι υπήρξε υπόδειγμα δημόσιας παρουσίας, από την πρώτη στιγμή, μέχρι την τελευταία.
Στην εποχή του Τραμπ και του Τζόνσον, του λαϊκισμού και της εξαλλοσύνης, της τοξικότητας και της χυδαιότητας, ο Τσιόδρας μας θύμισε την αξία της σοβαρότητας και της μετριοπάθειας.
Στην εποχή της «ξερολίασης», μας θύμισε την σημασίας της χρήσιμης αβεβαιότητας και της διαρκούς εγρήγορσης, της έρευνας, της προσπάθειας για βελτίωση.
Στην εποχή των τραμπούκων, μας θύμισε την αρετή της ευγένειας.
Στην εποχή που όλοι μιλάνε, μας θύμισε την δύναμη των μικρών σιωπών.
Εντέλει, όσα έκανε ήταν μάλλον σημαντικότερα από όσα έδειξε.
Αλλά όσα έδειξε τον καθιστούν ένα φωτεινό παράδειγμα, στην εποχή του σκότους.
Ούτε άγιος, ούτε τέλειος, ούτε αλάθητος. Εδώ μπέρδεψε τον Ελύτη!
Απλώς, ένας άνθρωπος με προσήλωση στην επιστήμη του και τους άλλους ανθρώπους.
Υ.Γ. Ο οποίος βέβαια, καλά να είναι, αλλά ελπίζω να μην επανέλθει στις οθόνες μας σύντομα. Αν τον δούμε ξανά σε λίγο καιρό, κάτι θα έχει πάει πολύ στραβά.
