Ανέκαθεν η σχέση ελληνικό ποδόσφαιρο και διαιτησία αποτελούσε ένα θέμα όχι μόνο προς απλή εξέταση, αλλά για ενδελεχή έρευνα.
Ποιος δεν θυμάται διαιτησίες ή μεμονωμένες αποφάσεις, όπως του Στράτου Παπουτσέλη στο ματς Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός το 1996 ή τα κατορθώματα του Σπανέα την ίδια χρονιά στο Πανιώνιος-Παναθηναϊκός και πολλά ακόμα.
Μία από τις πλέον... αξιομνημόνευτες διαιτησίες στο ελληνικό ποδόσφαιρο σημειώθηκε σαν σήμερα πριν από δεκατέσσερα χρόνια στην τότε έδρα της ΑΕΚ, το «Νίκος Γκούμας». Μιλάμε, φυσικά, για τα «κατορθώματα» του Θεσσαλονικιού ρέφερι Δημήτρη Ποντίκη.
Συγκεκριμένα, στις 10 Ιανουαρίου του 2001, ο εν λόγω ήταν ο άρχων της αναμέτρησης ΑΕΚ-Ολυμπιακός για το Κύπελλο Ελλάδας.
Από τη μία η ΑΕΚ του αείμνηστου Γιάννη Παθιακάκη με Ατματζίδη, Καψή, Κωστένογλου, Φερούζεμ, Καραγιάννη, Λάκη, Ζήκο, Κασάπη, Πέτκοφ, Τσιάρτα, Νικολαΐδη, Δέλλα, Κωστή, Ζαγοράκη, Μαλαδένη και από την άλλη ο Ολυμπιακός του Τάκη Λεμονή με Πατσατζόγλου, Γεωργάτο, Κωστούλα, Ανατολάκη, Ζε Ελίας, Νινιάδη, Τζόρτζεβιτς, Αλεξανδρή, Ζιοβάνι, Γιαννακόπουλου, Άντζα, Ζέτερμπεργκ, αλλά κυρίως της παντοκρατορίας -σε όλα τα επίπεδα- του Σωκράτη Κόκκαλη.
Μετά από ένα ήσυχο πρώτο ημίχρονο, στο 46΄ ο Ντέμης Νικολαΐδης άνοιξε το σκορ για τους γηπεδούχους μετά από ασίστ του Βασίλη Λάκη. Και κάπου εκεί τα προσχήματα χάθηκαν...
Λίγα λεπτά μετά το 1-0 ο Ανατολάκης «γκρέμισε» τον Ντέμη Νικολαΐδη πριν εκείνος προλάβει να πλασάρει τον Ελευθερόπουλο, αλλά ο διαιτητής Ποντίκης δεν υπέδειξε καμία παράβαση και το show συνεχίστηκε. Στο 51’-52’ ο Ζήκος πήγε δυνατά μεν σε μια φάση, αλλά καθαρά και κλέβει την μπάλα, αλλά ο Θεσσαλονικιός έδειξε φάουλ και κατόπιν για διαμαρτυρία του αμυντικού χαφ δεύτερη κίτρινη κάρτα, αφήνοντας την «Ένωση» με 10... Και λίγα δευτερόλεπτα αργότερα με 9, καθώς υπέδειξε και απ’ ευθείας κόκκινη στον Ντέμη Νικολαΐδη που διαμαρτυρόταν για την πρώτη απόφαση για αποβολή του Ζήκου.
Την ίδια ώρα το «Νίκος Γκούμας» έβραζε και στο 68’, όταν ο Νινιάδης ισοφάρισε, οπαδοί της ΑΕΚ έσπασαν το κιγκλίδωμα στην σκεπαστή και πολλοί εξ αυτών μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της ΠΑΕ ΑΕΚ, Πέτρος Στάθης, έδωσε εντολή στους παίκτες της ομάδας να πέσουν κάτω και να μην σηκωθούν, ώστε να μείνουν οι «κιτρινόμαυροι» με 6 παίκτες και να λήξει το ματς μια ώρα αρχύτερα και υπέρ του Ολυμπιακού με 0-2.
Έτσι κι έγινε...
