MENU

Ο Βασίλης Βέργης στην επετειακή εκπομπή του SDNA υποδέχθηκε τον συγγραφέα, γιο του μεγάλου Αριστείδη Καμάρα, ο Κωνσταντίνος Καμάρας, έδωσε τη δική του διάσταση για το έπος.

Στο δεύτερο μέρος υποδέχθηκε τους Σούρπη, Βλάχο και Φυλακούρη, οι οποίοι σε ένα έντονα συγκινησιακό κλίμα περιέγραψαν τα όσα έζησαν στον δεύτερο ημιτελικό  με την Έβερτον αλλά και όλο το έπος μέχρι τον τελικό του Γουέμπλεϊ.

 

Αναλυτικά όσα είπε ο Κωνσταντίνος Καμάρας:

 

Για τον λόγο που το πρώτο βιβλίο που έγραψε ήταν το «Οιδίπους σέντερ μπακ»: «Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί έμπνευση του βιβλίου που είχε βγει στα μέσα της δεκαετίας του 1950 με τίτλο: «Ο πυρετός της μπάλας», το ο οποίο είναι αμιγώς βιωματικό. Την εποχή του Γουέμπλεϊ ήμουνα ούτε δύο χρονών, συνεπώς το βίωμα δεν υπάρχει. Γι΄ αυτό και το βιβλίο ξεκινάει στα μέσα της δεκαετίας 90΄, όταν τότε πολλοί από την γενιά μου πρωτοπήγαν στο γήπεδο. Βέβαια, η αλήθεια ότι το Γούεμπλεϊ όχι μόνο τους Παναθηναϊκούς αλλά για όλους τους φιλάθλους, οι οποίοι δεν το έζησαν την εποχή εκείνη. Υπάρχει πάντα και θα συνεχίσει να υπάρχει όχι όμως μόνο σε αυτό το βιβλίο. Είναι ένας μύθος που σκεπάζει πάρα πολλά πράγματα και τα πλαισιώνει αντίστοιχα. Οπότε ναι μεν δεν το ζήσαμε, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο το ζούμε καθημερινά. Ακόμα και σήμερα 50 χρόνια μετά. Είναι αθλητικό γεγονός κολοσσιαίας σημασίας».

 

Για το κομμάτι του βιβλίου του που αναφέρετε στο δεύτερο παιχνίδι με  την Ερυθρό Αστέρα: «Ναι το παρακολούθησα το παιχνίδι από το καροτσάκι που με είχε η μητέρα μου. Για να το πω καλύτερα έτσι μου αφηγούνται για μην νομίζω ότι το έχω χάσει. Ξέρετε ότι εδώ γίνεται το ενδιαφέρον σχετικά με το πως περνάει η ιστορία από τη μία γενιά στην άλλη. Το πρώτο ματς που είδε ο γιος μου ο Αριστείδης που πάει για 12,5 , τον Νοέμβριο του 2008 είναι το 0-1 με την Ίντερ με το γκολ του Σαριέγκι στο Σαν Σίρο. Ήταν μέσα σε ένα καλαθάκι και είχε γεννηθεί μόλις μία εβδομάδα πριν. Απλούστατα επειδή δεν ήθελα απλά να τον κοιτάω μέσα στο δωμάτιο στο καλαθάκι που κοιμόταν, έφερα το καλαθάκι και το έβαλα μπροστά στην τηλεόραση. Βεβαιώθηκα ότι το νεογέννητο κοιτάει προς την τηλεόραση, οπότε μπορώ να του πω ότι το πρώτο ματς που είδε ήταν το 0-1 με την Ίντερ στο Μεάτσα. Αντίστοιχα και αυτός δεν θα θυμάται πάρα πολλά από το παιχνίδι αυτό».

 

Για τον πατέρα του Αριστείδη και τα βιώματα που έχει λόγω Γούεμπλεϊ: «Προφανώς και με το μετάλλιο του δευτεραθλητή ευρώπης σε περίοπτη θέση μέσα στο σπίτι. Όσοι γνωρίζουν καλά τον Αριστείδη, ως δικηγόρος και λαλίστατος είναι και απόλυτα εύγλωττος είναι και επικοινωνιακός είναι. Κάποιοι θα του πουν, πειράζοντας τον, ότι είναι και πολυλογάς. Οπότε, για μία τέτοια στιγμή να μην μπορεί να περιγράψει λογία, τότε σημαίνει ότι είναι μία στιγμή που τον ξεπερνάει και πάρα πολλοί φίλαθλοι θα έλεγαν ότι τους ξεπέρασε».

 

Για το πόσο επηρέασε τη ζωή του το Γούεμπλεϊ: «Κοιτάξτε την επηρέασε όσο επηρέασε τη ζωή κάθε Παναθηναϊκού και αρκετά τη ζωή όλων φιλάθλων σαν σημείο αναφοράς. Όπως καταλαβαίνετε αυτό το πράγμα, όταν και οικογενειακή υπόθεση, γίνεται κάτι και πιο βαρύ και με την καλή και με την πιο ενδιαφέρουσα προβληματική έννοια. Γίνεται δηλαδή μια σκιά που σκεπάζει μόνο τους επιγόνους αλλά και τον πρωταγωνιστή. Ο πρωταγωνιστής αφού έχει ανέβει στον Όλυμπο ξέρει ότι μόνο η κάθοδος ακολουθεί. Το ίδιο πράγμα θα σας πουν και όλα τα παιδιά του 2004, τα οποία κατέκτησαν το Euro».

 

Για την αγαπημένη του φωτογραφία που είναι αυτή του πατέρα του λίγη ώρα μετά το ματς με τον Ερυθρό Αστέρα: «Θεωρώ ότι είναι μια πολύ όμορφη φωτογραφία. Είναι μια τρομερή στιγμή. Νομίζω ότι έχω γράψει κιόλας το παρατσούκλι του που είναι το «πολέμαρχος», όπως έλεγαν τον Δομάζο «στρατηγό» και τον Οικονομόπουλο «πουλί» ή «ελάφι» ο Ελευθεράκης. Είναι ένας αθλητής που ανεβαίνει στον Όλυμπο μαζί τους συμπαίκτες του».

Για την φωτογραφία που έχει στο βιβλίο του με λεζάντα: «Παραμονές Γουέμπλεϊ. Σε αγωνιστική ετοιμότητα»: «Δεν με έβαλαν βασικό δυστυχώς (σ.σ. γέλια).»

