Το άρθρο του βραβευμένου οικονομολόγου με βραβείο Νόμπελ Memorial 2001 και πρώην επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, Τζόζεφ Στίγκλιζ, που έχει τίτλο «Οι ΗΠΑ πρέπει να σώσουν την Ελλάδα», μπορείτε να βρείτε στην πρωτότυπη του μορφή εδώ.
Εάν η Ελλάδα συνεχίσει με λιτότητα, θα υπάρξει ύφεση χωρίς τέλος
Την ώρα που η ελληνική ιστορία συνεχίζεται, πολλοί θαύμασαν το ξεδιάντροπο θράσος της Γερμανίας. Τη χώρα που έλαβε, σε πραγματικούς όρους, μία από τις μεγαλύτερες διασώσεις και μειώσεις χρέους στην ιστορία της παγκόσμιας οικονομίας και ταυτόχρονα μια άνευ όρων βοήθειας από τις ΗΠΑ, με το σχέδιο Μάρσαλ. Κι όμως αυτή η χώρα, η Γερμανία, αρνείται ακόμα και να συζητήσει την ελάφρυνση του χρέους που πιέζει την Ελλάδα!
Πολλοί, επίσης, θαυμάζουν το πόσο καλά έχει παίξει η Γερμανία το παιχνίδι της προπαγάνδας, πουλώντας για την Ελλάδα μια εικόνα ενός επί μακρόν αποτυχημένου κράτος που αρνείται να τηρήσει τις ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται ως αντάλλαγμα για μία γενναιόδωρη (οικονομική) βοήθεια.
Τα γεγονότα αποδεικνύουν το αντίθετο: Από τα μέσα της δεκαετίας του 90, στην αρχή της κρίσης, η ελληνική οικονομία αναπτύσσετο με ταχύτερο ρυθμό από το μέσο όρο της ΕΕ (3,9% έναντι 2,4%). Οι Έλληνες πήραν τη λιτότητα σοβαρά, μειώνοντας τις δαπάνες και αυξάνοντας τους φόρους. Κατάφεραν ακόμη και πρωτογενές πλεόνασμα (δηλαδή, τα φορολογικά έσοδα υπερέβησαν τις δαπάνες, με εξαίρεση τις πληρωμές τόκων) να πετύχουν και η δημοσιονομική τους θέση θα ήταν πραγματικά εντυπωσιακή, αν δεν είχαν πέσει σε ύφεση. Η ελληνική ύφεση με -25% μείωση του ΑΕΠ και το 25% ανεργία, με την ανεργία των νέων διπλάσια δημιουργήθηκαν επειδή έκαναν ό, τι ζητήθηκε από αυτούς και όχι λόγω της αποτυχίας τους να το πράξουν. Ήταν το προβλέψιμο και προβλεπόμενο αποτέλεσμα της λιτότητας.
Το ερώτημα τώρα είναι: Τι μέλλει γενέσθαι αν τελικά τους πετάξουν εκτός ευρώ; Είναι πιθανό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αρνηθεί να πράξει το καθήκον της- όπως και η Τράπεζα της Ελλάδος, θα έπρεπε να κάνει αυτό που κάθε κεντρική τράπεζα κάνει- να ενεργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης. Και αν αρνηθεί να το κάνει αυτό, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εκδώσει ένα παράλληλο νόμισμα. Η ΕΚΤ έχει ήδη αρχίσει την πίεση, καθιστώντας την πρόσβαση σε κεφάλαια όλο και πιο δύσκολη.
Αυτό δεν είναι το τέλος του κόσμου: Τα νομίσματα έρχονται και παρέρχονται.
Το ευρώ είναι απλά ένα πείραμα 16 ετών, κακώς σχεδιασμένο και κατασκευασμένο να μην λειτουργεί σωστά! Σε περίοδο κρίσης το χρήμα ρέει από τις τράπεζες της αδύναμης χώρας στην ισχυρή, οδηγώντας σε απόκλιση. Έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο!
Το (ευρωπαϊκό) ΑΕΠ είναι σήμερα περισσότερο από 17% χαμηλότερο από ότι θα έπρεπε αν η σχετικά μέτρια πορεία ανάπτυξης της Ευρώπης πριν από το Euro είχε απλώς συνεχιστεί. Πιστεύω ότι το Euro έχει άμεση σχέση με τις απογοητευτικές επιδόσεις.
Η διαχείριση της μετάβασης από το Euro στο ελληνικό «ευρώ» μπορεί να μην είναι εύκολη διαδικασία, αλλά η Αργεντινή και άλλες χώρες έχουν δείξει πως μπορεί να γίνει. Η κυβέρνηση θα ανακεφαλαιοποιούσε τις τράπεζες με το νέο νόμισμα, θα συνέχιζε τον έλεγχο κεφαλαίων, θα περιόριζε τις αναλήψεις και θα διευκόλυνε τη μεταφορά χρημάτων εντός του (ελληνικού) τραπεζικού συστήματος. Το χρήμα μέσα στο τραπεζικό σύστημα θα ήταν ελαφρώς υποτιμημένο (δηλαδή θα άξιζε ελαφρώς λιγότερο από ό, τι τα μετρητά - στην περίπτωση της Αργεντινής, η "υποτίμηση" ήταν της τάξης μερικών ποσοστιαίων μονάδων για τις συνήθεις συναλλαγές). Και τέλος οι συνταξιούχοι θα έχρηζαν ειδικής μεταχείρισης.
