«Μπορείς να πάρεις ένα παιδί από το γκέτο (Ρόσενγκαρντ), αλλά ποτέ το γκέτο από ένα παιδί»
Γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου του 1981. Παιδί μεταναστών, στη Σουηδία γνώρισε το ρατσισμό από ανθρώπους που «στρίμωχναν» σε διαβατήρια και λοιπά επίσημα έγγραφα την εθνική του ταυτότητα. Ο ίδιος, όμως, δεν έβγαλε το Ρόσενγκαρντ ποτέ από μέσα του. Εκεί γνώρισε την πείνα, εκεί έμαθε να επιβιώνει, εκεί μεγάλωσε, εκεί χαρτογράφησε το μέλλον του.
Ο πατέρας του, Σέφικ, γεννημένος στην Βοσνία της τότε ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, πήρε την γυναίκα του Γιούρκα και ταξίδεψαν μέχρι το Ρόσενγκαρντ, το γκέτο των Βαλκάνιων μεταναστών στο Μάλμε της Σουηδίας. Εκεί, ζούσαν σαν… σε παράλληλο σύμπαν με τους υπόλοιπους Σουηδούς πολίτες. Ο ίδιος ο πατέρας του, λίγο διάστημα μετά την μετακόμισή τους, συμφιλιώθηκε με την φτώχεια του και αφέθηκε στο πάθος του, το αλκοόλ.
Η μητέρα του μπόμπιρα τότε Ζλάταν, Γιούρκα, αποφάσισε να χωρίσει. Είχε να θρέψει έξι στόματα και αναγκαζόταν να δουλεύει ως καθαρίστρια μέχρι και 14 ώρες. Για τον μικρό «Ίμπρα» δεν υπήρχε ούτε χρόνος, ούτε χρήματα. Ζούσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που πιο πιθανό ήταν να δεχτεί «αδιαφορία», παρά προσοχή κι αγάπη. Πήρε έτσι τη ζωή στα χέρια του. Ξεχύθηκε στους δρόμους, έμπλεκε σε καυγάδες, έκλεβε οτιδήποτε. Από ποδήλατα μέχρι και… αυτοκίνητα.
«Όταν χρειαζόμασταν κάτι, πηγαίναμε στο κατάστημα και το κλέβαμε», εξομολογείται σε συνέντευξη Τύπου ενόψει της παρουσίασης της αυτοβιογραφίας του. «Είχα μια ιδιαίτερα καλή σχέση με τα ποδήλατα. Μια μέρα έκλεψα το ποδήλατο του ταχυδρόμου. Χα χα, ήταν ένα υπέροχο ποδήλατο, ένα ποδήλατο στρατιωτικό», θυμάται. Μια άλλη μέρα, ανακάλυψε ότι το ποδήλατο που είχε κλέψει για να ταξιδέψει 5χλμ από και προς το γήπεδο της προπόνησης ανήκε στον προπονητή του. «Το πήρε αρκετά καλά, θα μπορούσε να με διώξει με τις κλωτσιές, αλλά γέλασε».
Του άρεσε η ζωή του «γκάνγκστερ», ένιωθε, όπως αναφέρει κι ο ίδιος, πλούσιος με αυτόν τον τρόπο. Ξεγελούσε την πραγματικότητα. Με τις «αλητείες» και τη μπάλα.
Η πρώτη επαφή με το ποδόσφαιρο
Το ποδόσφαιρο ήταν η προσωπική του όαση. Σε ένα μικρό, βρώμικο γηπεδάκι εκείνος και οι φίλοι του μαζεύονταν και επιδίδονταν σε κολπάκια, ντρίμπλες, κεφαλιές. Η τρομερή έλλειψη χώρου τον ανάγκαζε να είναι απίστευτα γρήγορος και προσεκτικός στις κινήσεις του. Ο πατέρας του βλέποντας πως είχε ταλέντο, τον έγραψε στις ακαδημίες της Μάλμε. Αγωνίστηκε για λίγο εκεί, μετά πήγε στην ποδοσφαιρική ομάδα του γκέτο, την Μπάλκαν, κι έπειτα πάλι στη Μάλμε.
