Ο ήρωας δεν πρέπει να είναι κακός και ανέντιμος. Ο θεατής δε θα συμπάσχει μαζί του. Δεν πρέπει να είναι αδιάβλητος και εξαίρετος. Ο θεατής θα οργιστεί με τους Θεούς για τα κακά που του έστειλαν. Πρέπει να είναι καλός, δίκαιος, θρασύς, ευάλωτος, με διακυμάνσεις στα συναισθήματά του, επιρρεπής στο σφάλμα. Πρέπει να είναι άνθρωπος! Μόνο έτσι ο θεατής θα ταυτιστεί μαζί του. Λένε, οι ειδικοί που ασχολήθηκαν με την Αρχαία Τραγωδία περισσότερο από μια τάξη του λυκείου, πως ο Οιδίποδας ήταν ο ιδανικός ήρωας. Εκείνος που συνδύαζε όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά και που ανάγκαζε τον θεατή να ανυπομονεί για τη λύτρωση. Ήταν, φυσικά, μια τραγωδία του Σοφοκλή…
Το όνομα του αρχαίου τραγωδού δόθηκε, κάπως σκωπτικά, σε ένα μωρό που γεννήθηκε πριν 30 χρόνια στο Τίκο του Καμερούν. Ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης έχει βιώσει όλα τα μέρη της προσωπικής του, αθλητικής τραγωδίας. Έχει βιώσει και τη λύτρωση, όμως μοιάζει σαν κάποιος να τον έχει επιλέξει ως ήρωα για μια ιστορία που δε λέει να τελειώσει. Ο Ηρακλής, ο Άρης, η Καντού, ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός, η Μακάμπι, η Εθνική ομάδα, ο Παναγιώτης Γιαννάκης, ο Πίνι Γκέρσον, ο Μάνος Μανουσέλης, ο Ντέιβιντ Μπλατ, ο Αργύρης Πεδουλάκης περνάνε από την πάροδο και τη στάσιμο της τραγωδίας! Αποτελούν το χορό γύρω από τον Έλληνα σέντερ και τη δική του τραγωδία. Εκείνη που μάλλον ξεκίνησε λίγο πριν ενηλικιωθεί…
Τα τρία πρώτα χρόνια στον Ηρακλή, που τον είχε αποκτήσει από το συνονόματο της Ποταμιάς ήταν για να έχουμε να λέμε… Ο Σοφοκλής είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον από τα 15 του χρόνια, όμως το μπάσκετ δεν είχε κεντρίσει και τόσο το δικό του. «Ποτέ δεν το μισούσα. Απλώς δεν μου άρεσε να κάνω προπόνηση και οι πρώτοι μου προπονητές έπρεπε να έρθουν να με πάρουν για να πάω», εξιστορεί χρόνια αργότερα και στον γηραιό απλά θα πάρει τα πρώτα μαθήματα δίπλα στον Λάζαρο Παπαδόπουλο, τον Νίκο Χατζηβρέττα και τον Δημήτρη Διαμαντίδη. Θα κάνει ντεμπούτο 16,5 χρονών και στην τρίτη του σεζόν με μέσο όρο 11,5 πόντους και 6,1 ριμπάουντ θα έχει δικαιώσει όλες τις προσδοκίες που υπήρχαν για το ταλέντο του. Αναδεικνύεται καλύτερος νέος παίκτης στην Ελλάδα και το καλοκαίρι του 2003 αρχίζει να συγγράφεται το έργο.
«Ένας παλιός συμπαίκτης μου με βάπτισε έτσι και ποτέ δεν βρήκα κάτι λάθος στο να σε συγκρίνουν με έναν θρύλο». Ο Baby Shaq φεύγει για την Αμερική! Φεύγει για να γνωρίσει και να κατακτήσει το ΝΒΑ. Θα μείνει ένα μήνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα γνωρίσει σπουδαίους προπονητές, θα αντιμετωπίσει μεγάλους παίκτες, θα συμμετάσχει σε 15 προπονήσεις και ισάριθμα interview και στο φινάλε θα είναι μάλλον στεναχωρημένος με το αποτέλεσμα. «Ήταν κάτι μοναδικό και πολύ αγχωτικό. Ποτέ δεν είχα τόσο φορτωμένο πρόγραμμα και δεν ήμουν καν 18. Τη βραδιά του ντραφτ, όμως, ήμουν απογοητευμένος που δεν επιλέχτηκα στον πρώτο γύρο».
