Η εισαγγελέας της έδρας του «μικρού Koriopolis», τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο βαθμό, Εισαγγελέας Εφετών, Βιργινία Σακελλαροπούλου, ήταν μεταξύ των ομιλητών της διεθνούς ημερίδας «Fix The Fixing» που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την ΚΕΑ (Κώδικας Ευ Αγωνίζεσθαι) με τη συμμετοχή πανεπιστημίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είχε ως θέμα «την πρόληψη του προκαθορισμού και της χειραγώγησης των αποτελεσμάτων αγώνων».
Το «μικρό Koriopolis» ήταν η πρώτη ποινική δίκη για το φαινόμενο της χειραγώγησης αγώνων για στοιχηματικούς σκοπούς και η Βιργινία Σακελλαροπούλου είναι η πλέον έμπειρη δικαστική λειτουργός πάνω στο αντικείμενο.
Το SDNA εξασφάλισε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ομιλία της στο συνέδριο «Fix The Fixing» και σας την παρουσιάζει:
«Προσυνεννοημένοι αγώνες, χειραγωγημένοι αγώνες, στημένοι αγώνες είναι έννοιες συνώνυμες που αποδίδουν ένα θλιβερό φαινόμενο παρασκηνιακών διεργασιών επέμβασης στην μορφή, εξέλιξη και το αποτέλεσμα αθλητικού αγώνα.
Ως αλλοίωση του αποτελέσματος αγώνα θεωρείται κάθε διαφοροποίηση στο αποτέλεσμα αυτού σε σχέση με το ποιο θα ήταν σύμφωνα με την δυναμικότητα των αγωνιζομένων. Παρενθετικά να λεχθεί ότι θεωρητικά ένας ποδοσφαιρικός αγώνας μπορεί να χειραγωγηθεί από: 1) ποδοσφαιριστή ή ποδοσφαιριστές π.χ. εσκεμμένη αποτυχία ενός προφανώς εύκολου γκολ ή πέναλτι, εσκεμμένη μειωμένη απόδοση, 2) από το διαιτητή π.χ. αποφασίζει αδικαιολόγητα ένα πέναλτι, δίνει εσκεμμένα κίτρινες ή κόκκινες κάρτες, κωλυσιεργεί και επιβραδύνει την εξέλιξη του αγώνα και 3) από τον προπονητή π.χ. αντικαθιστά κρίσιμους παίκτες με άλλους κατά τη διάρκεια του αγώνα, αλλάζει θέσεις στους παίκτες προξενώντας σ’ αυτούς εκνευρισμό, απορία και αμηχανία, αλλάζει αιφνιδιαστικά και αδικαιολόγητα κατά τον αγώνα τη στρατηγική και το σύστημα της ομάδας και γενικά ακολουθεί εσκεμμένα τακτική ήττας, ή 4) από συνδυασμό περισσοτέρων από τους ανωτέρω παράγοντες. Και βέβαια είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν οι Πρόεδροι των αντίπαλων ομάδων να στήσουν ποδοσφαιρικό αγώνα, χωρίς δηλαδή τη συμμετοχή και κάποιου άλλου παράγοντα.
Η επαγγελματοποίηση του αθλητισμού, η οποία βέβαια έχει γίνει αποδεκτή στις ημέρες μας, είχε ορισμένες αρνητικές συνέπειες. Έφερε στο προσκήνιο ένα ισχυρό κίνητρο, το οικονομικό κίνητρο. Είναι αυτό που ορισμένες φορές ωθεί αθλητές, προπονητές, διοικητικά στελέχη να επιδιώξουν την νίκη πάση θυσία, ακόμη και με πλάγια μέσα. Παράλληλα η ραγδαία ανάπτυξη κάθε μορφής κερδοσκοπισμού σχετικά με την αθλητική δραστηριότητα (στοίχημα κλπ) κατά τα τελευταία χρόνια επιδείνωσε έτι περαιτέρω την κατάσταση και επέτρεψε σε κάποιους να πλουτίσουν επενδύοντας σε “παράξενα” αποτελέσματα αγώνων. Έτσι το άθλημα έγινε ευάλωτο σε οικονομικές ποδηγετήσεις.
Αρκετές υποθέσεις προσυνεννοημένων αγώνων που σήμερα απασχολούν τη Δικαιοσύνη δεν έχουν αφορμή κάποια καταγγελία, δεν καταγγέλλονται οι δράστες, δεν εμφανίζονται παθόντες. Η εξιχνίαση των υποθέσεων είναι εξαιρετικά πολύπλοκη, η συλλογή των αποδείξεων δύσκολη, σε πολλές περιπτώσεις δεν εμφανίζεται ο αμέσως ζημιωθείς. Αναφέρομαι κυρίως στις περιπτώσεις που αφορμή για τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης είναι οι εκθέσεις της ΟΥΕΦΑ, ενός αξιόπιστου οργανισμού, οι εκθέσεις του οποίου αποτελούν επαρκή αφορμή δια περαιτέρω διερεύνηση.