«Όταν παίξαμε το ποδόσφαιρο στο Ρόσενγκαρντ, ο στόχος ήταν να περάσουμε τη μπάλα κάτω από τα πόδια του αντιπάλου κάνοντας διαφορετικά πράγματα. Μετά από κάθε τέχνασμα οι άνθρωποι ζητωκραύγαζαν. Τα πάντα αφορούσαν μόνο το ποιος είχε τα πιο δυνατά σουτ, την καλύτερη τεχνική, την πιο τρελή κίνηση, το λάτρευα».
Από αυτές τις πρώτες του εικόνες, καταλαβαίνει κανείς την λατρεία του για το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Ποτέ δεν θαύμαζε τους Βόσνιους ή τους Σουηδούς, ακόμα και μετά την κατάκτηση της τρίτης θέσης στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994. Το ίνδαλμά του ήταν ο Ρονάλντο, αυτόν μελετούσε για να θαμπώσει τους φίλους του. «Δεν παρακολουθώ την Σουηδία, δεν παρακολούθησα ποτέ τη Σουηδία. Αγάπησα τη Βραζιλία γιατί ήταν κάτι διαφορετικό, άγγιζαν την μπάλα με τρόπο αλλιώτικο…»
Το σχολείο δεν ήταν το φόρτε του. Ήταν ένας… μπελάς. Θορυβώδης, υπερκινητικός, «σα να έχει μυρμήγκια στο παντελόνι του»!
Το βήμα προς το επαγγελματικό ποδόσφαιρο
Λίγο πριν - λίγο μετά τα 18, η ζωή του άλλαξε όταν κατάλαβε πώς το επαγγελματικό ποδόσφαιρο θα ήταν αυτό που θα τον έσωζε από την φτώχεια και τις δυσκολίες. Μέχρι που πήγε στο γυμνάσιο, δεν είχε δει ποτέ ανθρώπους να φορούν… πουκάμισα. Γι αυτόν οτιδήποτε έξω από το γκέτο, ήταν ένας κόσμος ξένος, διαφορετικός, που δεν θα του ταίριαζε. Θα τον έπνιγε. Σκούρα βέβαια τα βρήκε και όταν αποφάσισε να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Ακόμα και όταν κατάφερε να μπει στην επαγγελματική ομάδα της Μάλμε , σε ηλικία 17 ετών, οι γονείς των άλλων παιδιών δεν τον έβλεπαν με καλό μάτι. Ζητούσαν να φύγει...
«Για μένα το να επιτύχω ως ποδοσφαιριστής ήταν δύσκολο λόγω του ιστορικού μου», εξηγεί. Ενώ για τον καυγά στον οποίο χτύπησε συμπαίκτη του, εξομολογείται: «Έκανα πολλά ηλίθια πράγματα, έκανα πολλά λάθη, αλλά έμαθα από τα πάντα, εξακολουθώ να κάνω λάθη, μαθαίνω ακόμα από αυτά. Κανείς δεν είναι τέλειος, είχα πολλά τείχη να περάσω για να φτάσω ως εδώ».
Το όνειρο αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά
Δύο χρόνια μετά την ανέλιξή του στην πρώτη ομάδα της Μάλμε, το 2001, έρχεται η πρόταση από τον Άγιαξ. «Όταν κοιτάω πίσω και σκέφτομαι από πού προέρχομαι, ποιος θα πίστευε ότι το παιδί από το Ρόσενγκαρντ θα είχε κάνει αυτά τα πράγματα; Ποιος θα σκεφτόταν ότι ο πιτσιρικάς από το Ρόσενγκραντ θα ήταν ο αρχηγός της εθνικής ομάδας της Σουηδίας; Ποιος σκέφτηκε ότι ο άντρας από το Ρόσενγκαρντ θα σπάσει ρεκόρ; Ποτέ δεν θεωρήθηκα ένα από τα μεγάλα ταλέντα, ποτέ».
Κι όμως η ζωή του άλλαξε άρδην. Αρχής γενομένης από το 2001. Τότε που έφυγε από το γκέτο του Μάλμε, για το Άμστερνταμ και τον Άγιαξ (2001-04). Και μετά για το Τορίνο και την Γιουβέντους (2004-06), για το Μιλάνο και την Ίντερ (2006-09), για την Βαρκελώνη και τη «Μπάρτσα» (2009-11) και ξανά στο Μιλάνο για την Μίλαν (2010-12) αυτή τη φορά, στο Παρίσι και την Παρί Σεν Ζερμέν (2012-16), στο Μάντσεστερ και την Γιουνάιτεντ.
