Μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν απλά ένας ανεπιβεβαίωτος μύθος. Ένα από εκείνα τα θρυλούμενα που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα και παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις από τις πραγματικές. Μέχρι που κάποιος του έκανε την ερώτηση.
Πόσα συστήματα έχετε σε μια σεζόν;
«Παίζουμε γύρω στα 120 διαφορετικά πράγματα».
Τελικά, δεν ήταν μύθος. Το playbook του Τσάβι Πασκουάλ ξεπερνάει τις εκατό διαφορετικές, σχεδιασμένες στις προπονήσεις, επιθέσεις. «Μήπως είναι πολλές; Πώς μπορεί ένας αθλητής να ανταπεξέλθει νοητικά;», ήταν η υποερώτηση του δημοσιογράφου. «Αν δεν είσαι έτοιμος για κάτι τέτοιο, δεν μπορείς να παίξεις μπάσκετ στο υψηλότερο επίπεδο».
Έτσι συστήνεται ο Τσάβι Πασκουάλ. Ένας προπονητής που έκανε διδακτορικό στο μπάσκετ πέντε εναντίον πέντε, που προσαρμόστηκε και προσάρμοσε τη φιλοσοφία του στο ρόστερ που κάθε φορά είχε να διαχειριστεί, που σπάει το κεφάλι του να βρίσκει λύσεις για την ομάδα του στην προετοιμασία ενός αγώνα, που ελίσσεται στη διάρκειά του με αποτέλεσμα να μπορεί να αλλάξει τη ροή του, που σε οκτώ χρόνια έχει κατακτήσει μια φορά την Ευρωλίγκα, έχει κατακτήσει τέσσερα ισπανικά πρωταθλήματα, τέσσερα κύπελλα, τρία σούπερ καπ, έχει πάει σε πέντε φάιναλ φορ και που φυσικά τον θεωρούμε αποτυχημένο στην Ελλάδα!
Meet Xavi Pascual Vives, θα έγραφαν οι Αμερικάνοι. Τον άνθρωπο που εισήγαγε και καθιέρωσε το μικρό roll μετά το pick με ταυτόχρονα κοψίματα από την αδύνατη πλευρά, με αποτέλεσμα να διαλύσει κάθε αμυντικό σύστημα του Ολυμπιακού ένα βράδυ του 2013 στο ΣΕΦ. Εκείνον που είχε την έμπνευση να στέλνει τον επιθετικά ακίνδυνο Σάδα στη baseline κάτω από το καλάθι, προκειμένου να αποτρέπει τον Δημήτρη Διαμαντίδη να παίζει λίμπερο στην άμυνα και να δίνει βοήθειες παντού. Τον προπονητή που αποθεώνουν οι περισσότεροι παίκτες του, που έχει διαχειριστεί διαφορετικά ρόστερ, έχει συνυπάρξει με τεράστιες προσωπικότητες, έχει τρίξει τα δόντια σε κάποιες εξ αυτών (βλ. συνεχείς καυγάδες με Αρόγιο επειδή έκανε τα του κεφαλιού του) και έχει εξελίξει τουλάχιστον τρεις παίκτες που τώρα βρίσκονται στο ΝΒΑ.
