Επιπλέον, ποιες οι αντιδράσεις και τι επιπτώσεις έφερε η εφαρμογή του μέτρου της κάρτας φιλάθλου στην Τουρκία, στην Κύπρο και την Ιταλία;
Ο κύβος ερρίφθη. Δίχως την κάρτα φιλάθλου, ουδείς θα μπορεί να αγοράζει εισιτήριο και να μπαίνει στο γήπεδο από την 1/1/2016! Ο Υφυπουργός Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Σταύρος Κοντονής αποφασίζει να κάνει πράξη τα λεγόμενα του περί ηλεκτρονικού εισιτηρίου και πλέον το μπαλάκι πηγαίνει στις ομάδες, τις ομοσπονδίες και την διοργανώτρια αρχή που καλούνται να εξοπλίσουν και να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές τους, ώστε να είναι έτοιμες για το νέο μέτρο.
Τι είναι εν ολίγοις η κάρτα φιλάθλου; Είναι μία ταυτότητα την οποία πρέπει να φέρει ο καθένας, αν θέλει να αγοράσει εισιτήριο και να μπει στο γήπεδο. Πως αποκτάται; Με αίτηση στα γραφεία της εκάστοτε Π.Α.Ε., όπου απαιτείται φωτογραφία, αντίγραφο, αστυνομικής ταυτότητας και αριθμός ΑΜΚΑ. Έχει διετή ισχύ, είναι έντυπη, φέρει την ένδειξη «Εθνική Κάρτα Φιλάθλου» με την ελληνική σημαία πάνω και έχει αυστηρά προσωπική χρήση. Δίχως αυτή, ουδείς θα μπορεί να αγοράζει εισιτήριο ή να μπαίνει στο γήπεδο. Ο λόγος; Προφανής. Κάπως έτσι, όλοι θα γνωρίζουν που θα κάθεται ο καθένας μες το γήπεδο και η κάθε παραβατική πράξη θα παίρνει πια ονομαστική χροιά.
Οι αντιδράσεις
Ακριβώς το ίδιο ζήτημα έχει ενσκήψει τους τελευταίους μήνες και στην ποδοσφαιρική ατζέντα της Κύπρου, όπου οι αντιδράσεις είναι πολύ πιο έντονες. Αυτοί που αντιδρούν στην θέσπιση κάρτας φιλάθλου είναι κυρίως οι οργανωμένοι όλων των συλλόγων, που μιλούν για οπαδικό «φακέλωμα» από την πλευρά του κράτους, που με την κίνηση αυτή παραβιάζει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Το θέμα έχει ψηφιστεί ήδη από την κυπριακή βουλή, ωστόσο το μέτρο δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ, αφού έχουν προκύψει πρακτικά θέματα (οι κάρτες δεν είναι ακόμα έτοιμες, κάτι που ανέλαβε ο Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού), που αναμένεται να λυθούν σύντομα. Μάλιστα για πρώτη φορά οι οργανωμένοι ΟΛΩΝ των κυπριακών ομάδων συμμάχησαν για να μην ισχύσει το μέτρο, όμως ο Υπουργός Αθλητισμού Ιωνάς Νικολάου ήταν ανένδοτος.
Μάλιστα στο παιχνίδι της Εθνικής Κύπρο απέναντι στο Ισραήλ, οπαδοί όλων των ομάδων μετέτρεψαν το ματς σε συλλαλητήριο οργανωμένων εναντίον της κάρτας φιλάθλου, με συνθήματα, πανό και ομαδική αποχώρηση στο ημίχρονο κάτι που προκάλεσε αλγεινή εντύπωση, σε μία είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου.
Ανάλογη πράξη είχαν κάνει με κοινή διαδήλωση διαμαρτυρίας έξω από την Βουλή, ενώ στο περσινό πρωτάθλημα οι αντιδράσεις ήταν ακόμα πιο έντονες. Αρχικά απείχαν οι οργανωμένοι όλων των ομάδων, αργότερα η αποχή περιορίστηκε μόνο στα εκτός έδρας ματς ώστε να πληγούν οι μικρότερες ομάδες που περίμεναν έσοδα από αυτά τα ματς και πλέον την αποχή την κρατάνε μόνο οι οπαδοί της Ομόνοιας.