Κάθε πόλη, κάθε ομάδα και πρωτάθλημα. Και με τον «Αίαντα» και στις υπηρεσίες της «Βέκια Σινιόρα», και στους «νεραντζούρι», και με την «μπλαουγκράνα» φανέλα και με τη «ροσονέρα» και ως Παριζιάνος. Λείπει μόνο ένα πρωτάθλημα ως… «κόκκινος διάβολος» μια ειλημμένη υποχρέωση που επέστρεψε για να διευθετήσει...
Η επιστροφή και η «πάλη» με το «εγώ»
Ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς είναι εδώ, επέστρεψε και το «εγώ» του βρυχάται σαν λιοντάρι. Ξεπέρασε τον τραυματισμό που υπέστη τον περασμένο Απρίλη, εκείνον που έφερε στο προσκήνιο το φόβο ενός πρόωρου τέλους στην καριέρα του και φόρεσε πάλι τη φανέλα της Γιουνάιτεντ υπογράφοντας μονοετές συμβόλαιο συνεργασίας.
Η μόνη γόνιμη «περιφρόνηση», λένε, είναι εκείνη που αφορά τον ίδιο τον εαυτό μας, γιατί έτσι μόνο μπορεί κάποιος να τον υπερβεί και να τον πλάσει εκ νέου... Ο Ζλάταν Ιμπραϊμοβιτς, λοιπόν, επέστρεψε στο Μάντσεστερ αλλά φόρεσε τη φανέλα με το «10» καθώς δεν βρήκε «ελεύθερη» εκείνη με το «9». Κάτοχός της, πλέον, είναι ο Ρομέλου Λουκάκου. Ο Βέλγος φορ που απέκτησαν οι «κόκκινοι διάβολοι» από την Έβερτον. Το πώς θα αντιδράσει ο Σουηδός θα φανεί στην πορεία καθώς είναι... ηλίου φαεινότερον ότι το «εγώ» του δύσκολα θα τον αφήσει να περιοριστεί σε δευτερεύοντα ρόλο!
Ο ίδιος, ερωτηθείς για τον νεοαποκτηθέντα αστέρα των «κόκκινων διαβόλων» απάντησε: «Είμαι χαρούμενος για την έλευση του Ρομέλου πιστεύω ότι η ομάδα θα είναι ακόμα πιο ισχυρή μαζί του. Προφανώς χάσαμε τον Ρούνεϊ, που ήταν ένας ζωντανός θρύλος για το σύλλογο, αλλά πήραμε τρεις νέους παίκτες και με αυτούς η ομάδα θα είναι ισχυρότερη». Αυτές είναι οι δηλώσεις του πολύπειρου επιθετικού στο ESPN. Το μέλλον, όμως, είναι αυτό που θα «ζωγραφίσει» την πραγματικότητα. Ποιο ρόλο θα δώσει ο Ζοσέ Μουρίνιο στον «Ίμπρα»; Εκείνος θα μπορέσει να προσαρμοστεί;
Η πρόοδός που έχει σημειώσει από τότε που υπέστη τον σοβαρό τραυματισμό, τον περασμένο Απρίλη στο παιχνίδι ενάντια στην Άντερλεχτ στο πλαίσιο του Europa League, είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη.
Η ανακοίνωση της... επαναπρόσληψής του ήρθε σε ένα ιδανικό χρονικά σημείο για του «κόκκινους διαβόλους». Με το κεφάλαιο «Champions League» να ανοίγει ξανά και την Premier League να έχει ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία του 35χρονου πλέον θηριώδους φορ. Το ταλέντο του φώναξε «παρών» σε όποια ομάδα αγωνίστηκε.
Η αυτοπεποίθησή του πάντα ερχόταν σαν επισφράγιση. Στο πρώτο του έτος στην Μάντσεστερ συνέβαλε τα μέγιστα για να φτάσει η ομάδα του Ζοσέ Μουρίνιο στην κατάκτηση του Europa League. Πέτυχε 28 τέρματα και έβαλε το... ποδαράκι του και σε πολλά ακόμα. Ο αντίκτυπος του είναι βαθύς σε μια ομάδα που φαινόταν να χάνει τη στόφα της, την νοοτροπία του νικητή.