Ρίκι Ρούμπιο, Μάριο Χεζόνια, Τόμας Σατοράνσκι, Άλεξ Αμπρίνες πέρασαν από τα χέρια του, βρήκαν χρόνο συμμετοχής σε ηλικίες 19, 17, 23 και 19 αντίστοιχα, γεγονός που λέει πολλά για το project που έχει στο μυαλό του ο Παναθηναϊκός για τους δικούς του ταλαντούχους παίκτες. Προφανώς και έκανε λάθη. Μιλάμε για έναν προπονητή που ήταν οκτώ χρόνια στον πάγκο της Μπαρτσελόνα, κάτι που στο ευρωπαϊκό μπάσκετ μπορεί να συγκριθεί μόνο με την παρουσία του Ζέλικο Ομπράντοβιτς στον Παναθηναϊκό. Δεν έκανε λάθη ο Σέρβος στο τριφύλλι; Δεν είχε λάθος επιλογές; Δεν είχε κακές σεζόν;
«Το μπάσκετ δεν είναι μια παρτίδα σκάκι. Οι προπονητές δεν μετακινούν απλώς τα πιόνια, αλλά συναναστρέφονται με ανθρώπους και με τα συναισθήματά τους», είχε πει σε μια από τις λιγοστές φορές που ξέσπασε σε συνέντευξη Τύπου. Ήταν το 2014, στην πιο δύσκολη χρονιά του στην Μπαρτσελόνα. «Μετά το Μιλάνο, δεν ήταν εύκολο για τους παίκτες να παίζουν στην έδρα μας. Η πίεση ήταν αφόρητη», διηγείται για μια Μπαρτσελόνα που είχε ηττηθεί 100-62 στον ημιτελικό του φάιναλ φορ από την αιώνια αντίπαλό της και έβλεπε το 0-2 επί της Βαλένθια στα ημιτελικά της ACB να γίνει 2-2 με δύο σερί ήττες μέσα στην Βαρκελώνη. Τι συνέβη μετά; Κέρδισε 77-75 την Βαλένθια εκτός έδρας και στον τελικό έκανε brake στη Μαδρίτη και πήρε το πρωτάθλημα με 3-1 νίκες.
Ο Τσάβι Πασκουάλ θυμάται… «Είδα τον ημιτελικό της ευρωλίγκα που χάσαμε πάρα πολλές φορές. Στη διάρκεια των τελικών κοιμόμουν ελάχιστα. Όταν είσαι προπονητής και γνωρίζεις μια τέτοια ήττα πληγώνεσαι. Κι αν είναι από τον μεγάλο σου εχθρό, πληγώνεσαι ακόμα περισσότερο. Γρήγορα, όμως, οραματίστηκα πως μπορούμε να τα αλλάξουμε όλα. Μπορείς να σκεφτείς πολλά και να δουλέψεις ακόμα περισσότερα σε μια χρονιά, όπως είναι οι άμυνες ζώνης. Όμως το πιο σημαντικό κομμάτι, παραμένει η εκτέλεση. Αν οι παίκτες δεν το κάνουν σωστά, δεν έχει σημασία πόσο το έχεις προετοιμάσει».
Οκτώ χρόνια φαγούρας…
Μετά τους τελικούς και την κατάκτηση του πρωταθλήματος, ο Τσάβι Πασκουάλ και οι παίκτες του είχαν εξιλεωθεί. Μπορούσαν και πάλι να κυκλοφορούν με το κεφάλι ψηλά στη Βαρκελώνη και ο 44χρονος τεχνικός, όντας γέννημα-θρέμμα Καταλανός, μπορούσε να νιώθει λίγο περισσότερο περήφανος. Δεν είχαν περάσει δα και τόσα πολλά χρόνια από το 2008, όταν ανήμερα της ημέρας των ερωτευμένων, θα του ανακοίνωναν ότι αναλαμβάνει πρώτος προπονητής στη μεγάλη του αγάπη.
Στην Μπαρτσελόνα βρισκόταν, ήδη, μια τετραετία. Το 2004 ήταν προπονητής της δεύτερης ομάδας και από το 2005 στο τεχνικό τιμ του Ντούσκο Ιβάνοβιτς. Και μπορεί το όνομα του Μαυροβούνιου να ξυπνάει άσχημες αναμνήσεις στους οπαδούς του Παναθηναϊκού, όμως ο Πασκουάλ κράτησε όσα θεωρούσε χρήσιμα, διαχωρίζοντας τη δική του φιλοσοφία. «Έμαθα πολλά δίπλα του, τόσο ως προπονητής όσο και ως άνθρωπος. Ήταν δύο αξέχαστα χρόνια της ζωής μου και μόνο να τον ευχαριστώ μπορώ που μου επέτρεψε να δουλέψω στο πλευρό του».