Για την διαιτησία του πρώτου αγώνα με τον Ερυθρό Αστέρα: «Υπάρχουν δύο ενδιαφέροντα σημεία σε εκείνο το ματς, όπου σε εκείνο τον αγώνα ο Πούσκας κυνηγάει στον  στίβο τον διαιτητή και του φωνάζει ως γεννηθείς στην πάλαι ποτέ Αυστοουγγρική αυτοκρατορία και ήξερε πολύ καλά πως να τον βρίσει, καθώς τα γερμανικά του ήταν πολύ καλά και να του μιλήσει για τα κίνητρα που μπορεί να είχε για μια Γιουγκοσλάβικη ομάδα. Τον έβριζε και τον έλεγε «Γουρούνι». Το έτερο ενδιαφέρον γι΄ αυτούς που έχουν πει περί εύνοιας του Παναθηναϊκού. Ο Παναθηναϊκός περισσότερο αδικήθηκε και λιγότερο ευνοήθηκε στην πορεία του για το Γουέμπλεϊ. Μιλάμε για τη ρεβάνς με τον Ερυθρό Αστέρα, που ενδεχομένως θα έπρεπε να αποβληθεί ο Τομαράς και σίγουρα με τα σημερινά δεδομένα θα είχε αποβληθεί, καθώς ήταν πολύ τραχύ το παιχνίδι του, αλλά στο Βελιγράδι έγιναν πολύ χειρότερα πράγματα. Ένα γκολ που η μπάλα δεν πέρασε ποτέ τη γραμμή, ένα πέναλτι που δεν δόθηκε. Και μισό λεπτάκι. Στο ματς του «Γκούντισον Παρκ» πως ισοφάρισε η Έβερτον στις καθυστερήσεις; Κλωτσώντας το κεφάλι το Οικονομόπουλο».

 

Για την φωτογραφία από το βιβλίο του που απεικονίζεται ο Οικονομόπουλος να μεταφέρεται αιμόφυρτος εκτός αγωνιστικού χώρου στο ματς του «Γκούντισον Παρκ»: «Είναι μια πολύ έντονη φωτογραφία ειδικά αν δείτε. Όπως πιάνει η κάμερα τις εκφράσεις των δύο συμπαικτών. Είναι τόσο έντονη η αγωνία στο πρόσωπο του Αριστείδη. Αντίστοιχα είχε αποχωρήσει ο Αριστείδης σε φορείο σκεπασμένος. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το βλέμμα του Βασίλη Κωνσταντίνου. Το λέω αυτό γιατί τόσα πολλά έχουν γραφτεί για την ανταγωνιστική σχέση των δύο. Αμφότεροι σπουδαίοι τερματοφύλακες. Άλλοι θα σου πουν ο ένας άλλοι θα σου πουν ο άλλος. Έχω και εγώ την προτίμηση μου. Προφανώς όταν ανταγωνίζεσαι για μία θέση είναι λογικό. Από κει και πέρα σε αυτήν την φωτογραφία απεικονίζεται της ανθρώπινης επαφής και σχέσης».

 

Για το πριμ που είχε προσφέρει ο Γουλανδρής και πόσο έχει αλλάξει το ποδόσφαιρό μας: «Αυτό είναι με μεγάλη κουβέντα σχετικά με το κατά πόσο όλοι οι Ολυμπιακοί πρέπει να υποστηρίζουν τον Παναθηναϊκό στην Ευρώπη και το ανάποδο. Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι όσο πιο ώριμος είναι ένας λαός και όσο λιγότερο συμπλεγματικός είναι τόσο λιγότερο απαραίτητο είναι να υποστηρίξει τον αιώνιο αντίπαλο του στην Ευρώπη. Μιας και λέγατε για το ματς με την Έβερτον θα σας έχουν πει την ιστορία που ο Σάνκλι (προπονητής Λίβερπουλ) τους παραχώρησε το Άνφιλντ και τους εμψύχωσε για να βάλουν όσο περισσότερα γκολ γίνεται στην Έβερτον και κανείς δεν τον είπε προδότη του βρετανικού Έθνους».

 

Για το κοινονικοπολιτικό που χαρακτηρίζει το Γουέμπλεϊ: «Το πιάσαμε από μία πολύ ενδιαφέρουσα γωνία και έχει να κάνει με την εθνική σύμπνοια στην υποστήριξη της προσπάθειας μίας ομάδα. Το Γουέμπλεϊ δεν είναι μόνο αθλητικό γεγονός. Μπορούμε να πιάσουμε διάφορες διαστάσεις, όπως τη διάσταση της δικτατορίας, με την έννοια ότι τότε δεν υπήρχαν πολιτικές εξελίξεις και χωρίς ζωντανή πολιτική σκηνή, χωρίς πολιτικούς, οι τότε λαϊκοί ήρωες ήταν οι ηθοποιοί- τραγουδιστές και αθλητές. Όλοι αυτοί γιγαντοποιήθηκαν τότε. Απουσία της πολιτικής αυτό το γεγονός εξέλαβε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις και προφανώς το εκμεταλλεύτηκε ένας απολυταρχικό καθεστώς όπως το έχουμε δει να συμβαίνει και σε άλλες χώρες. Αυτό το οποίο έχει περισσότερο ενδιαφέρον για το Γουέμπλεϊ είναι ότι ήρθε και κούμπωσε σε μία διαχρονική προσπάθεια, επιθυμία ενός έθνους το οποίο τότε στα 150 χρόνια ύπαρξης του προσπαθούσε να συγκλίνει με την Ευρώπη, με όλο τον κόσμο. Το Γουέμπλεϊ, όπως και σε μικρότερο βαθμό το Κυπελλούχων της ΑΕΚ το ΄68. Γιατί μπάσκετ είναι, μεθαδόνη είναι για να το πω έτσι. Ο βασιλιάς των σπορ είναι το ποδόσφαιρο. Ήταν ένας εξακοντισμός προς αυτή την κατεύθυνση. Θα θυμάται και εσείς ότι στην δεκαετία του 60’  πανηγυρίζαμε τις έντιμες ήττες. Πήγε ο Παναθηναϊκός και έπαιξε με την Γιουβέντους και έχασε μόνο 2-1 και το πανηγυρίζαμε ή ότι έφερε ισοπαλία με την Φερεντσβάρος, την μεγάλη Φερεντσβάρος».

 

Για το γεγονός ότι υπήρξε προσπάθεια να σπιλωθεί το Γουέμπλεϊ και για ποιο λόγο συνέβη αυτό: «Αυτό το πράγμα συμβαδίζει με την επέκταση του τυφλού οπαδισμού και βέβαια πατάει σε δύο πράγματα τα έχουμε σε μπόλικες δώσεις ως έθνος. Έχουμε δηλαδή δύο χαρακτηριστικά σαν Έθνος που δεν μας τιμά και τα βλέπουμε στα 200 χρόνια ιστορίας μας. Το ένα είναι ο φθόνος. Είμαστε δυστυχώς έθνος  που έχει τον φθόνο σε υψηλές δόσεις μέσα του. Το άλλο είναι η συνωμοσιολογία. Ξέρετε αυτό που έχει ενδιαφέρον να πούμε εδώ και αυτό που έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ως παρατηρητές της ιστορίας είναι ότι σε αυτόν τον εξακοντισμό προς τον πρώτο κόσμο και αθλητικά προσωπικά είμαι περήφανος και ο σύλλογος άξιζε να το καταφέρει και ο πρώτος σύλλογος , γιατί και άλλες ομάδες έχουν πάει περίφημα εκ τότε όπως ο ΠΑΟΚ και η ΑΕΚ,είναι ότι συνέβη στον Παναθηναϊκό. Ο Παναθηναϊκός ως σύλλογος είχε φτιαχτεί κοιτώντας προς την Ευρώπη, δηλαδή ήταν μέλος της. Ιδρύθηκε από μέλη της Βενιζελικής αστικής τάξης, που προς τα εκεί κοιτούσαν και αυτό ήθελαν να φτιάξουν.