Ο Δημήτρης Ποντίκης φώναξε στους βοηθούς του ότι λήγει το παιχνίδι και έφυγε στα αποδυτήρια με συνοδεία τουλάχιστον 20 ματατζήδων.
Λίγα χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα στις 25/10/2008, ο Δημήτρης Ποντίκης παραχώρησε συνέντευξη-ποταμό στην «Καθημερινή» λέγοντας για το συγκεκριμένο ματς:
«Τελείωσα το ημίχρονο με δύο κίτρινες κάρτες στον Πουρσανίδη και στο Ζήκο. Θα μπορούσα να τους έχω δείξει και δεύτερη κίτρινη. Βάζει το γκολ η ΑΕΚ στο 48' και μετά ο Ζήκος κάνει τάκλιν. Τότε υπήρχε η ατμόσφαιρα ότι όλοι παίζουν για τον Ολυμπιακό, ότι η ΑΕΚ έχει αδικηθεί στους αγώνες με τον Ολυμπιακό και μέσα στη Νέα Φιλαδέλφεια και δεν ήθελα να του βγάλω κάρτα παρότι το είδα. Τελικά έβγαλα κάρτα για διαμαρτυρία στον Ζε Ελίας. Μετά από δέκα λεπτά με τον ίδιο τρόπο μου διαμαρτυρήθηκε ο Ζήκος οπότε εκ των πραγμάτων ήμουν αναγκασμένος να του βγάλω δεύτερη κίτρινη κάρτα. Και τότε ήρθε ο Νικολαΐδης και είπε ό,τι είπε και έγινε ό,τι έγινε».
Μάλιστα, ο Ποντίκης ξανασφύριξε στην καριέρα του και σχολίασε επ’ αυτού: «Αν έφευγα μόνος μου θα έδειχνα ότι έχω ενοχή. Επίσης δεν βρέθηκε ότι έκανα κάποιο διαιτητικό λάθος. Δεν πήγα σ' εκείνο το παιχνίδι για να αδικήσω την ΑΕΚ. Αλλο τι έγινε τελικά. Δεν λέω ότι έπαιξα καλά. Μπορεί να την αδίκησα, μπορεί και όχι αλλά σίγουρα δεν είχα τέτοιο σκοπό. Αν ήθελα να την αδικήσω θα έδειχνα κόκκινη κάρτα από το 30'».
Επειδή, όμως, εκείνη η συνέντευξη του Δημήτρη Ποντίκη ήταν άκρως ενδιαφέρουσα και ενδεχομένως πάντα επίκαιρη, αξίζει να θυμηθούμε τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της:
- Την περίοδο που γίνατε διαιτητής Α' Εθνικής ακουγόταν το όνομα του Θωμά Μητρόπουλου ως του ανθρώπου που, όντας εξωθεσμικός, είχε τη δύναμη να επηρεάζει καταστάσεις στο ποδόσφαιρο. Ίσχυε αυτό;
«Ηταν ο παρά τη ΕΠΟ... Η διαιτησία ήταν υπό την ΕΠΟ και αυτός ήταν παρά τη ΕΠΟ. Εχουν ακουστεί διάφορα... Είχε ακουστεί ότι ο Θωμάς ήλεγχε το διοικητικό συμβούλιο της ΕΠΟ...».- Τι σημαίνει το «παρά τη ΕΠΟ»; Οτι ο Θωμάς και οι συνεργάτες του παρότι δεν είχαν επίσημες θέσεις, μπορούσαν να περνούν τις δικές τους γραμμές;
«Kάπως έτσι... Μπορούσαν να περνούν κάποιες γραμμές μέσα από τα άτομα που ήλεγχαν μέσα από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΠΟ».- Αυτοί που λειτουργούσαν παρά τη ΕΠΟ είχαν λόγο για το ποιοι διαιτητές θα μπαίνουν στους πίνακες;
«Οταν ελέγχεις μια κατάσταση μπορείς να έχεις λόγο παντού. Είχαν λόγο παντού. Λογικό δεν είναι;»- Aρα, κι εσείς που μπήκατε εκείνη την περίοδο στους πίνακες ήσασταν υπό την έγκρισή τους;