Εκείνο το απόγευμα του 2008, ο Ζόραν Σάβιτς μπήκε στο γραφείο του Τσάβι Πασκουάλ. «Ήταν 3 το μεσημέρι και προετοίμαζα το επόμενο ματς με τη Βαγιαδολίδ. Ο Ζόραν μπήκε στο γραφείο και μου είπε ότι με θέλει ο πρόεδρος. Με συμβούλεψε να αποδεχτώ την πρότασή του και να προετοιμαστώ για να είμαι πρώτος προπονητής στη Μπαρτσελόνα». Έτσι κι έγινε… Ο Τσάβι Πασκουάλ ανέλαβε εκείνο το απόγευμα την τεχνική ηγεσία της αγαπημένης του Μπάρτσα. Ο μηχανικός αυτοκινήτων που το 1997 – σε ηλικία 25 ετών – είχε ταξιδέψει μόνος του με αυτοκίνητο στη Ρώμη για να δει τον τελικό με τον Ολυμπιακό, εκείνος που μέχρι το 2004 προπονούσε κοντά στο σπίτι του για να μπορεί να το συνδυάζει με τη δουλειά του, αναλάμβανε την τεχνική ηγεσία της Μπαρτσελόνα.
Η ταμπέλα του προσωρινού, ελάχιστα τον απασχολούσε. «Είναι αλήθεια ότι εκείνη την εποχή μιλούσαν με πολλούς προπονητές, όπως ο Ετόρε Μεσίνα, όμως πάντα διαχώριζα τη σκέψη μου από τις φήμες. Δεν υπάρχει λόγος να στεναχωριέσαι για αποφάσεις που δεν μπορείς να ελέγξεις και αυτό ήταν ένα θέμα πάνω στο οποίο δεν είχα κανένα, μα κανένα έλεγχο». Στα καταλανικά μέσα της εποχής, υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι η λύση Πασκουάλ είναι προσωρινή. Μιλούσαν για τον Μπόζινταρ Μάλκοβιτς, για τον Πίνι Γκέρσον και ο τότε τεχνικός διευθυντής διαβεβαίωνε πως «η συνεργασία μας είναι μέχρι το καλοκαίρι. Δε θα είναι ο Πασκουάλ προπονητής του χρόνου».
Μεγάλη κουβέντα μην πεις… Γιατί ο Τσάβι Πασκουάλ, ο οποίος έμοιαζε να γίνεται προπονητής για μια μέρα, έμεινε οκτώ χρόνια! Το καλοκαίρι του 2008, όταν του ανακοινώθηκε πως θα συνεχίσει στον πάγκο της Μπαρτσελόνα ένιωθε ότι είχε αφιχθεί στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. «Εκείνη ήταν η πιο ευτυχισμένη μέρα, επειδή κατάλαβα ότι με εμπιστεύονται. Μέχρι τότε ήμουν απλά ένας τυχερός προπονητής που του δόθηκε μια ευκαιρία επειδή έφυγε ο πρώτος», θα πει ο Ισπανός και θα πετύχει τόσο γρήγορα, τόσα πολλά, ώστε να γίνεται μια πλήρης ταύτιση της πορείας του με εκείνη του Πεπ Γκουαρντιόλα!
«Καμιά φορά είναι δύσκολο να σκεφτείς όσα πέρασες σε οκτώ χρόνια. Δεν αντιλαμβάνεσαι πόσο γρήγορα περνάνε. Όταν μου είπαν ότι θα μείνω στην Μπαρτσελόνα έγινε το όνειρό μου πραγματικότητα. Να κάνεις το επάγγελμα που αγαπάς στην ομάδα που αγαπάς; Είναι ανεκτίμητο. Είχα κι άλλες προτάσεις όλα αυτά τα χρόνια. Υπήρχαν φορές που σκέφτηκα να φύγω, μετά από επιτυχία. Όμως τίποτα δεν ήταν για μένα πιο δελεαστικό από το να βρίσκομαι στην Μπαρτσελόνα».