Το ΕΛΛΑΣ – ΕΥΡΩΠΗ – ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ δεν είναι ένα τυχαίο σύνθημα. Είναι το dna του συλλόγου. Άσχετα αν τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν υπάρξει τόσο θλιβερά και τόσο επίπονα. ΤΟ DNA του συλλόγου αυτό είναι. Ιδρύθηκε το 1908 σε μια εποχή που η Ελλάδα έβραζε. Την επόμενη χρονιά είχαμε το κίνημα στο Γουδί. Ήταν τότε που η Δέλτα έγραψε το «Παραμύθι χωρίς όνομα».  Ελπίζουνε τότε ότι η χώρα θα αλλάξει, θα εκσυγχρονιστεί προς την Δύση. Το 1911 έρχεται ο Βενιζέλος. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα αθλητικά γεγονότα από τα άλλα πολιτικά. Οπότε είναι πάρα πολύ σημαντικό να πούμε πως είναι ποιητική δικαιοσύνη το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός είναι ο πρώτος και μοναδικός σύλλογος που κατάφερε μια τόσο σημαντική διάκριση.

Είναι η διαφορά μεταξύ Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού. Και οι δύο είναι τεράστιοι σύλλογοι. Οι μεγαλύτεροι της χώρας και οι αιώνιοι αντίπαλοι. Ο Ολυμπιακός φίλαθλος θέλει η ομάδα του να είναι η μεγαλύτερη ομάδα στην Ελλάδα. Ο Παναθηναϊκός φίλαθλος θέλει η ομάδα του να είναι η μεγαλύτερη ελληνική ομάδα. Ακούγεται το ίδιο αν το πεις γρήγορα, αλλά είναι παντελώς διαφορετικό. Ο ένας θέλει να είναι βασιλιάς στο χωριό του και ο άλλος θέλει να είναι ο μεγαλύτερος ελληνικός σύλλογος. Κολοσσιαία διαφορά».

Για τις μνήμες που έχει από την παιδική του ηλικία: «Για μένα όλοι οι ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού ήταν φίλοι. Δεν μπόρεσα να τους δω ποτέ όπως τους είδατε εσείς. Αυτό βέβαια καθώς μεγαλώνεις και βλέπεις όλο και περισσότερα δεν μειώνει το εκτόπισμα τους στα μάτια σου. Απλά σου δίνει μια προνομιακή θέση, για να τους παρατηρήσεις. Αυτό το οποίο πρέπει να πούμε μιας και μιλάμε για τη ρεβάνς με την Έβερτον. Όλοι θα σας πουν όταν θα αναφερθούν στους σημαντικότερους σταθμούς για το Γουέμπλεϊ για το 3-0 με τον Ερυθρό Αστέρα και το 1-1 εκτός έδρας με την Έβερτον. Εγώ έχω δύο ενστάσεις σε αυτά . Εάν υπάρχει ένα κρυφός έπος σε αυτή την πορεία είναι το 2-1 με τη Σλόβαν έξω, το οποίο δεν εξετάσαμε γιατί είναι ο γύρος των «16».

 Η ομάδα αυτή είχε πάρει την προηγούμενη χρονιά το Κυπελλούχων και μιλάμε για μία σχολή ποδοσφαίρου, η οποία είχε παίξει σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1930, σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1962. Μην ξεχνάμε ότι εκείνη η φουρνιά είναι ο πρόδρομος της μεγάλης Τσεχοσλοβακίας, που πήρε το 1976 το Εθνών και τη βρήκαμε αντίπαλο μας το 1980, όταν πήγε η Εθνική Ελλάδος στο Εθνών. Σπουδαία σχολή. Το έτερο έπος είναι το 0-0 με την Έβερτον. Γιατί η Έβερτον πήρε πολύ πιο σοβαρά αυτό το ματς και δεν έχει κατέβει, όπως στο «Γκούντισον», με την λογική ότι θα βάλει πέντε γκολ στο ημίχρονο. Ο δεύτερος λόγος είναι η επιβεβαίωση πως έχει μπει σε άλλη σφαίρα ο Παναθηναϊκός, γιατί το 1-1 μπορούσε με λίγη τύχη να το πάρει οποιαδήποτε ομάδα. Είναι η επιβεβαίωση πως μιλάμε για μία ομάδα πολύ μεγαλύτερη από αυτή που όλοι νόμιζαν».

Για τον λόγο που έγινε Έβερτον: «Δεν είναι λόγω του Γουέμπλεϊ. Είναι διότι είδα τον ημιτελικό Κυπέλλου μεταξύ Έβερτον και Λίβερπουλ (2-2). Έπεφταν κορμιά. Θυμάμαι βάζει νικητήριο γκολ η Έβερτον και ο διαβόητος Τόμας , που το 1978 ακύρωσε την κεφαλιά του Ζίκο σε ένα Βραζιλία – Αργεντινή, ακυρώνει το γκολ που δεν είναι ούτε χέρι και ακόμα δεν έχει εξηγηθεί αυτό το πράγμα. Ήμουν εφτά χρονών παιδάκι και με φίμωσε η αδικία. Και είπα τότε εγώ θα είμαι με τον αδικημένο. Ας κρίνεται εσείς αν η ιστορία με δικαίωσε για την επιλογή μου».

Για εκείνη την Έβερτον που αντιμετώπισε ο Παναθηναϊκός: «Εκείνη η Έβερτον ήταν η τελευταία ομάδα της Έβερτον, που μπορούσε να πει ότι εγώ είμαι η πρώτη ομάδα στο Λιμάνι. Αυτό γιατί ακόμα και την τετραετία που πήρε τόσους τίτλους την δεκαετία του ΄80 δεν ήταν αρκετή η διάρκεια για να πει ότι γύρισε το πράγμα από τους συσσωρευμένος επί δεκαετίες τίτλους της Λίβερπουλ του Σάνκλι και του Πέισλι. Να μην ξεχνάμε ότι μέχρι το 1970-71 η μεγάλη ομάδα του Λιμανιού κατά πολλούς ήταν η Έβερτον. Η Λίβερπουλ που κατέκτησε κάποιος τίτλους την δεκαετία του ΄60 έδειχνε να ισοφαρίζει την Έβερτον. Αναφορικά με το δεύτερο παιχνίδι πρέπει να πούμε ότι είναι μια πρόκριση τεράστιας σημασίας για τον Παναθηναϊκό γιατί η τότε Έβερτον  φαινόταν ότι θα πήγαινε εύκολα ως το τρόπαιο, καθώς είχε τον τελικό στο Γουέμπλεϊ. Σας θυμίζω ότι στον προηγούμενο γύρο είχε αποκλείσει το άλλο φαβορί, που ήταν η Γκλάντμπαχ. Στα πέναλτι μεν, αλλά το δύσκολο το είχε κάνει».