Ο Ρομέλου Λουκάκου όμως, είναι νέος, ικανότατος, γεμίζει την περιοχή. Είναι ένα πρώτης τάξεως «όπλο» για την ομάδα του Μάντσεστερ. Εύλογα, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα: Πώς θα μπορέσει ένας άνθρωπος που αυτοαποκαλείται Θεός, βασιλιάς, λιοντάρι να αποδεχτεί έναν δευτερεύοντα ρόλο στο ρόστερ της ομάδας, πίσω από τον κύριο «Νούμερο 9»;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα σταματήσει να παλεύει. Θέλει να προσθέσει στο παλμαρέ ένα ακόμα πρωτάθλημα, με τη φανέλα της Γιουνάιτεντ αυτή τη φορά. Θα το κυνηγήσει λυσσασμένα, αυτό είναι δεδομένο. Αλλά ίσως χρειαστεί να θέσει εαυτόν υπό την ομάδα, όταν πέρυσι δεν αναπαυόταν στον πάγκο σχεδόν ποτέ...
Κεφάλαιο προπονητές – Ο «δειλός Γκουαρδιόλα»
Δύο προπονητές είχαν τη μεγαλύτερη επιρροή στην καριέρα του: ο προπονητής του στη Γιουβέντους, Φάμπιο Καπέλο, «Ήταν αυτός που μου έδωσε τη νοοτροπία του νικητή» και ο Ζοσέ Μουρίνιο, τον οποίο συνάντησε στην Ίντερ και μετέπειτα στην Μάντσεστερ. Για τον οποίο έχει δηλώσει: «Με μετέτρεψε από γάτα σε λιοντάρι, με ενέπνευσε να κάνω πράγματα κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ίντερ, που κανείς δεν είχε κάνει στο παρελθόν»
Ενώ ξεχωριστεί θέση στην καρδιά του, κρατάει για τον προπονητή του στην Παρί Σεν Ζερμέν, Κάρλο Αντσελότι. Συγκεκριμένα περιγράφει τον Ιταλό κόουτς ως «τον πιο φανταστικό άνθρωπο που έχω γνωρίσει, σχεδόν σαν πατέρας».
Το «αγκάθι» του ήταν πάντα ο Πεπ Γκουαρδιόλα. Ονειρευόταν να αγωνιστεί με τη φανέλα των Καταλανών αλλά το όνειρό του καταστράφηκε ολοσχερώς. «Είχα ένα όνειρο, να έρθω στη Βαρκελώνη, αλλά τώρα σκέφτομαι ότι ίσως πρέπει να κρατήσετε τα όνειρά σας αντί να τα κάνετε πραγματικότητα, γιατί προσωπικά θα μπορούσε να με καταστρέψει».
Ποτέ δε μπόρεσε να βρει τις ισορροπίες με τον Πεπ. Ή μάλλον να… διαχειριστεί αυτό το λανθάνον παιχνίδι εξουσίας ανάμεσα σε Γκουαρδιόλα, Ιμπραΐμοβιτς και Λιονέλ Μέσι. Μετά από ένα παιχνίδι με την Βιγιαρεάλ, ο «Ίμπρα» ξέσπασε στα αποδυτήρια εναντίον του Γκουαρδιόλα, εκτοξεύοντας εναντίον του κι ένα κιβώτιο. «Δεν είπε τίποτα, το μάζεψε και βγήκε από τα αποδυτήρια».
«Ο Γκουαρδιόλα με κοίταζε και έχασα το μυαλό μου. Σκέφτηκα, ''να ο εχθρός μου, ξύνει το φαλακρό κεφάλι του!''. Του φώναξα: ''Δεν έχεις αρ...α!'' και στη συνέχεια ακόμα χειρότερα πρόσθεσα: Μπορείς να πας στο διάβολο!' Το είχα χάσει τελείως, και θα περίμενε κανείς ότι ο Γκουαρδιόλα θα μου απαντούσε κάπως, αλλά είναι ένας δειλός».