Στην επιστροφή του στην Ελλάδα, τον περίμενε όπως και αρκετούς συνομήλικούς του μια μεγάλη πρόκληση. Ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης, όμως, δεν είχε μυαλό για Εθνική ομάδα και η Ευρώπη δεν τον χωρούσε. «Η αλήθεια είναι ότι θέλω να αγωνιστώ στο ΝΒΑ, θέλω να παίξω από φέτος στους Κλίπερς», δήλωνε και οι φήμες ήταν έντονες ότι το καλοκαίρι του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος στη Θεσσαλονίκη, εκείνος τριγυρνούσε στα κλαμπ της Χαλκιδικής με τη φανέλα των Clippers και το όνομά του στην πλάτη. Ο «τζουτζούκος» της μητέρας του, Ζωρζέτ, έμοιαζε να μπαίνει σε δρόμους που θα έβλαπταν την καριέρα του. Και το επεισόδιο λίγες μέρες μετά, στον αγώνα της Εθνικής ομάδας με τη Λιθουανία, αποδείκνυε την απολύτως ανθρώπινη φύση του τραγικού ήρωα.
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από την «Ελευθεροτυπία» του 2003… «Τσαντισμένος από τα φάουλ που δεν του έδιναν και τυφλωμένος από μια ακούσια αγκωνιά του Σιλίνσκις, ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης πήρε φόρα και όρμησε σαν ταύρος σε υαλοπωλείο, να πλακώσει στις μπουνιές τον άτυχο Λιθουανό! Για καλή τύχη όλων, και πρώτα του ίδιου του Σιλίνσκις, μπήκαν στη μέση 4-5 ψύχραιμοι και έγιναν ανθρώπινο τείχος. Με τα πολλά, κατόρθωσαν να συγκρατήσουν τον οδοστρωτήρα Σχορτσιανίτη. Ο Έλληνας σέντερ πήγε στο ιατρείο για να του σταματήσουν την αιμορραγία, επέστρεψε λίγο αργότερα, αλλά ο νους του δεν ήταν πια στο παιχνίδι.
Μόλις ακούστηκε η κόρνα της λήξης, ο Σχορτσανίτης είδε τα Λιθουανάκια να πανηγυρίζουν και θόλωσε ξανά. Δεν του έφταναν τα προβλήματα από τους Λιθουανούς, ο Σταυρόπουλος είχε να ηρεμήσει και τους δικούς του παίκτες. Αυτή τη φορά τα έβαλε με τον Κλέιζα, άγνωστο γιατί. Τρικλοποδιά ο δικός μας, πάρ' τον κάτω τον Κλέιζα. Επόμενος στόχος οι διαιτητές. Εκεί ο Σοφοκλής δεν τόλμησε να χειροδικήσει. Απλά τους πλησίασε και βάλθηκε να τους απειλεί, χειρονομώντας άγρια και κραυγάζοντας άναρθρα. Φυγαδεύτηκαν οι διαιτητές, τελείωσε κι αυτό. Ο Σχορτσανίτης έφυγε προς τα αποδυτήρια. Βρήκε μπροστά του ένα ταμπλό με διαφήμιση, το τρύπησε. Εντόπισε μια ανύποπτη... πινακίδα, την κλότσησε. Είδε τους υπόλοιπους να βαδίζουν προς τα αποδυτήρια, τους αγνόησε.
Βγήκε έξω από το γήπεδο, ψάχνοντας τρόπο για να εκτονώσει τα νεύρα του. Είδε ένα αυτοκίνητο που τον ενοχλούσε, το κλότσησε. Έναν πιτσιρικά που τόλμησε να πλησιάζει για συγχαρητήρια, τον ξαπόστειλε. Μια αδέσποτη τσάντα, την άρπαξε και την πέταξε μακριά, ραγίζοντας ένα παρμπρίζ. Τη σιδερένια σκάλα του τηλεοπτικού «βαν» κόντεψε να την ξεκολλήσει».