 

Για το αν είχε παρακολουθήσει συζητήσεις των τότε παικτών που να λένε «το είχαμε το ματς»: «Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα τέτοιες συζητήσεις. Αυτό που γνωρίζω είναι πως παραδέχονται πως δεν έφτασαν στο Ζενίθ τις απόδοσής τους, με εξαίρεση τον Ελευθεράκη και του Οικονομόπουλο ως ίσως θα όφειλαν γιατί ήταν το ματς της ζωής τους. Μιλάμε για παχύ χορτάρι, για τεράστιο γήπεδο, μεγάλη ψυχολογική πίεση και άγχος. Μία ομάδα που σε έπιασε από το λαιμό από το πρώτο λεπτό. Μιλάμε για μία ομάδα, η οποία καταδυνάστευσε όλη την Ευρώπη και ορθώς. Η αλήθεια είναι ότι που και που ο Αριστείδης κάνει κάποια σχόλια και λέει: «Αν η μπάλα δεν είχε βρει στο τακουνάκι του παίκτη της Έβερτον στο σουτ που είχα κάνει». Υπάρχει το εάν. Αυτό το εάν της εικονικής ιστορίας. Είναι μεν ανθρώπινη φύση όλο αυτό, αλλά μπορεί να γίνει κάτι που σε ταλανίζει και σε ταλαιπωρεί. Οπότε καλό είναι να το αφήσουμε. Με την ίδια λογική θα μπορούσαμε να πούμε τι θα είχε γίνει αν ο Κωσταντίνου δεν είχε αποκρούσει το σουτ του Κάρασικ. Και υπάρχουν και δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα δύο σουτ του Ατσίμοβιτς που γλείφουν το δοκάρι».

Για την περιγραφή του Διακογιάννη: «Το καλύτερο είναι ότι έγινε από τον συγκεκριμένο, που είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας σπορτκάστερ».

Στη συνέχεια ο Βασίλης Βέργης μίλησε με τους Φραγκίσκο Σούρπη, Γιώργος Βλάχο και Τότη Φυλακούρη, οι οποίοι με συγκινητικές αφηγήσεις επέστρεψαν 50 χρόνια πίσω και περιέγραψαν τις ανεπανάληπτες στιγμές για το τριφύλλι και το ελληνικό ποδόσφαιρο.

 

Για το τραγούδι του Γουέμπλεϊ που έγραψε ο Σούρπης:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Με πήρε τηλέφωνο ένας δημοσιογράφος και μου είπε ότι πρέπει να γράψω κάτι. Θα αναθεωρήσω αυτό που είχα γράψει για τον τελικό του Κυπέλλου. Έτσι το έγραψα. Η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν έγραφα στοίχους και ήταν μια έμπνευση της στιγμής. Ήταν όλη αυτή η συγκυρία του να παίξει μια ομάδα ελληνική σε έναν τελικό Κυπέλλου Ευρώπης. Ήταν πολύ συγκινητικό και ήταν κάτι από το οποίο μπορούσες να εμπνευστής»

Για το πότε ήρθε στον Παναθηναϊκό και ποιανού ανακάλυψη ήταν ο Τότης Φυλακούρης είπε:

Τότης Φυλακούρης: «Από 14 χρονών πήγα στον Παναθηναϊκό. Ο Μπόμπεκ και ο Πετρόπουλος με ανακάλυψαν. Με είδαν σε μία αλάνα που έπαιζα μπάλα στην Γλυφάδα. Ήμουν με τον Δεληγιάννη και είχαμε αντιπάλους 7 άτομα. Ο Μπόμπεκ με τον Πετρόπουλο έτρωγαν εκεί και μας έβλεπαν να παίζουμε. Τους κάναμε εντύπωση και μας φωνάξανε. Τότε μας ρώτησαν τα ονοματεπώνυμα μας. Εμένα αφού με ρώτησαν πως με λένε μου είπαν: «Με τον Μίμη τον Φυλακούρη που παίζει στον Παναθηναϊκό και τραυματίστηκε. Τι σχέση έχεις;». Τους λέω ότι είναι αδερφός μου και στην συνέχεια με ρωτούν αν θέλω να παίξω στον Παναθηναϊκό. Εγώ φυσικά τους είπα ότι θέλω, αλλά δεν έχω χρήματα. Καταλαβαίνετε τι εντύπωση τους έκανα. Τότε μου λένε πόσα λεφτά θες για να έρθεις. Τους λέω 10 δραχμές. Έτσι πήρα το λεωφορείο και πήγα στην πρώτη μου προπόνηση. Όταν πήγα έκαναν προπόνηση ο Σούρπης, ο Λουκανίδης, ο Δομάζος, ο Παπαδόπουλος και άλλοι. Τότε καθόμουν και τους έβλεπα με ανοιχτό το στόμα. Τότε έρχεται και ο κ. Πετρόπουλος και μου λέει: «Μικρέ πήγαινε μέσα να ντυθείς». Έτσι έγινε η πρώτη μου προπόνηση».

 

Για το γεγονός ότι ο Φυλακούρης στον τελικό με τον Άγιαξ αποθεώθηκε από τους οπαδούς της ολλανδικής ομάδας:

Τότης Φυλακούρης : «Αυτοί ήταν πότες και από την επιτυχία είχαν βγάλει μπουκάλια ουίσκι και είχαν πιει και δεν καταλάβαιναν τίποτα. Εγώ εντωμεταξύ είχα πάρει μια φανέλα του Κρόιφ. Με είδαν να την φοράω και με πήρε στους ώμους του κάποιος και με γύριζε γύρω γύρω. Δεν ήξερα και αγγλικά να του πω. Και του λέω να σταματήσει και με έριξε κάτω και τότε κατάλαβε ότι είμαι παίκτης του Παναθηναϊκό»

Για την ποδοσφαιρική του πορεία ο Γιώργος Βλάχος ανέφερε:

Γιώργος Βλάχος: «Είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι εδώ για να συζητήσουμε για την μεγάλη πορεία του Παναθηναϊκού 50 χρόνια μετά. Εγώ ήμουν μικρό παιδάκι και έπαιζα στις αλάνες στον Ανεμόμυλο. Εκεί με είδε κάποιος και με πήγε στον Όλυμπο. Έπαιξα εκεί και για όταν πέθανε ο πατέρας μου πήγα να βρω τον αδερφό στην Αθήνα. Εκεί μείναμε στην Αγ. Παρασκευή. Έπαιξα στην ομάδα της Αγ.Παρασκευής για ένα χρόνο (1967-68). Στην Αγ. Παρασκευή είχα προπονητή τον Μίμη τον Βερνάνδο και κάποια στιγμή με πήγε στην Μικτή Αθηνών. Εκεί διακρίθηκα και ζήτησε ο Παναθηναϊκός να με πάρει. Εγώ ήμουν Ολυμπιακός και μάλιστα είχα πρόταση από τον Πανιώνιο. Τελικά πήγα στον Παναθηναϊκό και συνάντησα πολύ μεγάλους ποδοσφαιριστές».

