Τα πέναλτι έχουν μπει ακόμη περισσότερο στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια, από τη στιγμή που η UEFA αποφάσισε να αλλάξει τον κανονισμό που ίσχυε μέχρι πρότινος στα νοκ άουτ παιχνίδια, καθαιρώντας τον κανονισμό του εκτός έδρας γκολ.
Αυτό είχε συνέπεια να υπάρχουν περισσότερα ματς που οδηγούνταν στην παράταση κι ακολούθως στη “ρώσικη ρουλέτα”.
Ο χθεσινός (26/3) τελικός της Ελλάδας με την Γεωργία για τα μπαράζ του Euro δεν περιλαμβάνεται σε αυτή την κατηγορία αγώνων βέβαια, καθώς ούτως ή άλλως ήταν... μια και έξω. Αφού πέρασε ένα 90λεπτο χωρίς ουσιαστική φάση, πήγαμε στην παράταση κι από εκεί στα πέναλτι, για να έρθει ο πικρός αποκλεισμός από την άσπρη βούλα με 4-2.
Είναι γεγονός ωστόσο ότι ακόμα μία φορά επιβεβαιώθηκε ο άγραφος κανόνας που θέλει την ομάδα η οποία εκτελεί πρώτη, να είναι εκείνη που στο τέλος χαμογελάει. Θεωρητικά θα μπορούσε να το εξηγήσει κανείς, υπό την έννοια ότι σκοράροντας πρώτος, βάζεις με το καλημέρα τον αντίπαλο σε καθεστώς πίεσης, μεγαλύτερου άγχους, που αρκετές φορές συνεπάγεται έλλειψη συγκέντρωσης και άρα πιο ευεπίφορο στο λάθος.
Υπάρχουν βέβαια και πολλά ακόμα παιχνίδια στην ιστορία του ποδοσφαίρου που ο κανόνας αυτός επιβεβαιώθηκε έπειτα από κάποια... τρελή διαδικασία, όπου ήρθαν τα πάνω-κάτω. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη φετινή ρεβάνς Παναθηναϊκού-ΠΑΟΚ στο Κύπελλο, πιθανώς να μη βρει κανείς. Η Ιστορία όμως έγραψε και έβγαλε ξανά νικητή εκείνον που στήθηκε πρώτος στα 11 μέτρα. Έστω με τον Ντραγκόφσκι να κάνει το ματς της ζωής του.
Μία... μη καταγεγραμμένη στατιστική, μιλάει για πιθανότητες της τάξης του 60-70% να επικρατήσει εκείνος που πάει πρώτος στα πέναλτι. Εμείς δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε μία σειρά τελικών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και όλους τους πρόσφατους αγώνες που οδηγήθηκαν στη διαδικασία των πέναλτι.
Χθες άλλωστε, είχαμε και δεύτερο εισιτήριο για το Euro να βρίσκει κάτοχο στη “ρώσικη ρουλέτα”, με την Πολωνία να επικρατεί 5-4 της Ουαλίας, έχοντας εκείνη ξεκινήσει να εκτελεί με τον Λεβαντόφσκι. Για την Εθνική Ελλάδας ήταν η δεύτερη φορά στην Ιστορία της που οδηγείται στα πέναλτι, γνωρίζοντας ισάριθμους αποκλεισμούς. Είχε προηγηθεί εκείνος προ δεκαετίας, στην τελευταία παρουσία της σε μεγάλη διοργάνωση στο Μουντιάλ της Βραζιλίας. Έμεινε εκτός συνέχειας στους “16” από την Κόστα Ρίκα ξεκινώντας δεύτερη να εκτελεί.
Την τελευταία τριετία ωστόσο είδαμε κι άλλες φορές τις ελληνικές ομάδες να πηγαίνουν στην ψυχοφθόρο διαδικασία και να επιβεβαιώνεται ο εν λόγω “κανόνας”, ενώ μόνο τη φετινή σεζόν είχαμε ακόμη τέσσερις περιπτώσεις. Ο Παναθηναϊκός έχει πανηγυρίσει 3/3 προκρίσεις σε Ευρώπη και Κύπελλο και σε όλες ήταν εκείνος που πήγε πρώτος στην άσπρη βούλα! Το καλοκαίρι απέκλεισε την Μαρσέιγ στον 3ο προκριματικό του Τσάμπιονς Λιγκ και στο Κύπελλο Ελλάδας πήρε δύο σερί προκρίσεις από τους “16” ως τους “4” επί Ολυμπιακού και ΠΑΟΚ. Και στη ρεβάνς του Άρη με την ΑΕΚ όμως, οι Θεσσαλονικείς ήταν εκείνοι που εκτέλεσαν πρώτοι και στο τέλος πανηγύρισαν την πρόκριση.
Ο Ολυμπιακός πριν 2,5 χρόνια αποκλείστηκε από την Λουντογκόρετς στον 3ο προκριματικό του Τσάμπιονς Λιγκ στα πέναλτι, με τους Βούλγαρους να οδηγούνται πρώτοι στην άσπρη βούλα (με τον Κύπριο Πιέρο Σωτηρίου) και στο φινάλε να χαμογελούν. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και δέκα μέρες νωρίτερα εκείνο το καλοκαίρι, όταν η ΑΕΚ υπέστη το κάζο από τη Βελέζ Μόσταρ, γνωρίζοντας έναν σοκαριστικό ευρωπαϊκό αποκλεισμό. Εκεί μάλιστα και οι δύο ομάδες ξεκίνησαν με χαμένα πέναλτι! Αντιθέτως την ίδια σεζόν, όταν ο ΠΑΟΚ έπαιξε με την Μίντιλαντ στους “16” του Κόνφερενς Λιγκ και πήγε στα πέναλτι η ρεβάνς της Τούμπας, εκτέλεσε πρώτος με τον Τσόλακ και τελικά προκρίθηκε στους “8”.