«Aυτό είναι ξεκάθαρο. Ή είσαι μαζί τους ή δεν είσαι. Απλά πράγματα... Και τώρα το ίδιο γίνεται. Ή είσαι με τον Γκαγκάτση και παίζεις ή δεν είσαι με τον Γκαγκάτση και δεν παίζεις. Εχεις δει πολλούς διαιτητές να είναι στους πίνακες από ενώσεις που δεν ψηφίζουν Γκαγκάτση; Πάντα έτσι γίνεται. Ακόμη και μέσα στους συνδέσμους διαιτητών... Δεν προτείνεται διαιτητής για να μπει στους πίνακες αν δεν ψηφίσει τη διοίκηση. Ή είσαι μαζί με τη διοίκηση και τη στηρίζεις ή δεν είσαι και είσαι χαμένος». - Η περίοδος από το 1997 έως το 2001 έχει χαρακτηριστεί περίοδος της «παράγκας». Αυτοί οι άνθρωποι σας είχαν προσεγγίσει; Eίχατε απευθείας επαφή ή επικοινωνούσαν μαζί σας μέσω τρίτων;
«Kατ' αρχάς δεν ήταν από το 1997. Τα πρώτα βήματα άρχισαν να γίνονται από το 1995. Με τους ίδιους, με τον Θωμά για παράδειγμα, ήταν δύσκολο να είχες επαφή, αλλά είχες με ανθρώπους που μιλούσαν μαζί του... Τότε οι μισοί έλεγαν πως μιλούσαν μαζί του...» - Δηλαδή, ποιοι έλεγαν ότι μιλούσαν μαζί του;
«Οι μισοί παλιοί διαιτητές, για να δείχνουν ότι μπορούν να επηρεάζουν καταστάσεις έλεγαν “εγώ μιλάω με το Θωμά”, όπως τώρα λένε “εγώ μιλάω με τον Γκαγκάτση”. Παλιότερα έλεγαν ότι μιλούσαν με τον Τριβέλλα. Αύριο θα μιλάνε με τον αυριανό Γκαγκάτση. Είναι πάντα οι ίδιοι.» - Τα ίδια άτομα τόσα χρόνια;
«Eίναι επιτήδειοι. Δεν έχουν όραμα για το ποδόσφαιρο αλλά για το πώς θα περνούν οι ίδιοι καλά». - Οπως μου το περιγράφετε καταλαβαίνω ότι την επικοινωνία με τους διαιτητές την είχαν αναλάβει οι πρώην διαιτητές. Είναι έτσι;
«Aυτοί που είναι κοντά στους διαιτητές... Αυτοί που κάνουνε επαφές είναι παλιοί διαιτητές». - Aπό πού αντλούν τη δύναμή τους;
«Eίναι ετερόφωτοι. Δεν είναι αυτόφωτοι. Είναι σκουλήκια!» - Μπορείτε να μου πείτε τα ονόματα αυτών που εννοείτε;
«Οχι». - Eσάς πώς σας προσέγγισαν αυτοί που χαρακτηρίσατε «σκουλήκια»;
«Ερχονται και σου λένε “εγώ θα σε βάλω στους πίνακες”, σου λένε διάφορα “θα”, εσύ πάνω στον ενθουσιασμό σου θέλεις να παίξεις και προχωράει το σύστημά τους. Και εσύ γίνεσαι ένα αναλώσιμο υλικό. Μπαίνεις, παίζεις, βγαίνεις». - Ναι, αλλά για να σας λένε ότι θα σας βάλουν στους πίνακες και τελικά να σας βάζουν, σημαίνει ότι έχουν δύναμη. Από πού την αντλούν;
«Kάποιοι τους θέλουν. Κάποιοι τους συντηρούν. Μπορεί κάποια στιγμή να ήταν ορισμένοι πάρα τη ΕΠΟ, κάποια άλλη στιγμή η διοίκηση της ΕΠΟ. Αυτό αλλάζει ανάλογα με τις εποχές. Αλλά δυστυχώς κάποια πράγματα οι ίδιοι δεν θέλουν ν’ αλλάξουν». - Την περίοδο που ήσασταν διαιτητής, τι ήταν αυτό που σας ζητούσαν όσοι σας προσέγγιζαν;
«Oι εποχές εκείνες λεγόταν ότι ήταν του “βγάλε μια κάρτα στον τάδε αν μπορείς”. Πιστεύω ότι το 80% των διαιτητών δεν τις έβγαζαν εύκολα. Ελεγαν “ναι” γιατί ήθελαν να παίζουν και να συντηρούνται, αλλά δεν τις έβγαζαν εύκολα». - Και όταν δεν τις έβγαζαν τι έλεγαν στους εντολείς τους;