Για το πόσο μεγάλο ήταν το άγχος πριν από τον επαναληπτικό με την Έβερτον:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Το άγχος ήταν μηδενικό διότι όταν παίζεις με μία τόσο μεγάλη ομάδα όποιο αποτέλεσμα και να φέρεις ήταν αποδεκτό».

Για το πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε το «11 αυτοί 11 εμείς του Φέρεντς Πούσκας:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Φυσικά έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Πέρα από τα λόγια το ήταν εξίσου σημαντικό το πόσο μας εκγύμνασε αλλά και η τακτική που χρησιμοποίησε. Απείχαμε από την άλλη ομάδα για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς. Εμείς υπερβήκαμε τον εαυτό μας και κάναμε αυτό το μεγάλο αποτέλεσμα. Ήταν μια επιβράβευση για μας το γεγονός ότι οι παίκτες της Έβερτον ήρθαν και μας συνεχάρηκαν».

Για το σύστημα που έπαιξε ο Παναθηναϊκός στον επαναληπτικό με την Έβερτον:

Τότης Φυλακούρης: «Ήταν ένα 4-4-2 αλλά στην αριστερή πλευρά μπροστά από τον Βλάχο έπαιζε ο Αθανασόπουλος, ο οποίος ήταν ένας πολύ καλός κόφτης. Ο Μίμης μου είπε σε συνεννόηση με τον Πούσκας: «Τότη επειδή ξέρω ότι θα έρθει στην αρχή ο Άλαν Μπολ και θα με πιέζει και θα με σπρώχνει, θα ήθελα πάρα πολύ να μου αφήνεις ελεύθερο πεδίο, ώστε να περάσω κάθετες μπαλιές στον Αντωνιάδη ή τις διαγώνιες μπαλιές προς τον Γραμμό. Αυτό θέλω να το κάνεις σε συνεννόηση με τον Αθανασόπουλο, διότι από την δεξιά πλευρά να μην πολυκατεβαίνει ο Βλάχος».

Η Έβερτον ήταν ομαδάρα και πάλι καλά που έφυγε ο εφιάλτης του πρώτου αγώνα το 1-1. Όταν ήμασταν στο αεροπλάνο ο Πούσκας μου είπε: «Τότη έκανες ένα λάθος και προήλθε το γκολ της ισοφάρισης από εσένα». Είχα την μπάλα εγώ μέσα στην περιοχή και προσπάθησα να περάσω μέσα στη λάσπη τον Μπολ. Τι στιγμή εκείνη μου φώναξαν ότι πρέπει να την διώξω. Πήγα να τον ντριπλάρω και μου πήραν την μπάλα και έγινε το φάουλ. Τότε ο Οικονομόπουλος μου είπε: «Αχ ρε Τότη τι μου έκανες και άμα δεν προκριθούμε;». Εγώ του απάντησα: «Κοίταξε να δεις Τάκη έχεις φάει 100 γκολ και δεν σου έχει μιλήσει κανένας (σ.σ. γέλια).

Θα πάμε και θα προκριθούμε». Στο αεροπλάνο ωστόσο ο Πούσκας ολοκλήρωσε λέγοντας: «Δεν έκανες το μεγάλο λάθος εσύ. Το μεγάλο λάθος το έκανε ο διαιτητής που δεν ακύρωσε το γκολ. Εγώ θέλω από σένα, διότι θα σε χρησιμοποιήσω και την άλλη Τετάρτη, να κάνεις την καλή ζωή και να σκεφτείς το παιχνίδι. Εσύ αυτή τη στιγμή είσαι ο πιο σίγουρος γιατί έχεις σκύψει το κεφάλι και δεν μιλάς με κανέναν. Εγώ του απαντάω εκείνη τη στιγμή: «Ευχαριστώ πολύ μίστερ, την πρόκριση θα την δώσω εγώ». Μετά συγκεντρωθήκαμε με τα παιδιά και τους είπα τι μου είπε ο Πούσκας και τους ζήτησα να κάνουμε ότι μπορούμε για να προκριθούμε, ώστε να μην έχω βάρος σε όλη μου τη ζωή».

 

Για το ποια ήταν η πίεση που άσκησε η Έβερτον  στη ρεβάνς της Λεωφόρου:

Γιώργος Βλάχος: « Θέλω να πω ότι μας έκανε καλό το γεγονός πως στο πρώτο ματς ισοφαριστήκαμε από την Έβερτον, διότι αν κερδίζαμε 0-1, πιστεύω ότι στη Λεωφόρο θα είχαμε χάσει. Βλέποντας χρόνια μετά το παιχνίδι και σαν προπονητής μεταγενέστερα έβλεπα ότι γενικότερα ο Έλληνας όταν κερδίζει τραγουδάει, χοροπηδάει. Όπως και να έχει το 1-1 του πρώτου ματς μας βόλευε. Ήταν θετικό αποτέλεσμα. Κρατήσαμε σωστά τα μετόπισθεν στο δεύτερο ματς, μπήκε και ο Αθανασόπουλος μπροστά από μένα. Στο παιχνίδι αυτό ουσιαστικά παίξαμε 4-5-1. Στη ουσία με τον Αντωνιάδη μόνο μπροστά και τον Γραμμό να γυρίζει μέχρι το κέντρο».

Τότης Φυλακούρης:  «Αυτός που έπαιζε έξω δεξιά στο πρώτο ματς μας έκανε ότι ήθελε. Πέφταμε πάνω του και μας ντρίμπλαρε. Ήταν μια ομάδα που μας εμφύσησε ο Πούσκας ότι είναι στα μέτρα μας. Αυτό ήταν λάθος. Το ίδιο λάθος έκανε και με τον Άγιαξ. Έπρεπε να μας πει ότι είναι ομαδάρα».

 

Για την ατάκα του Σούρπη στο πρώτο ματς: «Παιδιά, μην μασάτε,  παίζουμε με τον Ηλυσιακό»:

Φραγκίσκος Σουρπής: « Ναι το είχα πει πολλές φορές αυτό σε δύσκολες καταστάσεις».