Οι πρώτες ενδείξεις για την σύνταξη αυτών των εκθέσεων είναι ο όγκος του στοιχηματισμού, η εικόνα του στοιχήματος, ήτοι το περίεργο του στοιχηματισμού, η ακρίβεια στον στοιχηματισμό σε συγκεκριμένα σημεία του αγώνα (πόσα κόρνερ π.χ. στο α’ ημίχρονο, διαφορά στο σκορ, πόσες κίτρινες, πόσες κόκκινες κάρτες θα δοθούν). Το περίεργο του στοιχηματισμού έχει να κάνει και με την εξέλιξη του αγώνα, όταν π.χ. στο ζωντανό στοίχημα στοιχηματίζει κάποιος σε κάτι που είναι, μέχρι τα δεδομένα εκείνης της στιγμής, απίθανο να συμβεί. Το περίεργο του στοιχηματισμού έχει να κάνει και με την δυναμικότητα των αντίπαλων ομάδων, όταν π.χ. υπάρχει έντονος στοιχηματισμός στην νίκη της αδύνατης ομάδας.
Είναι γεγονός ότι οι εκθέσεις αυτές συναξιολογούνται από το Δικαστήριο με όλα τα λοιπά αποδεικτικά μέσα και επιπλέον ερευνάται κατά πόσον το στοιχηματικό μέρος ενός αγώνα δένει με το αγωνιστικό μέρος του αγώνα αυτού. Και τί εννοώ; Μπορεί το στοιχηματικό μέρος ενός αγώνα να μας οδηγεί στην κατάφαση της χειραγώγησης, το γεγονός όμως ότι ο αγώνας ήταν ανταγωνιστικός π.χ. υπήρξαν τραυματισμοί, κόκκινες κάρτες, να μην μας κατευθύνει προς την κατεύθυνση αυτή, ήτοι της χειραγώγησης. Η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων αυτών σε επίπεδο κύριας ανάκρισης θα πρέπει να είναι βαθιά ούτως ώστε να περιλάβει όλα τα εμπλεκόμενα άτομα. Αυτό έχει σημασία ιδίως σήμερα, που η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης δεν ξεκινά, όπως στο παρελθόν από την καταγγελία του προσεγγιζομένου. Τότε ο προσεγγιζόμενος έδιδε στοιχεία στις αστυνομικές αρχές τόσο για την πράξη όσο και για τα εμπλεκόμενα πρόσωπα (η καταγγελία είχε τη μορφή π.χ. με προσήγγισε ο τάδε και μου υποσχέθηκε τα εξής αν έχω μειωμένη αθλητική απόδοση).
Τη σημερινή όμως εποχή, ενόψει του ότι η διερεύνηση συνήθως δεν ξεκινά από κάποια καταγγελία, ελλοχεύει ο κίνδυνος στη δικογραφία να μην συμπεριληφθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Στην περίπτωση αυτή δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο ο αυτός ποδοσφαιρικός αγώνας με κάποιους κατηγορουμένους (π.χ. τον Πρόεδρο και τον προπονητή) να κριθεί χειραγωγημένος από το Δικαστήριο και να κριθούν αυτοί ένοχοι και ο αυτός ποδοσφαιρικός αγώνας με άλλους κατηγορουμένους (π.χ. τους ποδοσφαιριστές) να κριθεί ότι δεν ήταν χειραγωγημένος και να αρχειοθετηθεί η δικογραφία ή να εκδοθεί από το Δικαστήριο γι’ αυτόν τον λόγο απαλλακτική απόφαση.
Πέραν τούτου θα πρέπει να λεχθεί ότι σήμερα λόγω ακριβώς του ότι τις περισσότερες φορές τα κίνητρα είναι στοιχηματικά, το έγκλημα αυτό, σε αντίθεση με το παρελθόν, συρρέει με άλλα εγκλήματα όπως το έγκλημα της στοιχηματικής απάτης σε βάρος των εταιρειών που προσφέρουν νόμιμα υπηρεσίες στοιχήματος, αλλά και με αυτό της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, αφού στο δαιδαλώδες δίκτυο του στοιχήματος μπορεί να διεισδύσει το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο ξεπλένει χρήμα που προέρχεται από άλλη παράνομη δραστηριότητα (π.χ. ναρκωτικά, λαθρεμπορία κλπ).
Δεδομένου ότι αυτού του είδους οι αξιόποινες πράξεις δεν είναι δυνατόν να τελεσθούν από ένα μόνο άτομο, από μία μονάδα, αλλά από περισσοτέρους, που λειτουργούν βάσει σχεδιασμού, συλλογικά, με κατανομή ρόλων, έχουν ιεραρχία και οργανωμένη δομή, δεν αποκλείεται να συρρέει και το έγκλημα του άρθρου 187&5 Π.Κ., μίας ένωσης δηλαδή προσώπων με σκοπό την επίτευξη, εν προκειμένω, μεγάλης έκτασης πλουτισμού και η οποία (ένωση) οπωσδήποτε ενέχει ιδιαίτερη επικινδυνότητα για την κοινωνία. Επίσης δυνατόν να συρρέει και η πράξη του παράνομου στοιχήματος, ήτοι του στοιχήματος εκτός ΟΠΑΠ και των νομίμως λειτουργουσών στοιχηματικών εταιρειών.