Πρώτη πάροδος…
Η Καντού, ο Κάρλος Ρεκαλκάτι, η κόρη του, ο Άρης, ο Τσαρλς Μπάρτον και ο Μάνος Μανουσέλης ετοιμάζονται για τη δική τους εξιστόρηση. Ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης, δεσμευμένος τότε από το νόμο που δεν επέτρεπε στους αθλητές να μετακομίσουν σε άλλη ελληνική ομάδα, πάει τον Ηρακλή στα δικαστήρια και παράλληλα ξενιτεύεται. Στην Καντού υπογράφει στις 11 Σεπτεμβρίου του 2003, με κοινό μυστικό όλων ότι σύντομα θα επιστρέψει στην Ελλάδα και στον Άρη. Στην αρχή, πραγματοποιεί εκπληκτικές εμφανίσεις. Στο πρώτο ματς που έπαιξε, για παράδειγμα, είχε 16 πόντους σε 21 λεπτά, αλλά σύντομα θα άρχιζαν τα σκαμπανεβάσματα! Αιτία; Το φαγητό!
Η βραδιά που ενώ ήταν σε αυστηρή δίαιτα αποφάσισε να φτιάξει ξημερώματα τηγανητές πατάτες και κάηκε το σπίτι του, επειδή τον πήρε ο ύπνος ήταν το πιο αξέχαστο γεγονός. Παράλληλα με την πιτσαρία στην οποία σύχναζε και η οποία ήταν της κόρης του προπονητή του! Το ιταλικό πρωτάθλημα το… έκαψε μαζί με της τηγανητές πατάτες κι ένα χρόνο μετά επέστρεψε στην Ελλάδα και τον Άρη. Καινούργια περιπέτεια, καινούργια ατοπήματα, καινούργια όνειρα και απογοητεύσεις. «Πάντα ήθελα να αγωνιστώ στον Άρη, από τότε που ξεκίνησα να παίζω μπάσκετ», θα δηλώσει, όμως ακόμα το μυαλό του δεν είναι στο πως θα αποδίδει μέσα στο παρκέ, αλλά έξω από αυτό.
Τα club στη Θεσσαλονίκη και οι θαμώνες έστελναν μέιλ στην ΚΑΕ, όποτε τον έβλεπαν να ξενυχτάει, οι απουσίες από τις προπονήσεις έκαναν τον Τσαρλς Μπάρτον να βγαίνει από τα ρούχα του και τα κιλά που έπαιρνε είχαν ως αποτέλεσμα να απέχει ένα μήνα από τις υποχρεώσεις του Άρη με αιτιολογία την ίωση. Ένα χρόνο μετά έκλεινε και αυτό το κεφάλαιο. Ο Άρης του έκανε πρόταση με μείωση αποδοχών 40% και ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης αποχωρούσε προς ένα καλοκαίρι που εκ νέου θα τον στιγμάτιζε.
Η Εθνική Νέων προετοιμαζόταν για το Παγκόσμιο του 2005. Εκείνο που έχασε στην εκπνοή από τη Λιθουανία και κατέκτησε εντέλει τη δεύτερη θέση. Εκείνο που ο Σοφοκλής θεωρούσε ότι δεν είχε τίποτα να του προσφέρει. «Δεν έχω αντίπαλο έλεγε» και παρίστατο στις προπονήσεις στο Καρπενήσι όποτε είχε διάθεση. Τις περισσότερες φορές εμφανιζόταν με τις σαγιονάρες του και είναι αλήθεια πως δοκίμασε τα όρια του Μάνου Μανουσέλη. Στο φινάλε κόπηκε από την αποστολή για ψυχολογική και αγωνιστική ανετοιμότητα, όπως διέρρευσε.
Κύριο επεισόδιο…
Ο Ολυμπιακός. Ο Πίνι Γκέρσον και ο Παναγιώτης Γιαννάκης. Η Εθνική ομάδα και το Μουντομπάσκετ. Η αποθέωση του ήρωα και μετά η αυτοκαταστροφή του. Υπογράφει στους ερυθρόλευκους του 2005 και δείχνει να ωριμάζει. «Θέλω σίγουρα να δώσω απαντήσεις σ’ όλους όσοι στέκονται μόνο στην αρνητική πλευρά του παίκτη Σχορτσιανίτη. Θέλω να δουλέψω και μέσα από τον Ολυμπιακό να γίνω καλύτερος παίκτης, επαγγελματίας μ' όλη τη σημασία της λέξεως, μα κυρίως καλύτερος άνθρωπος. Ξέρω ότι πρέπει να δουλέψω σκληρά, να χάσω κιλά και είμαι έτοιμος να το κάνω». Το είπε και το έκανε…
Κάνει μια εκπληκτική πρώτη σεζόν, καλείται στην Εθνική ομάδα και με τον «δράκο» στον πάγκο είναι από τους κορυφαίους στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, κυρίως δε στον αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στα 21 του χρόνια θυμίζει και πάλι τον «baby Shaq», όμως χάνει και πάλι το μυαλό του. Γυρνώντας στον Ολυμπιακό μοιάζει με τον πρότερο Σχορτσιανίτη, βυθίζεται στην άκρη του πάγκου και στις καταχρήσεις του. Κάθε φορά που ο κόσμος τον αποθέωνε, του έκανε και μεγαλύτερο κακό. Ο Πίνι Γκέρσον σταμάτησε να τον χρησιμοποιεί και το επόμενο καλοκαίρι ο Σχορτσανίτης αρνείται να παίξει στην Εθνική ομάδα για να δουλέψει σε ατομικό επίπεδο.