Τότης Φυλακούρης: «Εμένα ο Φραγκίσκος με βοηθούσε πολύ με αυτά που έλεγε. Με εμψύχωνε».

Για το αν υπήρχε κάποια στιγμή που υπήρξε φόβος στο δεύτερο ματς:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Όταν παίζεις με μία ομάδα τόσο πολύ μεγάλη φοβάσαι. Απλά φοβόμασταν και δεν το λέγαμε. Η αλήθεια είναι ότι δεν θέλουμε να το πούμε και μετά από τόσα χρόνια. Τους κοιτάξαμε στα μάτια και μάλιστα είχαμε την ευκαιρία να έχουμε έναν  πολύ μεγάλο ποδοσφαιριστή εμείς που έκανε θαύματα, τον Μίμη τον Δομάζο»

Τότης Φυλακούρης: «Η ομάδα της Έβερτον ήταν δέκα επίπεδα πάνω από εμάς. Ο Πούσκας μας είχε εμφυσήσει ότι δεν πρέπει να φοβηθούμε, αλλά να μπούμε μέσα και να το διασκεδάσουμε. Όταν ήρθε η ρεβάνς ο Πούσκας μας ανέφερε: «Είναι καλύτερη ομάδα, αλλά μπείτε μέσα και χτυπήστε το». Ο Σούρπης είπε σε μια φάση: «Σας έχω πει ότι παίζουμε με τον Ηλυσιακό είναι το φιλικό παιχνίδι της Τετάρτης». Εκεί πετάγεται ο Δομάζος και λέει: «Ακολουθήστε εμένα και μην φοβάστε τίποτα. Θα μπούμε μέσα και θα τους ξεπουπουλιάσουμε». Τέτοιο ηγέτη δεν έχουνε πολλές ομάδες. Όταν υπάρχουν παίκτες όπως ο Σούρπης και Οικονόμουπολος που σέβονται τον αρχηγό τι να πω εγώ και τι να πει ο Γραμμός που ήταν νέος τότε. Ήταν μια ψυχολογική ανάταση ενόψει του παιχνιδιού. Ήταν κάτι που μπήκε μέσα σε μένα αλλά και στους άλλους τους ποδοσφαιριστές».

Για το γεγονός ότι η ομάδα του Παναθηναϊκού τότε ήταν μια οικογένεια:

Γιώργος Βλάχος: «Θα ήθελα να πω ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν ήταν τυχαία. Πήγαμε στο Μπερναμπέου στο πρώτο ματς και ήρθαμε ισόπαλοι με μια μεγάλη ομάδα, την Ρεάλ Μαδρίτης. Μετά παίξαμε με την Ζενές Ες και κερδίσαμε. Στη συνέχεια παίζουμε με την Σλόβαν Μπρατισλάβας και τις βάζουμε τρία γκολ. Πηγαίνουμε στο ματς με τη Σλόβαν εκτός έδρας, χάνουμε με 2-1 και προκρινόμαστε. Στη συνέχεια έρχεται η Έβερτον. Παίζουμε το πρώτο ματς και ερχόμαστε 1-1. Μάλιστα, γυρίσαμε στην Αθήνα στις 2 το βράδυ και το γήπεδο είχε 30.000 κόσμο. Εκεί στον ποδοσφαιριστή υπάρχει κάποια ευθύνη. Και βλέπει που φτάνει και έχει και την ελπίδα να φτάσει λίγο παραπάνω. Όλη η ομάδα άρχισε να πιστεύει στον εαυτό της. Άρχισε να λέει ότι μπορώ να κάνω το κάτι παραπάνω. Με τον Αριστείδη αμυντικό χαφ δεν πέρναγε ούτε μπαλιά. Το γεγονός ότι τον έβαλε στα χαφ είναι ότι καλύτερο μπορούσε να κάνει προπονητής».

Τότης Φυλακούρης: «Είχαμε τρομερές σχέσεις μεταξύ μας. Εγώ με τον Οικονομόπουλο για 10 χρόνια ήμασταν παντρεμένοι. Θα πω και κάτι τώρα που δεν είναι γνωστό. Πριν από το πρώτο ματς με την Έβερτον με πιάνει ο Δομάζος και μου λέει: «Τότη μίλησα με τον κ. Πούσκας και μου είπε ότι δίπλα μου θα παίξεις εσύ». Του απαντάω και του λέω: «Και τι θέλεις». Τότε μου λέει: «Θέλω να αφήσεις τον Οικονομόπουλο και να έρθεις να συζητήσεις μαζί μου τα του παιχνιδιού». Ποιος το περίμενε να με πάρει ο Δομάζος που έμενε συνήθως μόνος του και να μου μιλάει από τη στιγμή που φάγαμε μέχρι τη στιγμή που κοιμηθήκαμε για το πως θα παίξουμε. Είναι κάτι το απίστευτο».

Φραγκίσκος Σούρπης: «Όλα τα παιδιά ήταν αδέρφια μου. Δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι ο ένας έδινε τη ζωή του για τον άλλον. Όχι τον αγώνα αλλά τη ζωή του».

Για το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός στο δεύτερο ματς είχε περισσότερες φάσεις για να κάνει γκολ:

Τότης Φυλακούρης: «Ναι είναι αλήθεια αυτό. Ειδικά του Αθανασόπουλου η ευκαιρία μπορούσε να δημιουργήσει το γκολ και να είμαστε ήσυχοι. Εάν δείτε φάσεις από τον αγώνα αυτό, σε μία φάση με μία μπαλιά πλησιάζω τον τερματοφύλακα και παραλίγο να τον προλάβω και να στείλω την μπάλα στα δίχτυα με το κεφάλι. Υπήρξαν ευκαιρίες. Παίζαμε το ποδόσφαιρο που πρέπει να παίζουμε. Εγώ από μικρό παιδί που με πήγαν στον Παναθηναϊκό με έμαθαν να μην φοβάμαι τον αντίπαλο. Εκτός αυτού θα πρέπει να προσέχω αυτά που μου λέει ο προπονητής και οι συμπαίκτες μου. Υπήρχε μία αγάπη , μια αδελφική αγάπη. Πηγαίναμε ακόμα και στον κινηματογράφο όλοι μαζί. Ήμασταν όλη την ώρα μαζί. Οι μεγαλύτεροι μας δίδασκαν πολλά πράγματα τότε, που μας βοήθησαν πολύ στην καριέρα μας».