Το τέλος του Τσάβι με εκείνο του Πεπ διέφερε λιγάκι. Ο Πασκουάλ, ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω, είναι ο νεότερος προπονητής που έχει κατακτήσει την Ευρωλίγκα, έφυγε ένα χρόνο πριν ολοκληρωθεί το συμβόλαιό του. Έφυγε χωρίς τίτλο στην Ισπανία και χωρίς φάιναλ φορ τα τελευταία δύο χρόνια. Ήταν προφανές ότι ο κύκλος της δικής του ομάδας, έτσι όπως την είχε οραματιστεί και χτίσει, είχε κλείσει.
Μαθήματα φιλοσοφίας…
Περισσότερο από την ιστορία, την καριέρα και τις στιγμές που τη σημάδεψαν, σημασία για τον Παναθηναϊκό έχει η φιλοσοφία του Τσάβι Πασκουάλ. Πρόκειται για έναν προπονητή που στα 44 του χρόνια έχει βασικές αρχές στο παιχνίδι του, έχει αναπτύξει δικό του τρόπο σκέψης και έχει, πλέον, ξεκάθαρη αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στη δουλειά του, γεγονός που αποδεικνύεται από την απαίτησή του για κλειστό τριετές συμβόλαιο. Πριν δουλέψει στην Μπαρτσελόνα είχε ελάχιστη εμπειρία, ωστόσο πλέον η φιλοσοφία του αποτυπώνεται από τα δικά του λόγια. Ας δούμε ορισμένα από τα κυριότερα σημεία:
«Δεν είμαι δογματικός, όμως υπάρχουν κάποια δεδομένα που πρέπει ένας προπονητής να ακολουθεί. Για παράδειγμα, θεωρώ ότι το rotation πρέπει να είναι αυστηρό στο σύγχρονο μπάσκετ. Κάθε παίκτης μπορεί να αποδώσει στο μάξιμουμ για τέσσερα λεπτά, πριν αρχίσει να πέφτει η απόδοσή του».
«Κάθε προπονητής πρέπει να είναι πειθαρχημένος, μεθοδικός, ακριβής, απαιτητικός, τελειομανής. Είναι στοιχεία που βοηθάνε. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να προσπαθήσεις για να μην χάσεις την επικοινωνία με τους παίκτες, να τους μιλάς ευθέως, να μην λες ψέματα. Αυτές είναι οι βάσεις της δουλειάς μου. Η απαιτητικότητα και η τελειομανία είναι αρετές που αν δεν τις προσέξεις μπορούν να γίνουν ελαττώματα».
«Έχω δουλέψει με πολλούς διαφορετικούς παίκτες όλα αυτά τα χρόνια. Το βασικό είναι να καταλάβεις ότι ο καθένας είναι διαφορετικός, έχει διαφορετική κουλτούρα και αντιλαμβάνεται διαφορετικά κάθε κατάσταση. Δεν έχει σημασία απαραίτητα να μάθεις το παρελθόν του ή τη ζωή του, αλλά να έχεις καθημερινή επαφή μαζί του. Στην αρχή δε θα έχεις την παραμικρή ιδέα πώς σκέφτεται. Μετά από μήνες πρέπει να γνωρίζεις σα να του έχεις κάνει ακτινογραφία πως συμπεριφέρεται και να τον διαχειρίζεσαι ανάλογα. Στο τέλος της ημέρας ο προπονητής πρέπει να είναι καλός και να βοηθάει τους παίκτες του να είναι καλοί».
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαι διασκεδαστές. Ο κόσμος πρέπει να νιώθει ένα με μας και να θέλει να κερδίσουμε. Παίζουμε για τον κόσμο, για εκείνον που δε θα λείψει ποτέ. Θέλουμε να είμαστε άξιοι της φανέλας που φοράμε, θέλουμε να παίξουμε γρήγορο μπάσκετ, με θεαματικές φάσεις. Η αρχή μας δεν έχει αλλάξει. Οι φιλοσοφίες είναι πολύ ωραίες, αλλά πρέπει να έχεις και τους παίκτες για να την εκτελέσεις. Ως προπονητής πρέπει να προσαρμόζεσαι στα χαρακτηριστικά των παικτών του, αν θες να κερδίσεις».
