Ο 21χρονος Γιον Σταλ έχει μεγαλώσει με τον μύθο του Total Football, τον μεγάλο Άγιαξ των τριών συνεχόμενων Κυπέλλων Πρωταθλητριών, της Εθνικής Ολλανδίας των δύο συνεχόμενων τελικών Μουντιάλ, όμως δεν έχει δει τίποτα από αυτά.
Η δική του γενιά μεγαλώνει με μία Ολλανδία παρακμής, αποτυχιών, μιζέριας. Οι «οράνιε» απέχουν από την τελική φάση δύο συνεχόμενων Παγκοσμίων Κυπέλλων (1982, 1986) και ενός Euro (1984).
Εκείνο το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου του 1987, τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει την επιστροφή των οράνιε σε μεγάλη διοργάνωση μετά από 8 χρόνια εσωστρέφειας. Η αδύναμη Κύπρος είναι ο κομπάρσος του ξέφρενου πάρτι που έχει στηθεί, το «Ντε Κάιπ» είναι ασφυκτικά γεμάτο από πολύ νωρίς με 60.000 κόσμο, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν καταναλώσει ήδη μία γερή ποσότητα αλκοόλ, πριν το γήπεδο.
Αρκεί μία νίκη, ώστε η Ολλανδία να προκριθεί και να μετατρέψει το ματς της τελευταίας αγωνιστικής στην Αθήνα απέναντι στην Ελλάδα σε μία τυπική διαδικασία.
Η διαφορά δυναμικότητας είναι χαώδης, πριν καν οι παίκτες του Τάκη Χαραλάμπους προλάβουν να αγγίξουν την μπάλα, ο Τζόνι Μπόσμαν έχει κάνει ήδη το 1-0 στο πρώτο λεπτό.
Ο Γιον Σταλ που βρίσκεται στο πέταλο του Ντε Κάιπ έχει στα χέρια του μία τεράστια κροτίδα σε μέγεθος πορτοκαλιού, την οποία έχει κρυμμένη σε ένα μπαλάκι του τένις. Είχε σκοπό να την πετάξει για να κάνει σαματά, κατά την είσοδο των ομάδων, αλλά το μετάνιωσε.
Θεώρησε ότι θα είχε μεγαλύτερη φάση να την πετάξει, κάπου προς το σημαιάκι του κόρνερ μετά το 1-0. Μόνο που τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι.
Το τεράστιο βαρελότο έφυγε από τα χέρια του και προσγειώθηκε στην μικρή περιοχή του τερματοφύλακα της Κύπρου, Ανδρέα Χαρίτου μα δεν εξερράγη αμέσως.
Έχουμε μπει στο τρίτο λεπτό και η μπάλα παίζεται κοντά στην περιοχή των φιλοξενούμενων, όταν ένας εκκωφαντικός θόρυβος συνταράζει όλο το γήπεδο. Ένας φωτορεπόρτερ που βρίσκεται κοντά στην έκρηξη παθαίνει ρήξη τυμπάνου.
Ο τερματοφύλακας της Κύπρου χάνεται μέσα σε ένα σύννεφο καπνού, γονατίζει, πιάνει το κεφάλι του και σωριάζεται στο έδαφος. Ακολουθεί ένα πέπλο σιωπής σε όλο το γήπεδο και η αμηχανία σκεπάζει τα πάντα.
Ο γιατρός της Εθνικής Κύπρου, Κώστας Σχίζας μπαίνει τρέχοντας στον αγωνιστικό χώρο για να δώσει τις πρώτες βοήθειες στον Χαρίτου, ο οποίος έχει σχεδόν χάσει την ακοή του και δυσκολεύεται να δει καλά και αποχωρεί με φορείο από το γήπεδο. Ο διαιτητής στέλνει και τις δύο ομάδες στα αποδυτήρια, όπου ξεκινά να εκτυλίσσεται ένα 50λεπτο διαπραγματευτικό θρίλερ.
Οι Ολλανδοί φοβούμενοι τυχόν μηδενισμό αρχίζουν να πιέζουν τον τότε πρόεδρο της ΚΟΠ Κρις Τριανταφυλλίδη να δώσει εντολή στους παίκτες της Κύπρου να επιστρέψουν στον αγωνιστικό χώρο. Υποστηρίζουν ότι αν το παιχνίδι διακοπεί, η κατάσταση στις εξέδρες θα γίνει ανεξέλεγκτη, κανείς δεν θα μπορεί να συγκρατήσει το μαινόμενο πλήθος που περίμενε χρόνια αυτή την στιγμή.