«Ελεγαν “δεν μου έδωσε δικαίωμα, πώς να του τη βγάλω;”. Οι διαιτητές δεν ήθελαν να μπουν στο σύστημα, αλλά ούτε να είναι εκτός πινάκων γιατί ήθελαν να παίζουν. Ηταν μια πάρα πολύ δύσκολη περίοδος. Από τη μια να θέλεις να παίξεις και από την άλλη να πρέπει ν' ακούς αυτά που σου έλεγαν κάποιοι...».- Πάντως, ακούγεται κάπως αθώο ότι το μόνο που σας ζητούσαν ήταν να δείχνετε κίτρινες κάρτες...
«Συμπλήρωνε τρεις κίτρινες κάρτες ο ποδοσφαιριστής και δεν έπαιζε στο επόμενο παιχνίδι. Αν τώρα δείξει κάποιος κίτρινη στο Ντιόγο ή στον Γκαλέτι και δεν παίξει στο επόμενο παιχνίδι που είναι με τον Παναθηναϊκό ή την ΑΕΚ δεν ευνοείται ο αντίπαλος»; - Μου κάνει εντύπωση ότι αυτό το εξωθεσμικό κέντρο που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, είχε απλώσει τα πλοκάμια του παντού, το μόνο που ζητούσε από τους διαιτητές ήταν να δείχνουν κίτρινες κάρτες σε συγκεκριμένους ποδοσφαιριστές...
«Στους διαιτητές μπορεί να ζητούσε κίτρινη κάρτα, στον πρόεδρο μιας ομάδας μπορεί να ζητούσε κάτι άλλο... Να μη βάλει έναν ποδοσφαιριστή, να μην παίξουν ή να παίξουν δυνατά σ' ένα συγκεκριμένο παιχνίδι... Ο διαιτητής είναι ένα μικρό κομμάτι του παζλ. Τα άλλα κομμάτια είναι αυτοί που διοικούν τις ομάδες, αυτοί που διοικούν το ποδόσφαιρο γενικά. Οταν μιλάμε για την “παράγκα”, κακώς στεκόμαστε μόνο στους διαιτητές. Και αν έρθουμε στο σήμερα δεν νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Σήμερα υπάρχουν οι κουμπάροι. Λέγεται ότι ο ένας είναι κουμπάρος του τάδε, ο άλλος κουμπάρος του τάδε... Πώς να χάσει ο κουμπάρος»; Υπήρχαν συγκεκριμένες ομάδες που έπρεπε να ευνοηθούν;
«Δεν θα σου έλεγε κανένας ότι πρέπει να βοηθήσεις κάποια συγκεκριμένη ομάδα αλλά ήξερες την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Καταλαβαίνεις ότι αυτήν την εποχή βοηθιέται η συγκεκριμένη ομάδα. Αρα λες να μην την έχω απέναντί μου. Οχι να τη βοηθήσω, απλώς να μην την αδικήσω». - Πώς μπορεί ένας ισχυρός πρόεδρος ομάδας να εκδικηθεί έναν διαιτητή;
«Θα σου πω για πιο παλιά. Διαιτητής Α΄ Εθνικής από το Ρέθυμνο ονόματι Σταμούλης. Παίζει Παναθηναϊκός - Απόλλων Αθηνών και χάνει 1-2 ο Παναθηναϊκός. Ο συγκεκριμένος διαιτητής μέχρι να φτάσει στο Ρέθυμνο είχε βγει από τους πίνακες. Τι σημαίνει αυτό; Είναι ένα μήνυμα προς τους υπολοίπους ότι εγώ είμαι ο ισχυρός. Θα σου δώσω και ένα παράδειγμα εκείνης της περιόδου. Ανέβηκε στην Α΄ Εθνική ο διαιτητής Μιχαλάκης από τον σύνδεσμο Δωδεκανήσου. Τη δεύτερη αγωνιστική σφύριξε το ΟΦΗ - Ολυμπιακός. Έχασε ο Ολυμπιακός. Και αμέσως μετά βγήκε από τους πίνακες»! - Στις κασέτες ακούστηκε από τον Γιάννη Σπάθα η φράση «ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάνε και άλλοι να πάνε να γ...». Ηταν υπερβολικό αυτό ή ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα;
«Δεν ήταν υπερβολικό. Ηταν πολύ ήπιο για να εκφράσει αυτό που συνέβαινε...»- Ομως, σε αυτές τις περιπτώσεις, η οδηγία δεν μπορεί να ήταν μόνο «δώσε μια κίτρινη κάρτα»...