Το σίριαλ που ακολούθησε με τον Ολυμπιακό ήταν από τα χειρότερα που έχουν υπάρξει ανάμεσα σε αθλητή και σύλλογο. Η ΚΑΕ επικαλείται ιατρικό πρόβλημα, ο Σχορτσανίτης το αρνείται, αργότερα την ίδια ημέρα ανασκευάζει τις δηλώσεις του για να καταλήξουμε στον Ιανουάριο του 2008 και την κλινική αδυνατίσματος στην Ελβετία. Εκεί όπου υπήρχαν στιγμές που τα έβλεπε όλα μαύρα, σε μια από τις πιο συγκλονιστικές εξομολογήσεις που είχε κάνει, σε off the record συνομιλία του. Το σημείο μηδέν, ο πάτος που συνήθως πρέπει να τον δεις κατάματα για να καταλάβεις, τον έκανε να επιστρέψει.
«Έχω εξαντλήσει κάθε πιθανότητα, έχω κάνει κάθε λάθος που θα μπορούσα να κάνω και έξω και μέσα στο γήπεδο. Έχω ανακαλύψει πλέον ότι με το να προσπαθείς στις προπονήσεις αισθάνεσαι πολύ πιο ολοκληρωμένος, πολύ πιο άνετος, πολύ πιο χαλαρός. Ήταν, ας πούμε, μια δοκιμασία προς την ενηλικίωση. Λόγω της απουσίας μου από τα γήπεδα, ανακάλυψα πόσα πολλά σημαίνει για μένα το μπάσκετ και θεωρώ ότι έχω αλλάξει νοοτροπία, ψυχολογία και στάση απέναντι στο άθλημα».
Εύκολα το λες, δύσκολα τα κάνεις. Μέσα σε εκείνη τη σεζόν έφτασε ξανά τα 200 κιλά, έπεσε εκ νέου στα 167, όμως η σχέση του με τον Ολυμπιακό ήταν πάντα ιδιαίτερη. Οι ερυθρόλευκοι τον στήριξαν και κατόρθωσαν εντέλει να πάρουν το καλύτερο από τον Σοφοκλή το 2009-2010. Ήταν και το τελευταίο του…
Ειρήνη… ημίν!
Στη στάσιμο που ακολουθεί, εισέρχεται η γυναικεία παρουσία. «Αν δεν είχα γνωρίσει την Ειρήνη, δεν ξέρω ποια στροφή θα είχε πάρει η ζωή μου», είχε πει σε συνέντευξή του και είναι γνωστή η ιστορία με την μέλλουσα κυρία Σχορτσιανίτη που τον γνώρισε σε νυχτερινό μαγαζί και δεν είχε την παραμικρή ιδέα ποιος ήταν ο άντρας που τη φλέρταρε! Με την Ειρήνη θα παντρευτούν, θα αποκτήσουν δύο παιδιά και ο Σοφοκλής θα κάνει ειρήνη με τον εαυτό του Στο μέτρο του δυνατού, τουλάχιστον.
Η Μακάμπι θα είναι η ομάδα που θα τον σημαδέψει. «Είμαι ευγνώμων προς τον κύριο Ντέιβιντ Μπλατ, ο οποίος μου έδειξε εμπιστοσύνη. Ο Μπλατ με πλησίασε όπως κανείς άλλος. Δεν μπορώ να πω ακριβώς τι έκανε... Είναι ο τρόπος με τον οποίον συμπεριφέρεται στο παρκέ, έξω από το γήπεδο, είναι τελείως διαφορετικός απ' ότι έχω συνηθίσει και περίμενα. Όταν ήταν να υπογράψω μου εξήγησε κάποια πράγματα, ήταν ευθύς μαζί μου, με τα λόγια του κατάφερε να με κάνει να προσπαθώ πιο πολύ. Το καλύτερο που μου έκαναν στη Μακάμπι είναι να καταλάβω ότι είμαι ένας από τους 12 και ότι δεν χρειάζομαι ειδική μεταχείριση».
