Ο Πάαβο Γιοχάνες Νούρμι δεν είναι απλά ένας εκ των σπουδαίων αθλητών που έχουν λάβει μέρος σε Αγώνες και έχουν φορέσει μετάλλια στο στήθος. Η κυριαρχία και η επίδρασή του τη δεκαετία του '20 στο αθλητικό στερέωμα, χάρη στις απίστευτες επιδόσεις του στις μεγάλες αποστάσεις, τον κατέστησαν από θρύλο, ως και έναν εκ των πρώτων αθλητών σούπερ σταρ στην ιστορία των σπορ, που κατέκτησε μετάλλια σε τρεις Ολυμπιάδες και θα το έπραττε και σε τέταρτη αν δεν του απαγορευόταν η συμμετοχή, αφού θεωρήθηκε... επαγγελματίας αθλητής!
Γεννηθείς στις 13 Ιουνίου 1897 στο μικρό χωριό Άμπο, κοντά στο Τούρκου της Φινλανδίας, ο μικρός Πάαβο δεν άργησε να καταλάβει ποιος ήταν ο προορισμός του. Στα 13 του αναδείχθηκε πρωταθλητής σε σχολικό πρωτάθλημα και στα 21 του, το 1918 σάρωσε στα 20.000μ. στο στρατιωτικό πρωτάθλημα, τερματίζοντας πρώτος με... μισή ώρα διαφορά από τον δεύτερο δρομέα!
Οι Φινλανδοί είδαν το ταλέντο του νεαρού δρομέα, ο οποίος κατάπινε τα χιλιόμετρα πιο γρήγορα από κάθε άλλον, όχι μόνο στην πατρίδα του, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Απόλυτος κυρίαρχος
Το 1920 εκπροσωπεί τη χώρα του στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας και καταπλήσσει, κατακτώντας τρία χρυσά μετάλλια, στα 10.000μ. και στον ανώμαλο δρόμο, σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο, ενώ ήταν αργυρός στα 5.000μ.
Αυτή ήταν μόνο η αρχή, αφού στους Αγώνες στο Παρίσι, το 1924 έγραψε ιστορία και πέτυχε ακατάρριπτες επιδόσεις. Δεν ήταν μόνο τα πέντε χρυσά μετάλλια, που τον κατέστησαν ως τον πρώτο αθλητή στην ιστορία που το πέτυχε στην ίδια διοργάνωση, αλλά και ότι τα κατέκτησε σε διάστημα... τεσσάρων ημερών! Αρχικά έτρεξε στα 1.500μ, με το χρονόμετρο στο χέρι, τερματίζοντας πρώτος κάνοντας ολυμπιακό ρεκόρ, ενώ μετά από μόλις 45 λεπτά σάρωσε και στα 5.000μ., κάνοντας παγκόσμιο ρεκόρ!
Την επόμενη ημέρα δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ώστε να πάρει το χρυσό στον ανώμαλο δρόμο, αν και έτρεξε σε θερμοκρασία 45 βαθμών (!), με τις απάνθρωπες συνθήκες να αναγκάζουν μόλις 15 αθλητές να τερματίσουν από τους 38 που βρέθηκαν στην αφετηρία!
Ο απίστευτος Νούρμι κατέκτησε άλλα δύο μετάλλια, σε 3.000μ. και 10.000μ. στο ομαδικό και στόχευε και στο έκτο χρυσό, αλλά οι ιθύνοντες της φινλανδικής ομοσπονδίας του απαγόρευσαν να τρέξει και στα 10.000μ., καθώς φοβόντουσαν πως θα καταρρεύσει από την υπερπροσπάθεια...
Αυτή η απαγόρευση πείσμωσε τον «βασιλιά των δρομέων», ο οποίος σε αγώνα που έγινε στην πατρίδα του, κυριάρχησε και έκανε παγκόσμιο ρεκόρ στα 10.000μ., το οποίο κράτησε για 13 ολόκληρα χρόνια!
Τα επιτεύγματά του ήταν ήδη πολλά και στην τρίτη Ολυμπιάδα του, στο Αμστερνταμ το 1928 πήρε άλλα τρία μετάλλια, ένα χρυσό στα 10.000μ. και δύο αργυρά στα 5.000μ. και στα 3.000μ. στιπλ, με τα οποία έφτασε τα 12.
Τα μετάλλια δεν έγιναν περισσότερα γιατί δεν μπόρεσε ποτέ να συμμετάσχει σε τέταρτους Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1932, αφού η IAAF τον απέκλεισε ως... επαγγελματία! Οι τεράστιες επιτυχίες του Νούρμι τον έκαναν σύμβολο και προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των Αμερικανών, οι οποίοι τον προσκάλεσαν στις ΗΠΑ όπου έδωσε αρκετούς αγώνες επίδειξης. Γι' αυτούς τους αγώνες εισέπραξε χρήματα και η παγκόσμια ομοσπονδία στίβου τον θεώρησε επαγγελματία κι έτσι τον απέκλεισε από τους Αγώνες, καθώς τότε μόνο ερασιτέχνες αθλητές μπορούσαν να συμμετάσχουν στη διοργάνωση.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην άλλη όχθη του Ατλαντικού κέρδισε 51 αγώνες, ενώ έχασε μόλις δύο, σπάζοντας κι άλλα παγκόσμια ρεκόρ σε ανοικτό και κλειστό στίβο.
Εγινε άγαλμα!
Για την Φινλανδία είναι ένα από τα μεγαλύτερα αθλητικά σύμβολα και μάλιστα, η κυβέρνηση της χώρας, μετά τους Αγώνες του 1924 παρήγγειλε από τον κορυφαίο γλύπτη, Β. Ααλτονεν το άγαλμα του Νούρμι!
Ο γλύπτης κατασκευάζει τρία αγάλματα, με το πρωτότυπο να βρίσκεται έξω από το Ολυμπιακό Στάδιο του Ελσίνκι, ενώ τα άλλα δύο βρίσκονται στη γενέτειρά του και στο Μουσείο Τέχνης της Φινλανδίας.
Μετά το τέλος της καριέρας του, οι τιμές δεν σταμάτησαν για τον «Ιπτάμενο Φινλανδό», ο οποίος το 1952 είχε την τιμή να είναι ο τελευταίος λαμπαδηδρόμος στην τελετή έναρξης των Αγώνων του Ελσίνκι και αυτός που άναψε τον ολυμπιακό βωμό.
Από το 1957 διοργανώνονται στο Τούρκου αγώνες με το όνομά του, που συνεχίζονται ως σήμερα, ενώ διοργανώνεται και ομώνυμος μαραθώνιος.
Ο Νούρμι πέρασε για πάντα στην ιστορία, με τον θάνατό του σε ηλικία 76 ετών, στις 2 Οκτωβρίου 1973 στο Ελσίνκι, με την κυβέρνηση να αναλαμβάνει τα έξοδα της κηδείας του.