Το τουρκικό passolig
Στην γειτονική Τουρκία το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα ήταν απείρως μεγαλύτερο, καθώς οι εστίες διχασμού ήταν πολλαπλάσιες. Δεν είχαν να κάνουν μόνο με τον «εμφύλιο» ανάμεσα στους οπαδούς των τριών ομάδων της Πόλης, αλλά είχε μέσα και Κούρδους (Ντιγιαρμπακίρσπορ), αλλά και ταξίδια φωτιά σε Προύσα, Σμύρνη, Άγκυρα, Άδανα (πόλεις με παραδοσιακές «διαφωνίες» με το καθεστώς της Κωνσταντινούπολης και ματς φωτιά στα πόλεις στα βάθη της Ανατολής.
Αφού πειραματίστηκαν με πολλά μέτρα καταπολέμησης, εν έτει 2011 ήρθε το πρώτο ριζοσπαστικό μέτρο: τέρμα οι ποινές κεκλεισμένων των θυρών, αφού οι τιμωρημένες ομάδες είχαν την δυνατότητα να παίζουν τα εντός έδρας παιχνίδια τους μόνο με την παρουσία γυναικόπαιδων. Όντως, το θέαμα ήταν σουρεάλ, φολκλόρ, καλτ, είχε την πλάκα του, όμως μετά από 3 χρόνια χρήσης, κρίθηκε αναποτελεσματικό για την καταπολέμηση της βίας, αφού τα κρούσματα δεν μειώθηκαν ποτέ.
Η λύση δόθηκε στο ξεκίνημα της περσινής χρονιάς με το περίφημο… Passolig. Τι είναι αυτό; Στην πραγματικότητα είναι κάτι σαν.. πιστωτική κάρτα, μία κάρτα οπαδού που σου επιτρέπει να πάρεις εισιτήριο για την αγαπημένη σου ομάδα (μόνο της ομάδας που υποστηρίζεις), από όποιο μέρος του κόσμου κι αν βρίσκεσαι. Στην πραγματικότητα είναι σαν ηλεκτρονικό εισιτήριο, αφού η κάρτα είναι ονομαστική (εμπεριέχει όλα τα προσωπικά στοιχεία του κατόχου), κάτι που επιτρέπει στις αρχές να ξέρουν ποιος κάθεται που σε κάθε γήπεδο.
Άδειασαν τα γήπεδα
Τα νέα επαναστατικά μέτρα δεν πέρασαν χωρίς αντιδράσεις. Οι οργανωμένοι οπαδοί σχεδόν όλων των ομάδων τάχθηκαν ενάντια στο passolig και σε ορισμένες περιπτώσεις έκαναν και κοινές διαδηλώσεις ενάντια στο «φακέλωμα» τους, όπως χαρακτήριζαν το συγκεκριμένο μέτρο, το οποίο ωστόσο εφαρμόστηκε κανονικά και με τον νόμο. Τα αριθμητικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι το Passolig άδειασε τα γήπεδα από τον απλό κόσμο, αφού η πολυπλοκότητα απόκτησης της κάρτας, απώθησε την πλατιά μάζα από τις εξέδρες. Οι τρεις μεγάλοι είδαν τον ετήσιο μέσο όρο εισιτηρίων τους να μειώνεται δραματικά: Η Φενερμπαχτσέ πήγε από τα 42.020 στα 20.029, η Γαλατασαράι από τα 37.727 στα 23.812 και η Μπεσικτάς από τα 26.467 στα 13.784. Η Κόνιασπορ από το πιο ήσυχο Ικόνιο ξαφνικά έγινε τρίτη ομάδα σε μέσο όρο εισιτηρίων, ενώ 7 ομάδες εμφάνισαν μέσους όρους κάτω από 4.000, νούμερο που δεν είχε καμία ομάδα την σεζόν 2013-14 (η τελευταία σε εισιτήρια Καραντεμίρ Καραμπόκ έκοβε 4.019)!
