Ήταν μια διαπίστωση των καθηγητών στις σχολές αξιωματικών εκεί στα μέσα της 10ετίας του ‘80: «…όμως ο πόλεμος δεν θα είναι πια όπως τον μάθαμε από την Ιστορία»... Κι όμως κύριοι. Ο Πόλεμος και η Ιστορία επαναλαμβάνονται έχοντας τα ίδια χαρακτηριστικά!
Η σύγχρονη τεχνολογία έχει προσφέρει στους στρατούς ολόκληρου του κόσμου ένα ατελείωτο οπλοστάσιο από μηχανές εξόντωσης, οχήματα και αεροσκάφη. Ωστόσο, ουσιαστικά, οι περισσότερες συγκρούσεις σήμερα είναι παρόμοιες με εκείνες που συνέβαιναν πριν από 100 χρόνια και βάλε.
«Θυμόμαστε ακόμα τα λόγια ενός συνταγματάρχη, που προσπαθούσε να τονώσει το ηθικό των στρατιωτών του, εξαίροντας την αξία του Πεζικού: «Όσες ατομικές βόμβες κι αν πέσουν, όση ερήμωση κι αν προκαλέσει ο εχθρός στον εχθρό, θα πρέπει - για να κατακτηθεί ένας τόπος - κάποιος στρατιώτης να υψώσει τη σημαία του στο κάστρο του αντιπάλου»! Ορθό και στεκόμαστε προσοχή στα λόγια του αείμνηστου συνταγματάρχη.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία έχει αφήσει στη λάσπη και στο χιόνι αμέτρητους νεκρούς στρατιώτες· εκτόπισε χιλιάδες πολιτών από τις εστίες τους, γκρέμισε πόλεις, έκαψε συνειδήσεις, προκάλεσε και προκαλεί: αυτός είναι ο πανδαμάτωρ πόλεμος! Και σήμερα, στον 21ο αιώνα, την εποχή των πυραύλων, των πυρηνικών όπλων και των έξυπνων βομβών, ο άνθρωπος του πολέμου, τα αιμοσταγή θηρία του πολέμου πιο σωστά, επιστρέφουν στα χαρακώματα!
Με το όνομα Meat Grinder «κρετομηχανή», οι ιστορικοί αναλυτές έχουν παρομοιάσει τις συνθήκες που επικρατούν στη Bakhmut, μια πόλη κοντά στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας, με εκείνες που βίωσαν οι αντιμαχόμενοι κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο!
Πόλεμος από τα χαρακώματα
Η χρήση χαρακωμάτων στη διάρκεια μιας μάχης χρονολογείται από τον 17ο αιώνα· την τακτική εφάρμοσε πρώτος ο γάλλος στρατιωτικός μηχανικός Sebastien Le Prestre de Vauban. Τα χαρακώματα χρησιμοποιήθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου και άλλων μεγάλων συγκρούσεων κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.
Ο πιο μεγάλος πόλεμος που διεξήχθη σε χαρακώματα ήταν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Μεγάλος Πόλεμος δηλαδή. Οι μάχες κατά μήκος του Δυτικού Μετώπου έγιναν κυρίως μέσα από τα χαρακώματα, όπου εκατομμύρια στρατιώτες ζούσαν και πέθαναν μέσα σε αυτά, συντροφιά με την πείνα, τη λάσπη, τους αρουραίους, τον θάνατο!
Τα χαρακώματα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου εκτείνονταν σε μήκος περίπου 800 χιλιομέτρων και το βάθος τους έφθανε περίπου στα 2,5 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους. Το κεντρικό χαράκωμα συνδεόταν με μικρότερα χαρακώματα - διαδρόμους επικοινωνίας όπου τα στρατεύματα αποθήκευαν τα πάντα: από πυρομαχικά και τρόφιμα μέχρι την αλληλογραφία.