Στο Τσάμπιονς Λιγκ/Κύπελλο Πρωταθλητριών έχουμε 11 τελικούς να κρίνονται στα πέναλτι. Από αυτούς στις επτα στέφθηκαν πρωταθλήτριες οι ομάδες που ξεκίνησαν να εκτελούν πρώτες. Ποσοστό σχεδόν 64%...
Πιο αναλυτικά:
1984: Λίβερπουλ-Ρόμα 1-1 (4-2 πέν.)
1986: Στεάουα Βουκουρεστίου-Μπαρτσελόνα 0-0 (2-0 πεν.)
1988: Αϊντχόφεν-Μπενφίκα 0-0 (6-5 πεν.)
1991: Ερυθρός Αστέρας-Μαρσέιγ 0-0 (5-3 πεν.)
2001: Μπάγερν Μονάχου-Βαλένθια 1-1 (5-4 πεν.)
2008: Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Τσέλσι 1-1 (6-5 πεν.)
2016: Ρεάλ Μαδρίτης-Ατλέτικο Μαδρίτης 1-1 (5-3 πεν.)
Ο κανόνας δεν επιβεβαιώθηκε στους τελικούς:
1996: Άγιαξ-Γιουβέντους 1-1 (2-4 πεν.)
2003: Γιουβέντους-Μίλαν 0-0 (2-3 πεν.)
2005: Μίλαν-Λίβερπουλ 3-3 (2-3 πεν.)
2012: Μπάγερν Μονάχου-Τσέλσι 1-1 (3-4 πεν.)
Στο Γιουρόπα Λιγκ/Κύπελλο OYEFA υπήρξαν εννιά τελικοί που κρίθηκαν στη "ρώσικη ρουλέτα" και στους έξι το τρόπαιο κατέληξε στην ομάδα που ξεκίνησε να εκτελεί πρώτη. Σημειώνεται ότι μέχρι το 1996 οι τελικοί ήταν διπλοί και οι τρεις τελικοί που πήγαν στα πέναλτι, οι ρεβάνς είχαν ίδιο σκορ με τους πρώτους αγώνες.
Πιο αναλυτικά:
1984: Τότεναμ-Άντερλεχτ 1-1 (4-3 πεν.)
1997: Ίντερ-Σάλκε 1-0 (1-4 πεν.)
2000: Γαλατάσαραϊ-Άρσεναλ 0-0 (4-1 πεν.)
2007: Εσπανιόλ-Σεβίλλη 2-2 (1-3 πεν.)
2021: Βιγιαρεάλ-Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 1-1 (11-10 πεν.).
2023: Σεβίλλη-Ρόμα 1-1 (4-1 πεν.)
Οι τρεις τελικοί που ο νικηγής στα πέναλτι ήταν εκείνος που ξεκίνησε δεύτερος να εκτελεί ήταν:
1988: Λεβερκούζεν-Εσπανιόλ 3-0 (3-2 πεν.)
2014: Σεβίλλη-Μπενφίκα 0-0 (4-2 πεν.)
2022: Άιντραχτ Φρανκφούρτης-Ρέιντζερς 1-1 (5-4 πεν.)
Σε επίπεδο εθνικών ομάδων, δύο τελικοί Euro έχει οδηγηθεί στα πέναλτι και ήταν ο πιο πρόσφατος, του 2020. Η Ιταλία στέφθηκε για δεύτερη φορά στην ιστορία της πρωταθλήτρια Ευρώπης κόντρα στην Αγγλία και ήταν αυτή που πήγε πρώτη στην άσπρη βούλα. Προηγουμένως, το 1976 η Τσεχοσλοβακία επικράτησε της Δυτικής Γερμανίας με 5-3 στα πέναλτι (2-2 καν.διάρκεια) και ήταν ξανά εκείνη που άρχισε πρώτη να εκτελεί.
Αντιθέτως το σκορ σε τελικούς Μουντιάλ είναι... 2-1 υπέρ εκείνων που πήγαν δεύτεροι στη διαδικασία. Αξιοσημείωτο πως σε όλους συμμετείχαν οι Γάλλοι! Στον τελευταίο το 2022, μεταξύ Αργεντινής και Γαλλίας (3-3 καν. διάρκεια-παράταση, 4-2 πεν.), ο Κιλιάν Μπαπέ ανέλαβε την πρώτη εκτέλεση, αλλά η παρέα του Μέσι πανηγύρισε στο τέλος, ενώ και στον τελικό του 1994 είχε ξεκινήσει πρώτη η Ιταλία κόντρα στην Βραζιλία, αλλά η "σελεσάο" επικράτησε με 3-2 (0-0 καν. διάρκεια). Στα πέναλτι είχε πάει και ο τελικός του 2006, με την Ιταλία να επικρατεί 5-3 της Γαλλίας (1-1 καν. διάρκεια), παίρνοντας εκείνη την πρώτη εκτέλεση.