Γήπεδα… εκκλησίες
Εκ πρώτης όψεως το μέτρο του ηλεκτρονικού εισιτηρίου έδειξε «χασούρα» για τους συλλόγους, που έχασαν πολύ από το κοινό που μάζευαν σε κάθε παιχνίδι. Ωστόσο, το νόμισμα είχε και την άλλη του όψη. Τα κρούσματα βίας εντός αγωνιστικών χώρων μειώθηκαν περίπου κατά 80%, ενώ οι όποιες τιμωρίες ομάδων (ποινή κλεισίματος συγκεκριμένων θυρών του γηπέδου) αφορούσε κυρίως υβριστικά ή ρατσιστικά συνθήματα. Γήπεδα που άλλοτε ήταν «ζούγκλες» μετετράπησαν σε… εκκλησίες, κάτι που ναι μεν αφαίρεσε από τις ομάδες που πόνταραν στην σκληρή τους έδρα το πλεονέκτημα, αλλά αύξησε τον ποδοσφαιρικό πολιτισμό, αφού οι κάτοχοι του passolig προέρχονταν στην πλειοψηφία τους από την αστική τάξη, γεγονός που δεν επηρέασε καθόλου τα έσοδα των ομάδων από την εμπορική εκμετάλλευση των χώρων γύρω από τα γήπεδα (match day revenues).
Εν ολίγοις, οι Τούρκοι κατάφεραν με το passolig να μεταφέρουν το πρόβλημα της βίας εκτός αγωνιστικών χώρων, να ελέγξουν την κατάσταση εντός γηπέδων, έστω κι αν αυτό σήμαινε αραιωμένες εξέδρες. Περιστατικά όπως αυτό με τους πυροβολισμούς στο πούλμαν της Φενερμπαχτσέ μετά τον εκτός έδρας αγώνα απέναντι στην Ρίζεσπορ, πιστοποιούν ότι το πρόβλημα της βίας είναι πολύ πιο πολύπλοκο από αυτό που φαίνεται. Εκείνο το μπάχαλο πάντως που συνέβαινε παλιότερα σχεδόν σε κάθε τουρκικό γήπεδο, αποτελεί πια παρελθόν.
Το ιταλικό παράδειγμα
Η χώρα που πρωτοστάτησε στο παράδειγμα της υποχρεωτικής κάρτας οπαδού ήταν η Ιταλία. Δεν είναι τυχαίο ότι το θέμα έπεσε στην ατζέντα επί κυβέρνησης Μπερλουσκόνι και τέθηκε σε ισχύ με νομοσχέδιο που κατέθεσε τον Αύγουστο του 2009 ο Υπουργός Εσωτερικών Ρομπέρτο Μαρόνι. Η λεγόμενη Tessera del Tifoso είναι πια υποχρεωτική σε όσους θέλουν να αγοράσουν εισιτήριο διαρκείας ή να ταξιδέψουν σε εκτός έδρας παιχνίδι και εκδίδεται από την εκάστοτε ομάδα. Ωστόσο οι αντιδράσεις κι εκεί ήταν πολλές και μάλιστα πολύ πιο επώνυμες. Εκτός από τους ultras αντίθετοι στο μέτρο ήταν προσωπικότητες όπως ο Μαρσέλο Λίπι, ο Φραντσέσκο Τότι, πρόεδροι ομάδων όπως οι Μαουρίτσιο Τσαμπαρίνι (Παλέρμο) και Ουρμπάνο Κάιρο (Τορίνο), ενώ αντίθετη άποψη εξέφρασαν πολιτικοί (Μπέπε Γκρίλο) και άλλοι φορείς του ποδοσφαίρου, όπως ο Μισέλ Πλατινί.
Οι παθογένειες
Το μόνο σίγουρο είναι πως η κάρτα φιλάθλου, όπου κι αν εφαρμόστηκε προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, αφού κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Οι οργανωμένοι μιλούν για «φακέλωμα» και παραβίαση προσωπικών δεδομένων, οι ομάδες δεδομένα θα γλιτώσουν σε πρόστιμα / κρούσματα βίας, αλλά θα χάσουν σε απόλυτο αριθμό εισιτηρίων, ενώ υπάρχουν ακόμα ερωτηματικά για το τι θα συμβεί με όσους πηγαίνουν περιστασιακά μία στο τόσο στο γήπεδο, για τουρίστες / επισκέπτες, ενώ η γραφειοκρατική διαδικασία (διετής ανανέωση + κόστος) ενδεχομένως στρέψει μακριά από τα γήπεδα ανθρώπους που θεωρούν δύσκολη αυτή την διαδικασία. Το ερώτημα παραμένει. Τι γήπεδα θέλουμε; Ζούγκλες; Εκκλησίες; Μισοάδεια; Θέατρα; Καμίνια; Ο καιρός γαρ εγγύς…