Τα πολυβόλα και τα κανόνια ήταν διάσπαρτα στο μπροστινό μέρος των χαρακωμάτων για προστασία από τις εχθρικές επιθέσεις. Ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές εκτεινόταν η ουδέτερη ζώνη, η οποία ήταν τυλιγμένη με συρματοπλέγματα και οργωμένη από τις οβίδες του πυροβολικού.
Η ζωή στα χαρακώματα ήταν φρικτή. Οι στρατιώτες αναγκάζονταν να ζουν, να τρώνε και να κοιμούνται στη λάσπη, όπου οι ψείρες και κάθε λογής παράσιτο τους απομυζούσαν. Οι αρουραίοι τους κατέτρωγαν και οι μολυσματικές ασθένειες θέριζαν, ενώ οι συνεχείς εκρήξεις από τα εχθρικά πυρά στερούσε ό,τι πολυτιμότερο είχε απομένει στους καταρρακωμένους στρατιώτες: τον ύπνο και τα όνειρα.
Οι πόλεμοι που ξέσπασαν μετά τον Α' Παγκόσμιο, συνήθως δεν ακολούθησαν το σύστημα των χαρακωμάτων· και τώρα καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία συνεχίζουν τις μάχες τους, η φρίκη του Μεγάλου Πολέμου, του Πολέμου των Χαρακωμάτων έχει επιστρέψει σαν φάντασμα που δεν βρίσκει ανάπαυση, στο πεδίο της μάχης.
Δεν έχει μείνει κανείς ζωντανός
Οι μάχες στη Μπαχμούτ είναι προέκταση της Μάχης του Ντονμπάς, μιας συνεχιζόμενης επίθεσης που άρχισε τον Απρίλιο του 2022. Η Μπαχμούτ είναι μια σχετικά μικρή περιοχή, αλλά η κατάκτηση των εδαφών της θα ήταν σημαντική - συμβολική νίκη για τη Ρωσία. Και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές έχουν βιώσει τρομακτικές συνθήκες και οι απώλειες ανθρώπινου δυναμικού είναι συντριπτικές από τότε που εντάθηκαν οι μάχες, τον Αύγουστο του 2022.
Σε πρόσφατη ενημέρωση, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι μίλησε για τη δεινή κατάσταση στη Μπαχμούτ, λέγοντας: «Τα πάντα έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Δεν έχει μείνει κανείς ζωντανός. Ολόκληρη η γη είναι καλυμμένη με πτώματα των κατακτητών».
Η πόλη υπήρξε μια από τις «κύριες επιθετικές προσπάθειες» για τη Μόσχα, παρά την «ελάχιστης επιχειρησιακής της αξίας», σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας. Οι ειδικοί δικαίως αποκαλούν τη μάχη «δυσανάλογα δαπανηρή» για μια τόσο μικρή, ασήμαντη περιοχή.
Ο ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Oleh Zhdanov μίλησε για τις συνθήκες στην πρώτη γραμμή σε ένα βίντεο στο YouTube: «Τόσοι πολλοί παραμένουν στο πεδίο της μάχης, είτε νεκροί είτε τραυματίες. Οι Ρώσοι επιτίθενται κατά κύματα στις θέσεις μας και οι τραυματίες, κατά κανόνα, πεθαίνουν εκεί που βρίσκονται, είτε από αιμορραγία, είτε από το κρύο».
Οι στρατιώτες που μάχονται στην πρώτη γραμμή έχουν επανειλημμένως δηλώσει ότι μικρές ομάδες των Ρώσων επιτίθενται κατά κύματα, υποχωρώντας τελικώς και αφήνοντας λευκές σημαίες για την επόμενη ομάδα που θα ακολουθήσει. Οι εικόνες της ουδέτερης ζώνης που βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές της Ουκρανίας και της Ρωσίας είναι απελπιστικά παρόμοιες με αυτές που τραβήχτηκαν κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η ουσία επίσης τρομακτικά ίδια: καμία πλευρά δεν μπόρεσε να προχωρήσει από τον Νοέμβριο του 2022! Έτσι και τότε, πριν από 100 χρόνια: οι αντίπαλοι έμεναν επί μήνες κολλημένοι στη λάσπη των χαρακωμάτων!