Σήμερα δηλαδή, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου συνήθως επρόκειτο για δωροδοκία και δωροληψία για αλλοίωση αποτελέσματος αγώνα, τα πραγματικά περιστατικά των σχετικών υποθέσεων είναι πλέον περίπλοκα, σύνθετα, πρόκειται για ένα πλέγμα πράξεων, έναν κύκλο αξιοποίνων πράξεων με σκοπό τον παράνομο πλουτισμό. Πράγματι οι υποθέσεις που έχουν στις ημέρες μας φθάσει στη Δικαιοσύνη, οι οποίες είτε έχουν ήδη εκδικασθεί είτε πρόκειται να εκδικασθούν από τα Δικαστήρια στο μέλλον, αφορούν πλέγμα πράξεων και όχι μόνο την αλλοίωση αποτελέσματος αθλητικού αγώνα.
Ακριβώς η πολυπλοκότητα αυτή επιβάλλει την εφαρμογή ειδικών ανακριτικών πράξεων και συγκεκριμένα αυτών του άρθ. 253 Α Κ.Π.Δ. Αυτές οι ειδικές ανακριτικές πράξεις βοηθούν πάρα πολύ στην αναζήτηση της αλήθειας δεδομένου ότι τα άλλα αποδεικτικά μέσα π.χ. το εμμάρτυρο αποδεικτικό μέσο συνήθως δεν αποδίδει. Έτσι σημαντική ανακριτική πράξη είναι αυτή της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών. Στις περιπτώσεις δηλαδή αυτές με βούλευμα του αρμοδίου δικαστικού συμβουλίου αίρεται το απόρρητο της τηλεφωνικής επικοινωνίας συγκεκριμένων τηλεφωνικών συνδέσεων, από την οποία αντλούνται πολλά χρήσιμα στοιχεία. Τα δικαστήρια στις ημέρες μας έχουν κάνει χρήση των αποδεικτικών στοιχείων που αποκομίζονται από την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου. Εννοείται ότι τα στοιχεία που προέρχονται από την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου συναξιολογούνται από το Δικαστήριο με τα λοιπά υπάρχοντα στοιχεία. Και τί εννοώ; Εάν π.χ. ακούγεται στην συνομιλία ότι ο τάδε θα παίξει στοίχημα στην νίκη της τάδε ομάδας ή σε κάποιο ειδικότερο σημείο ενός συγκεκριμένου ποδοσφαιρικού αγώνα, δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι έπαιξε πράγματι στοίχημα, ούτε ότι ο αγώνας ήταν χειραγωγημένος, ούτε ότι συμμετείχε στην αλλοίωση του αποτελέσματος αγώνα, αν δεν δένει η συνομιλία αυτή με άλλα στοιχεία της δικογραφίας.
Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι o νομοθέτης το έτος 2012, με το νόμο 4049/2012, ενδιαφερόμενος για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εγκλημάτων αυτών προχωρεί σε μία ρύθμιση όπου κάμπτεται η αρχή της νομιμότητας που διέπει την ποινική δίκη χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Έτσι αν κάποιος από τους υπαίτιους των πράξεων της δωροδοκίας, δωροληψίας, της αθέμιτης παρέμβασης για αλλοίωση αποτελέσματος αγώνα καταστήσει δυνατή με αναγγελία στην αρχή την πρόληψη της διάπραξης ενός από τα σχεδιαζόμενα εγκλήματα ή συμβάλει ουσιωδώς στην τιμωρία τους, απαλλάσσεται από την ποινή για τις πράξεις αυτές.
Αν στο παρελθόν με τις διατάξεις για δωροδοκία και δωροληψία για αλλοίωση αποτελέσματος αγώνα προστατεύονταν η γνησιότητα του αποτελέσματος αθλητικών αγώνων για να προστατευθεί το αθλητικό ιδεώδες και η αρχή του ευ αγωνίζεσθαι, τώρα πλέον με τις σχετικές διατάξεις προστατεύεται η γνησιότητα του αποτελέσματος αγώνα και για να προστατευθεί η περιουσία αόριστου αριθμού ανθρώπων που κινδυνεύει από την ύπαρξη μη καθαρών αγώνων. Δηλαδή σήμερα αυτά που διακυβεύονται με την αλλοίωση του αποτελέσματος αθλητικού αγώνα είναι πολύ περισσότερα από ό,τι στο παρελθόν.
Τελειώνοντας να πω ότι η οικονομική προσέγγιση στο ποδόσφαιρο ως άθλημα δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από την αθλητική ιδεολογία που το διέπει. Οι δύο έννοιες δεν είναι ασύμβατες μεταξύ τους, όμως η συνύπαρξή τους επιβάλλει κάποιες ιδιαίτερες προσεγγίσεις της οικονομικής δραστηριότητας στον αθλητισμό».