Έμεινε στο Ισραήλ συνολικά τέσσερα χρόνια με μια σεζόν διάλειμμα. Δεν ήταν πάντα όλα ρόδινα, αλλά κατέκτησε εννέα τίτλους με αποκορύφωμα την Ευρωλίγκα το 2014. Ήταν το αγαπημένο παιδί της κερκίδας, το «21» που όλοι αποθέωναν, το κακό παιδί που είχαν κατορθώσει να βάλουν στο σωστό δρόμο. Ακόμα κι όταν η Χάποελ ζητούσε την απέλασή του, ο Σοφοκλής είχε στηρίγματα. Ποιος δε θα είχε, ακούγοντας τη γραμμή υπεράσπισής του, για την επίθεση που έκανε σε οπαδό;
«Όσο σχολίαζε εμένα και τη σύζυγο μου, έκανα ότι δεν άκουγα. Μόλις έπιασε στο στόμα του τα παιδιά μου, το «έχασα». Μου είπε ότι θα βιάσει την κόρη και τον γιο μου. Ειλικρινά νιώθω πολύ άσχημα. Αλλά ποτέ δεν θα είμαι αδιάφορος σε απειλές και ύβρεις που αφορούν τα παιδιά μου. Θέλω να ζητήσω συγγνώμη για όσους ήταν μπροστά στο συμβάν και όσους τραυματίστηκαν πάνω στον πανικό, αλλά δεν έχω καμία σχέση με αυτό. Ελπίζω να δεχθούν τη συγγνώμη μου».
Ο κόσμος το ξέχασε και συγχωρέθηκε, όμως μερικούς μήνες μετά ο Σχορτσανίτης βρήκε και πάλι τον τρόπο να βρεθεί στο επίκεντρο της κακής δημοσιότητες. Η Μακάμπι, η αγαπημένη του Μακάμπι, έφτασε σε σημείο να του διακόψει το συμβόλαιο, να τον πληρώνει με το μίνιμουμ των 6.000 δολαρίων το μήνα, επειδή μέσα στο καλοκαίρι είχε πάρει 18 κιλά! Εμφανίστηκε με αυξημένη πίεση και γλαύκωμα στο μάτι, ασθένεια που του είχε διαγνωστεί από τα 20 του χρόνια και για την οποία έπρεπε να παίρνει ειδική φαρμακευτική αγωγή, την οποία και είχε αμελήσει.
Ο «Sofo» έκανε και πάλι όσα έπρεπε κι έβγαλε τη χρονιά, όμως η… πόρτα του λαού έκλεισε! Όπως έκλεισε και η πόρτα του πούλμαν που με τόση ευρηματικότητα και χαρά είχε ανοίξει ο Ερυθρός Αστέρας πριν μερικούς μήνες. Ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης παίρνει το δρόμο της επιστροφής. Το είχε κάνει και το 2012 και του βγήκε σε καλό. Μια θετικότατη σεζόν με τον Παναθηναϊκό, που θα ήταν ακόμα καλύτερη αν δεν είχε πάθει πελματιαία απονευρωσίτιδα, ένα πρωτάθλημα και μετά ένα καλό συμβόλαιο (το δεύτερο) εκ νέου στη Μακάμπι.
Ο Σοφοκλής ξέρει. «Βρήκα τους χειρότερους και πιο λανθασμένους για να διαχειριστώ κάποια πράγματα. Κάποιες περιόδους της καριέρας μου ήμουν τελείως αυτοκαταστροφικός, δεν ήξερα τι έπρεπε να κάνω, δεν είχα συνειδητοποιήσει τι ακριβώς σημαίνει να είσαι αθλητής». Ο Σοφοκλής ξέρει ότι είναι ο τραγικός ήρωας με τον οποίο μπορεί ο θεατής να ταυτιστεί. Να κλάψει μαζί του, να θυμώσει μαζί του, να γελάσει, να πανηγυρίσει, να πεισμώσει, να απογοητευτεί. Περιμένει ακόμα και τώρα να λυτρωθεί…