Ο Ζλάταν έξω από το ποδόσφαιρο και η φωτογραφία με τα... βρώμικα πόδια
Ήταν 14 Φεβρουαρίου του 2015. Ο Ζλάταν Ιμπραϊμοβιτς φορούσε τη φανέλα της Παρί Σεν Ζερμέν και χρειάστηκε έναν πανηγυρισμό για να αποδείξει ότι δεν άφησε ποτέ τα πλούτη να χαράξουν την ανθρωπιά του. Μόλις στο 2ο λεπτό της αναμέτρησης της Παρί με την Καέν, σκόραρε και έβγαλε την μπλούζα του. Αποκαλύφθηκε τότε το γεμάτο τατουάζ σώματα του. Δεκάδες ονόματα. Ονόματα ανθρώπων άσημων, που πεθαίνουν καθημερινά από την ασιτία. Ο Σουηδός φορ είχε έρθει σε συμφωνία με το Πρόγραμμα Επισιτισμού του ΟΗΕ. Έκανε προσωρινά τατουάζ για να στηρίξει την προσπάθεια του προγράμματος.
Η ανακοίνωση του World Food Programme τόνιζε χαρακτηριστικά: «Στις 14 Φεβρουαρίου 2015, στο ματς της Παρί με την Καέν στο Παρκ Ντε Πρενς, πολλοί ποδοσφαιριστές έκαναν απλά την δουλειά τους. Για τον Ζλάταν όμως ήταν το σημαντικότερο παιχνίδι της ζωής του. Κάτω από την φανέλα του είχε τατουάζ από 50 διαφορετικά ονόματα.
Ονόματα ανθρώπων που ποτέ δεν είχε γνωρίσει αλλά ήθελε να τους έχει κοντά. Ονόματα μερικών από τους 805.000.000 ανθρώπους που υποφέρουν από την πείνα καθημερινά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν μπαίνουν στα πρωτοσέλιδα, αλλά η ασιτία είναι ο νούμερο ένα αιτία για θανάτους διεθνώς. Αυτή η εκστρατεία από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα επισιτισμού, είναι για να καταφέρουν αυτοί οι άνθρωποι να πάρουν αυτό που χρειάζονται και να σωθούν ζωές».
Ποιος μπορεί επίσης να παραβλέψει το γεγονός ότι σε δύο από τις πέντε χώρες που έχει αγωνιστεί έχει γίνει… ρήμα! Στη Γαλλία, η λέξη «zlataner» σημαίνει επίσημα «να συντρίψει». Ενώ στη Σουηδία έχει καταχωρηθεί το ρήμα «to zlatan», δηλαδή το να κάνεις κάτι τολμηρό ή εξωφρενικά λαμπερό. Αυτό είναι ένα ακόμα στοιχείο από όσα τον καθιστούν κάτι περισσότερο από έναν ποδοσφαιριστή.
Η σχέση του με τη γειτονιά που μεγάλωσε; Ξεχωριστό κεφάλαιο. Δεν τους ξέχασε ποτέ. Έφτιαξε ένα καινούργιο γήπεδο, εκεί που ήταν η παλιά αλάνα που έπαιζε μικρός. Γήπεδο που ο δήμος ονόμασε: «Zlatan Court».
Δε ξεχνάει ούτε την Μπάλκαν έχοντας αγοράσει ουκ ολίγες φορές εξοπλισμό για τους… νέους Ζλάταν της πόλης. Ενώ αυτό που συγκλονίζει είναι η αποκάλυψη σχετικά με μια φωτογραφία που υπάρχει στο διάδρομο του σπιτιού του στο Μάλμε, μια φωτογραφία που κρέμεται πάνω σε ένα κόκκινο τοίχο. Δεν είναι... σύμφωνη με το κατά τα άλλα πλούσιο και προσεγμένο περιβάλλον, είναι δύο βρώμικα πόδια «τα πόδια που έχουν πληρώσει για όλα αυτά», εξομολογείται μεταξύ άλλων σε ραδιοφωνική συνέντευξη στο «BBC Radio, 5 live». Κι έτσι είναι πράγματι, σε αυτά τα δύο πόδια χρωστάει τη «λύτρωσή» του από το γκέτο. Αυτά τα πόδια τον πήγαν στην κορυφή του κόσμου.
Γιατί αυτό είναι ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς ο πιο… γλυκός αλαζόνας του ποδοσφαίρου. Ένας παίκτης αλάνας, αλητάκος. Με δυνατό κορμί και τέχνη βραζιλιάνου. Με ταμπεραμέντο Γιουγκοσλάβου και ψυχή παιδιού….