Για το πόσο τυχεροί νιώθουν που βρέθηκαν σε αυτή τη γενιά:

Τότης Φυλακούρης: «Εγώ ήμουν πολύ τυχερός γιατί πρόλαβα μεγάλους ποδοσφαιριστές. Πρόλαβα τον Δομάζο, τον Καμάρα, Λουκανίδη, Παπαεμαννουήλ, Σούρπη, Πιτυχούτη. Βρήκα μια ομάδα παικτών που με αγκάλιασαν σαν να είμαι το παιδάκι τους. Σαν να είναι ο πατέρας μου. Σαν να ζούσα σε ένα σπίτι και με πρόσεχαν. Βλέπω αυτή τη στιγμή τον Φραγκίσκο Σούρπη και συγκινούμαι. Μάλιστα, υπάρχουν φορές που βρισκόμαστε τυχαία στη Γλυφάδα και αγκαλιαζόμαστε και θυμόμαστε όλα όσα ζήσαμε».

Φραγκίσκος Σούρπης: «Είμαστε πολύ τυχεροί που βρεθήκαμε δίπλα σε τέτοιους ποδοσφαιριστές. Εγώ ποτέ δεν πίστευα ότι θα βρεθώ στο πλευρό του Καμάρα, του Δομάζου, του Οικονομόπουλου και του Σούρπη. Ήταν μια ομάδα που ο κ. Πετρόπουλος το 1968 τη φρεσκάρισε. Δεν είναι τυχαίο ότι ποδοσφαιριστές εκείνης της εποχής όπως εγώ, ο Παπαδημητρίου, Καψής και ο Δεληγιάννης έπαιξαν στη βασική ενδεκάδα και πολλοί έφτασαν μέχρι τον τελικό της Ευρώπης. Είχαμε την τεχνική και την φυσική κατάσταση. Πήγαμε και με τον κύριο Λάκη Πετρόπουλο. Θυμάμαι ότι παίζαμε μεταξύ μας και έπαιζα απέναντι στον Φυλακούρη και τον κυνηγούσα σε όλο το γήπεδο. Ήταν μεγάλη προσπάθεια του κ. Πετρόπουλου. Όπως το ίδιο ισχύει και τον Φέρεντς Πούσκας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Φέρεντς Πούσκας έβαλε τον Καμάρα χαφ. Η κίνηση αυτή ήταν κίνηση ματς για να προχωρήσει ο Παναθηναϊκός και να φτάσει μέχρι τον τελικό».

Για το αν μετά την πρόκριση επί της Έβερτον πίστεψαν ότι θα φτάσουν μέχρι τον τελικό του Γουέμπλεϊ:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Τα όνειρα μας μετά από αυτό το ματς δεν ήταν μεγάλα αλλά μικρά. Το πιστεύαμε ότι θα φτάναμε στον τελικό και μερικοί φανταζόντουσαν ότι θα μπορούσαμε να κερδίσουμε κιόλας».

Για το αν ο Πούσκας τους είχε μεταφέρει ότι ο Άγιαξ είναι μια μεγάλη ομάδα θα μπορούσαν να τον είχαν κερδίσει:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Ο Άγιαξ ήταν μια μεγάλη ομάδα και το γεγονός ότι καταφέραμε να χάσουμε με μικρό σκορ ήταν μια μεγάλη επιτυχία».

Για τα όσα έγιναν μετά την λήξη του δεύτερου αγώνα με τον Άγιαξ:

Τότης Φυλακούρης: « Η αλήθεια είναι ότι μου δίνεις μεγάλη συγκίνηση Βασίλη με αυτά που λες. Οι αναμνήσεις αυτές με κρατάνε ακόμα ζωντανό. Είναι η δύναμη της ψυχής. Είναι η δύναμη που κουβαλάω τόσα χρόνια στη ψυχή μου. Αφού τελείωσε το παιχνίδι μπήκαν οι φίλαθλοι μέσα και με πήραν στους ώμους τους για να πανηγυρίσουμε όλοι μαζί. Με πήρε το αμάξι του τότε ο Γρηγόρης Κασιδόκωστας και με γύριζε σε όλη την Πανεπιστημίου. Εγώ είχα φορέσει τη φανέλα και μου την πήρε και την φόρεσε ο ίδιος. Ο κόσμος βρισκόταν στην Ομόνοια και φώναζε: «ΠΑΟ, ΠΑΟ- Τότης, Τότης, Τότης». Κατέβηκα από το αυτοκίνητο και χάζευα τους φιλάθλους που ζητοκραύγαζαν. Αυτό μου είχε μείνει χαραγμένο και μου δίνει δύναμη. Η αλήθεια είναι πως αν δεν θυμάσαι το παρελθόν δεν έχεις μέλλον. Λέω καμία φορά στο παιδί μου και στην εγγονή πως αν μάθει την ιστορία τότε θα καταλάβεις ποιος ήταν εκείνη την εποχή ο παππούς σου. Το ίδιο μου λέει και ο γιος μου που είναι περήφανος που κυκλοφορεί έξω και του λένε: «Α, είσαι του Φυλακούρη ο γιος». Καταλαβαίνουν ότι όλα αυτά προέρχονται από τις τρομερές συγκινήσεις του μεγάλου Παναθηναϊκού. Είναι κάτι το οποίο δεν μπορώ να περιγράψω. Το παιχνίδι με τον Ερυθρό Αστέρα ήταν συγκλονιστικό. Ο κόσμος πρέπει να θυμάται για πάντα το έπος του Γουέμπλεϊ. Πρέπει όλοι οι φίλαθλοι να διαβάζουν για το Γουέμπλεϊ, όπως διαβάζουν την ιστορία μας. Θέλω να πω και κάτι άλλο. Τόσο στο ματς με την Έβερτον όσο και σε αυτό με τον Ερυθρό Αστέρα είδα σημαίες του Ολυμπιακού μέσα στο γήπεδο. Έβλεπα και σημαίες της ΑΕΚ. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται τώρα και ίσως να είχε φιλία με τους άλλους αντιπάλους».

Για το πριμ που έδωσε ο Γουλανδρής αλλά δεν έγινε δεκτό από τον Παναθηναϊκό:

Φραγκίσκος Σούρπης: «Πραγματικά έτσι είναι και η διαφορά με τη σημερινή πραγματικότητα είναι τεράστια. Μάλιστα όταν ο κ. Γουλανδρής ήρθε και μας έφερε τα χρήματα τον αγκάλιασα, τον φίλησα και του είπα ότι δεν είμαστε ακόμα ώριμοι για να κάνουμε τέτοιες ιστορίες. Τον φίλησα και τον ευχαρίστησα και δεν πήρα τα χρήματα».