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα θα ξεκινούσε τη διαδικασία της αναδιάρθρωσης του χρέους: Ακόμα και το ΔΝΤ λέει ότι αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. Οι Έλληνες θα παραδειγματιστούν από την Αργεντινή, ανταλλάσσοντας τα υπάρχοντα ομόλογα με ομόλογα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ, όπου οι πληρωμές (τα κουπόνια) αυξάνουν με την ανάπτυξη της χώρας. Τέτοια ομόλογα συνδέουν τα κίνητρα των οφειλετών και των πιστωτών (σε αντίθεση με το ισχύον σύστημα, όπου η Γερμανία επωφελείται από τις αδυναμίες στην Ελλάδα).
Η Ελλάδα μπορεί εύκολα να επιβιώσει χωρίς τα κεφάλαια από το ΔΝΤ και την ευρωζώνη. Η Ελλάδα έχει κάνει τόσο καλή δουλειά με την προσαρμογή της οικονομίας της, που, πέρα από αυτό που πληρώνει για την εξυπηρέτηση του χρέους, έχει πλεόνασμα! Δεν εξαρτάται καν από το ΔΝΤ και την Ευρωζώνη για συνάλλαγμα: Τουλάχιστον πριν από τον πιο πρόσφατο ασφυκτικό κλοιό που είχαν επιβάλει οι πιστωτές στην Ελλάδα, είχε ένα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών 1% -5% αν εξαιρέσουμε τις εξαγωγές πετρελαίου (πλήρωνε στο εξωτερικό για εισαγωγές 1% λιγότερο από ό, τι εισέπραττε από εξαγωγές.) Ιδίως εάν οι τιμές του πετρελαίου παρέμεναν σε χαμηλά επίπεδα, και εφόσον «νέα» συναλλαγματική της ισοτιμία προσέλκυε περισσότερους τουρίστες και ενθάρρυνε τις εξαγωγές, θα μπορούσε να ξεπεράσει την καταιγίδα.
Όταν η Αργεντινή αναδιάρθρωσε το χρέος της και προχώρησε σε υποτίμηση, είδε ραγδαίο ρυθμό ανάπτυξης- τον μεγαλύτερο παγκοσμίως μετά της Κίνας- από την περίοδο της κρίσης της μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008.
Κάθε χώρα είναι διαφορετική. Οι οικονομολόγοι διαφωνούν για το πώς ανταποκρίνονται οι εξαγωγές και οι εισαγωγές στις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η Αργεντινή επωφελήθηκε από μεγάλη αύξηση των εξαγωγών της λόγω της θεαματικής αύξησης των βασικών προϊόντων (commodities). Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες εντυπωσιακές ομοιότητες: οι δύο χώρες είχαν στραγγαλιστεί από την λιτότητα. Και οι δύο χώρες στο πλαίσιο των προγραμμάτων του ΔΝΤ είδαν αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας, και τεράστιο πόνο. Εάν η Αργεντινή είχε συνεχίσει με λιτότητα, δεν θα ήταν απλώς μία από τα ίδια. Ο λαός της Αργεντινής ξεσηκώθηκε και είπε όχι. Έτσι και στην Ελλάδα: Αν η Ελλάδα συνεχίσει με λιτότητα, θα έχει ύφεση χωρίς τέλος.
Οι ΗΠΑ υπήρξαν γενναιόδωρες με τη Γερμανία αφού την νίκησαν στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τώρα, ήρθε η ώρα για τις ΗΠΑ να είναι γενναιόδωρες με τους φίλους μας στην Ελλάδα στην ώρα της δικής τους ανάγκης, καθώς έχουν συνθλίβει για δεύτερη φορά, μετά τον Πόλεμο, μέσα σε έναν αιώνα από τη Γερμανία, αυτή τη φορά με τη στήριξη της τρόικας. Σε τεχνικό επίπεδο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει να δημιουργήσει μια γραμμή ανταλλαγής (swap) με την Τράπεζα της Ελλάδας, και να έχει ρόλο του δανειστή έσχατης ανάγκης, μετά την αθέτηση της εκπλήρωσης ευθύνης της ΕΚΤ. Η Ελλάδα χρειάζεται άνευ όρων ανθρωπιστική βοήθεια. Πρέπει οι Αμερικανοί να αγοράσουν τα προϊόντα της, να κάνουν εκεί τις διακοπές τους, και να δείξουν στην Ελλάδα μια αλληλεγγύη και μια ανθρωπιά που οι Ευρωπαίοι εταίροι της, δεν ήταν σε θέση να δείξουν.