«Οχι... Μπορεί να ήταν “βοήθα τους λίγο να κερδίσουν αν μπορείς”, “δώσ' τους κάνα φαουλάκι”, “βάλ' τους μέσα στη μεγάλη περιοχή”»... - Μπορούσε να δώσει και πέναλτι...
«Στατιστικά, αν βάλω εγώ μια ομάδα μέσα στη μεγάλη περιοχή, κάποια στιγμή δεν θα κερδίσει ένα πέναλτι; Ή αν αφήνω την ομάδα που θέλω να βγαίνει στην επίθεση με αριθμητική υπεροχή δεν θα βάλει ένα γκολ;»- Γιατί ο Μπίκας όταν ανέλαβε το καλοκαίρι του 2001 έβγαλε από τους πίνακες εννέα διαιτητές και πολλούς παρατηρητές;
«Πιστεύω ότι αν εκείνη την ημέρα έλεγαν στον Μπίκα «βγάλε όσους θέλεις», θα έβγαζε τους 23 από τους 24 και θα άφηνε μόνο τον Βασσάρα».- Γιατί θα άφηνε τον Βασσάρα;
«O Kύρος είχε κάνει την ευρωπαϊκή καριέρα του. Δεν μπορούσε να τον ακουμπήσει κανένας και με τίποτα». - Εσείς υπήρξατε καλός διαιτητής;
«Ηταν μια κακή εποχή για τη διαιτησία τότε. Δεν μπορεί να πει κανένας που ήταν εκείνη την περίοδο αν ήταν καλός ή κακός διαιτητής». - Εχετε τύψεις για κάτι που κάνατε ως διαιτητής;
«Οταν έκανα μια κακή διαιτησία ένιωθα ότι έκλεβα το ψωμί των ποδοσφαιριστών που έπαιζαν μπάλα. Ενα λάθος δικό μου σφύριγμα μπορεί να σήμαινε κάτι για τις οικογένειες κάποιων ανθρώπων».- Πώς οι διαιτητές έστελναν το μήνυμα για τον τρόπο που θέλουν να αντιμετωπίσουν μια ομάδα την ώρα του αγώνα;
«To μήνυμα το έστελναν μέσω της συμπεριφοράς. Ο τρόπος που μιλούσαν στους ποδοσφαιριστές. Υπήρχαν διαιτητές που μιλούσαν με πολύ άσχημο τρόπο στους ποδοσφαιριστές του τύπου “εγώ είμαι ο αρχηγός και δεν υπάρχει άλλος», «εγώ είμαι ο άρχοντας και θα σας κάνω ό,τι θέλω”. Οταν μιλάς σε κάποιον υπεροπτικά τον εκνευρίζεις. Και όταν εκνευρίζεσαι δεν μπορείς να παίξεις ποδόσφαιρο». - Πώς νιώσατε όταν περικυκλωμένος από δεκάδες ΜΑΤ με υψωμένες ασπίδες αποχωρούσατε εκείνο το βράδυ από τον αγωνιστικό χώρο της Νέας Φιλαδέλφειας;
«-Ενιωσα ότι τελείωσε η διαιτησία για μένα».