Ο ελληνικός τύπος γράφει τις επόμενες ημέρες, ακόμα και για απόπειρα δωροδοκίας από την πλευρά των Ολλανδών με ένα ποσό που ισούται τότε με 23.000.000 ελληνικές δραχμές, μία φήμη που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Οι Κύπριοι ξέρουν ότι μπροστά τους θα έχουν έναν δικαστικό αγώνα, στο πίσω μέρος του μυαλού όλων υπάρχει η σκέψη πως από αυτή την εξέλιξη μπορεί να ευνοηθεί η Ελλάδα που υποδέχεται την Ολλανδία την τελευταία αγωνιστική στο «ΟΑΚΑ».
Αρκετοί παίκτες της Κύπρου έχουν ξεντυθεί, κάποιοι άλλοι έχουν κάνει και ντους, σίγουροι πως το παιχνίδι δεν πρόκειται να ξεκινήσει πάλι, όμως η απόφαση είναι διαφορετική. Μετά από 50λεπτη διακοπή, οι δύο ομάδες βγαίνουν ξανά στον αγωνιστικό χώρο και στην θέση του Ανδρέα Χαρίτου κάτω από τα δοκάρια βρίσκεται ο Αντώνης Κλέφτης. Το παιχνίδι μοιάζει με παρωδία. Λήγει με 8-0, όμως ο κόσμος στις εξέδρες έχει παγώσει, δεν ξέρει αν πρέπει να χαρεί ή να προβληματιστεί.
Ο Χαρίτου οδηγείται σε οφθαλμολογική κλινική για να διαπιστωθεί αν είχε επηρεαστεί η όραση του και η ΚΟΠ καταθέτει ένσταση κατά του κύρους της αναμέτρησης, διεκδικώντας το ματς στα χαρτιά. Δύο εβδομάδες αργότερα, η πειθαρχική της ΟΥΕΦΑ την δικαιώνει και κατακυρώνει το παιχνίδι με 0-3 στα χαρτιά υπέρ της Κύπρου. Αν η απόφαση αυτή διατηρηθεί και στο Εφετείο, τότε το παιχνίδι της 16ης Δεκεμβρίου του 1987 στο ΟΑΚΑ θα είναι τελικός πρόκρισης για την Ελλάδα, που βρίσκεται πια μόλις έναν πόντο πίσω από τους οράνιε.
Μέχρι να βγει η τελική απόφαση μία δήλωση του παθόντα Ανδρέα Χαρίτου φέρνει τεράστιες αντιδράσεις στην Ελλάδα: «θα ήταν άδικο η Ολλανδία να χάσει την πρόκριση λόγω της ενέργειας ενός ανόητου». Ταυτόχρονα, μία άλλη δικαστική απόφαση από την ΟΥΕΦΑ βάζει ψύλλους στα αυτιά των υποψιασμένων.
Η διετής ποινή αποκλεισμού του ΑΠΟΕΛ από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, ένεκα της απόφασης της κυβέρνησης Κυπριανού να του απαγορεύσει να αγωνιστεί απέναντι στην Μπεσικτάς το 1986, μετατρέπεται σε τιμωρία ενός έτους και κάποιοι μιλούν για «χάρη» που πρέπει να ξεπληρωθεί.
Πίσω στην Ολλανδία, ο Γιον Σταλ ταυτοποιείται και συλλαμβάνεται. Στην δίκη που ακολουθεί τιμωρείται με διά βίου αποκλεισμό από τα γήπεδα και πολύ βαρύ χρηματικό πρόστιμο, το οποίο αν δεν πληρώσει θα πρέπει να εκτίσει ποινή φυλάκισης έξι μηνών!
Δεν έχει όμως μία και σαν να μην έφτανε αυτό, ο πατέρας του τον αποκληρώνει, αφού θεωρεί την πράξη του εθνική προδοσία! Ο Σταλ μπαίνει φυλακή, έχοντας πάνω του την ταμπέλα του εθνικού μειοδότη, είναι το μαύρο πρόβατο για μία ολόκληρη χώρα.
Στην αυλή του σπιτιού του αγανακτισμένοι συμπατριώτες του, πετούν φέρετρα! Μία παράνοια!