Τότης Φυλακούρης: «Όταν μας φώναξε ο κ. Γουλανδρής, τον οποίο χαιρετήσαμε και φιλήσαμε όλοι. Δεν υπήρχε οπαδισμός τότε. Τελείωναν τα παιχνίδια και βγαίναμε όλοι μαζί μετά. Αφού αγκαλιάσαμε τον κ. Γουλανδρή ήρθε και μου είπε: «Μικρέ εσύ ξέρω ότι δεν στέκεσαι καλά οικονομικά». Του λέω ότι έχει δίκιο και μου είπε να τα δεχτώ. Εγώ από την άλλη του απάντησα πως από τη στιγμή που είπαν όλα τα παιδιά ότι δεν θα τα δεχτούν δεν μπορώ να τα πάρω εγώ. Εκεί του είπα πως μπορεί κάποια στιγμή οι δρόμοι μας να συναντηθούν. Λίγα χρόνια αργότερα,  όταν έφυγα από τον Παναθηναϊκό με πήρε ο Κριτηκόπουλος και μου μετέφερε ότι με θέλει ο Ολυμπιακός και με παραίνεσε να πάω να το συζητήσω. Εκείνη τη στιγμή μου ήρθε στο μυαλό η σκηνή του Γουλανδρή. Με τον Ολυμπιακό δεν τα βρήκα και πήγα τότε στον Εθνικό. Υπήρχε τότε περίπτωση να αγκαλιάσω τον Γουλανδρή και να του πω να μου δώσει τα χρήματα. Ήταν κάτι που δεν ήξερε κανείς και κάτι το οποίο με συγκινεί εμένα».

Για τα χρήματα που πήραν τότε με την επιτυχία του Γουέμπλεϊ:

Γιώργος Βλάχος: «Για την ακρίβεια 230.000 είναι. Εγώ πήγα και πήρα μια Λάντσια 130 χιλιάρικα και έδωσα άλλα 40 για να πάρω έπιπλα. Με τα υπόλοιπα τα έδωσα στο σπίτι που έμενα με την μητέρα μου».

Φραγκίσκος Σούρπης: «Η αλήθεια είναι ότι αν είχαμε πάει σε έναν τελικό τώρα θα είχαμε λύσει σίγουρα τα προβλήματα μας, όμως η τιμή που γίνεται σε μας σήμερα είναι μεγαλύτερη από το να γινόταν αυτό το οικονομικό αλισβερίσι. Δεν συγκρίνεται με χρήματα αυτό που έχουμε ζήσει. Βγαίνοντας από το γήπεδο, όλο αυτό το αγκάλιασμα και η  αγάπη του κόσμου είναι ανεπανάληπτη. Πηγαίνω στο γήπεδο έχοντας αγοράσει το εισιτήριο διαρκείας μου, το οποίο είναι άχρηστο, καθώς με το που πλησιάζω την πόρτα με αγκαλιάζουν και με βάζουν μέσα. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η ζωή δεν είναι μόνο χρήματα. Είναι κάτι παραπάνω».

Για το αν σκέφτονται πως στον τελικό του Γουέμπλεϊ θα μπορούσαν να είχαν καταφέρει κάτι παραπάνω:

Τότης Φυλακούρης:  «Το παιχνίδι έτσι όπως εξελίχθηκε ήταν 60-40 υπέρ του Άγιαξ. Η αλήθεια είναι ότι παίξαμε πάρα πολύ καλά σε εκείνο το παιχνίδι. Ειδικά μετά το 3-0 επί του Ερυθρού Αστέρα είχαμε πάρει μεγάλη ψυχολογική τόνωση και μπορώ να πω ότι ο τελικός του Γουέμπλεϊ νιώθαμε ότι ήταν σαν να παίζουμε ένα συνηθισμένο παιχνίδι. Είχαμε περάσει το σκόπελο της Σλόβαν, που ήταν μια ομάδα επικίνδυνη με πολλούς ποδοσφαιριστές. Περάσαμε το σκόπελο που λεγόταν Έβερτον και ήταν πρωταθλήτρια Αγγλίας. Φτάσαμε να περάσουμε τον Ερυθρό Αστέρα σε ένα παιχνίδι που θα μας μείνει χαραγμένο για όλη μας τη ζωή. Περισσότερο από τον Άγιαξ. Το παιχνίδι που μας έχει κρατήσει ένα… πλάνο μέσα από το γήπεδο είναι το παιχνίδι με τον Ερυθρό, το 3-0. Ήταν μια αγάπη όλης της Ελλάδος. Θυμάμαι κάθε στιγμή από αυτό το παιχνίδι. Αυτοί οι αγώνες μας έχουν μείνει στην καρδιά μας».

Για το τι ήταν το Γουέμπλεϊ στη ζωή τους:

Γιώργος Βλάχος: «Το καλύτερο που μου έτυχε στη ζωή μου όσον αφορά τον αθλητισμό, καθώς υπάρχουν και άλλα αγαθά που ήταν καλά. Για ένα μικρό παιδάκι να φτάσει στον τελικό της Ευρώπης. Ένα μικρό παιδάκι από ένα μικρό χωριό να φτάσει τόσο ψηλά. Ευχαριστώ τον Θεό και τον Άγιο Σπυρίδωνα που μου έδωσαν τη δυνατότητα να παίξω σε αυτόν τον τελικό. Ποτέ δεν το φανταζόμουν. Ευχαριστώ τους συμπαίκτες μου, ευχαριστώ τις διοικήσεις της ομάδας που αυτή τη στιγμή οι φίλοι μου, τα παιδιά μου και τα εγγόνια ξέρουν ότι έπαιξα σε έναν τελικό Ευρώπης. Ήταν ένα θαύμα για τη ζωή μου όσον αφορά τον αθλητισμό».

Τότης Φυλακούρης: «Επειδή πιστεύω πολύ στον Χριστό. Θέλω να πω ότι το Γουέμπλεϊ και Παναθηναϊκός είναι ο παράδεισος. Είναι εκεί που θα πάμε ψηλά. Είναι το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Είναι το χορτάρι του Παναθηναϊκού. Είναι ο παράδεισος. Είναι εκεί που θα πάμε κάποια στιγμή και θα ξεκουραστούμε και θα βλέπουμε από ψηλά. Εγώ θα βλέπω το γήπεδο της Λεωφόρου. Θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους ανθρώπους που με έχουν βοηθήσει. Πολλές φορές όταν ήμουν μικρός έχω κλάψει καθώς έβλεπα τα άλλα παιδάκια. Ευχαριστώ πολλούς ανθρώπους που με πήραν από ένα καταγώγιο που έμενα και με πήγαν σε βίλα. Ευγνωμονώ το όνομα και τους ανθρώπους του Παναθηναϊκού που με στήριξαν και με στηρίζουν ακόμα. Δεν θέλω να αναφέρω ονόματα. Το μόνο που θα πω είναι ότι ο Διαμαντής Πατέρας ήταν από τους ανθρώπους που με βοήθησαν πολύ στην οικογενειακή μου ζωή».

Φραγκίσκος Σούρπης: «Ήταν η πιο μεγάλη αθλητική στιγμή της 20χρονης περίπου καριέρας μου».

«Η Ευρώπη στο dna του Παναθηναϊκού - Το έπος του Γουέμπλεϊ είναι ο Παράδεισος» (vid)