Στις 21 Νοεμβρίου του 1987, η Αθλητική Ηχώ κυκλοφορεί με τίτλο: «Αίσχος! Η ΟΥΕΦΑ απάλλαξε τους Ολλανδούς», αφού η επιτροπή εφέσεων της ΟΥΕΦΑ αποφασίζει την επανάληψη του ματς στο Άμστερνταμ χωρίς την παρουσία φιλάθλων.
Η υπόθεση παίρνει τόσο μεγάλες διαστάσεις, που οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου διαταράσσονται ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο, αφού υπάρχει η αίσθηση ότι οι Κύπριοι δεν κυνήγησαν τόσο θερμά σε νομικό επίπεδο την υπόθεση. Οι δηλώσεις του Ανδρέα Χαρίτου ναρκοθετούν και το επαγγελματικό του μέλλον, αφού το ενδιαφέρον της ΑΕΚ που ήθελε να τον αποκτήσει «πακέτο» με τον Γιώργο Σαββίδη, μετά από αυτό δεν μετουσιώνεται ποτέ σε επίσημη πρόταση.
Το παιχνίδι επαναλαμβάνεται στο Άμστερνταμ και μία εντελώς ανόρεχτη Ολλανδία επικρατεί διά περιπάτου με 4-0, σφραγίζοντας και μαθηματικά την πρόκριση στην τελική φάση του Euro ’88. H ΕΠΟ εις ένδειξη διαμαρτυρίας προς την ΟΥΕΦΑ αποφασίζει να διακωμωδήσει την αναμέτρηση της τελευταίας αγωνιστικής, που δεν έχει πια το παραμικρό βαθμολογικό ενδιαφέρον.
Ορίζει το παιχνίδι στο Εθνικό Στάδιο της Ρόδου, το οποίο το μεσημέρι της 16ης Δεκεμβρίου του 1987 έχει μέσα 3.432 θεατές, οι οποίοι εν αγνοία τους βλέπουν την ομάδα που μετά από μερικούς μήνες θα κατακτήσει την κορυφή της Ευρώπης.
Η ΕΠΟ δίνει εντολή στον τότε εθνικό εκλέκτορα Μίλτο Παπαποστόλου να μην καλέσει κανέναν από τους διεθνείς που χρησιμοποιήσει στην προκριματική φάση, θέλοντας να στείλει ακόμα ένα μήνυμα στην ΟΥΕΦΑ. Κάπως έτσι, η Ελλάδα παρατάσσεται με τους: Μιχαήλ, Γεωργαµλή, Χατζηαθανασίου, Καλιτζάκη, Μητσιµπόνα, Βακαλόπουλο, Ζιώγα, Καναρά, Παπαϊωάννου, Βλάχο, Σαµαρά, κάποια στιγμή μπαίνουν ως αλλαγή και οι Παχατουρίδης και Μαυρομάτης.
Οι Ολλανδοί που παίζουν σε άλλες ταχύτητες ανοίγουν το σκορ στο 19ο λεπτό με τον νυν τεχνικό των οράνιε, Ρόναλντ Κούμαν και στην επανάληψη φτάνουν στο τελικό 0-3 χάρη σε δύο ακόμα τέρματα του Γκίλχαουζ (76’, 82’). Μερικούς μήνες μετά στέφονται πρωταθλητές Ευρώπης στα γερμανικά γήπεδα, η ιστορία μπορεί να είχε γραφτεί εντελώς διαφορετικά αν η επιτροπή εφέσεων δεν άλλαζε την πρωτόδικη απόφαση.
Ένα μήνα μετά την κατάκτηση εκείνου του τροπαίου ο Ανδρέας Χαρίτος βρέθηκε μαζί με την σύζυγο του για διακοπές στην Ολλανδία, επίσημος προσκεκλημένος από τον Δήμο, όπου διέμενε ο ρίπτης της παρολίγο μοιραίας φωτοβολίδας.
Μάλιστα γνωρίστηκε από κοντά με τον Γιόν Σταλ, ο οποίος απολογήθηκε για την πράξη του, λέγοντας ότι σκοπός του δεν ήταν να τραυματίσει κάποιον. Χρόνια αργότερα, τον φιλοξένησε και στην Κύπρο, έκτοτε δημιουργήθηκε μεταξύ τους μία καλή σχέση που κρατάει μέχρι σήμερα.
Eκείνος ο «τελικός» πρόκρισης Ελλάδας-Ολλανδίας με έπαθλο μία θέση στην τελική φάση του Euro, θα διεξαχθεί τελικά με καθυστέρηση 36 ετών. Όχι στην Ρόδο, αλλά σε μία κατάμεστη Opap Arena….