Ο Ζελένσκι περιέγραψε επίσης τη συνεχιζόμενη μάχη χαρακωμάτων, χρησιμοποιώντας ρητορική παρόμοια με εκείνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου: «Αυτή είναι η αρχή ενός πολέμου εναντίον της Ευρώπης», προειδοποίησε. Ενάντια στις ευρωπαϊκές δομές, ενάντια στη δημοκρατία, ενάντια στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ενάντια σε μια παγκόσμια τάξη δικαίου, κανόνες και ειρηνική συνύπαρξη». Ούτε οι πόλεμοι αλλάζουν, ούτε οι άνθρωποι, ούτε οι τακτική τους… Μόνο που κάποιοι - πολλοί - πεθαίνουν και δεν προλαβαίνουν να δουν τον επόμενο πόλεμο…
Το ίδιο το τοπίο των μαχών στη Μπαχμούτ και στο Ντόνετσκ - που περιγράφεται ως το «επίκεντρο» της σύγκρουσης - είναι μια επίσης ανάμνηση του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: Στη μέση του χειμώνα, στρατιώτες στέκονται σε λασπωμένα χαρακώματα, κοιτάζοντας την ουδέτερη ζώνη, η οποία είναι διάσπαρτη με καμένα δέντρα και λάσπη. Τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία αναφέρουν απώλειες τουλάχιστον 100 στρατιωτών την ημέρα.
Ποιον και τι να πιστέψεις;
Το Κρεμλίνο ισχυρίζεται ότι οι δυνάμεις του βρίσκονται μια ανάσα από το να μπουν στη Μπαχμούτ. Το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας, ωστόσο, αρνείται αυτούς τους ισχυρισμούς, αποκαλώντας τους «ψεύτικη προπαγάνδα» και λέγοντας ότι οι ρωσικές απώλειες στην περιοχή είναι «κολοσσιαίες».
Οι ειδικοί συγκρίνουν τις μάχες στη Μπαχμούτ με τη Μάχη του Βερντέν, η οποία κράτησε στα χαρακώματα Γάλλους και Γερμανούς επί 10 μήνες. Από τότε που η Ρωσία άρχισε να κλιμακώνει τις επιθέσεις της, τον Αύγουστο, οι μάχες στη Μπαχμούτ θα μπορούσαν να διαρκέσουν αρκετούς ακόμη μήνες, με ανυπολόγιστο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, κυρίως.
Σύμφωνα με τον «Guardian», η Ουκρανία αναφέρει καθημερινά εκατοντάδες νεκρούς ή τραυματίες στη Μπαχμούτ. Οι άμαχοι που δεν μπορούν να διαφύγουν αντιμετωπίζουν σκληρές συνθήκες διαβίωσης. Οι σφοδρές μάχες και οι εκρήξεις έχουν αφήσει την πόλη ερείπια και οι κάτοικοι αναγκάζονται να καταφύγουν σε πλημμυρισμένα υπόγεια χωρίς ρεύμα ή θέρμανση.
Ένας 75χρονος κάτοικος της Μπαχμούτ αναπολούσε την πόλη πριν τον πόλεμο: «Θεέ μου, η πόλη μας ήταν τόσο όμορφη» είπε. «Υπήρχαν τριαντάφυλλα παντού, λουλούδια». Τώρα γκρεμισμένα κτήρια, έρημοι δρόμοι, θάνατος και σκοτάδι και κρύο και απόγνωση.
«Εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος… Τώρα, σαν από στεναγμό Θεού ένας ίσκιος μεγαλώνει… Τα όρνια μοιράζουνται ψηλά τις ψίχες τ’ ουρανού. Γι’ αυτούς που με φωτιά ή μαχαίρι κίνησαν Κακό θ’ ανάψει εδώ»…
Γιατί έτσι είναι ο πόλεμος είτε εκείνος του 1914 , ή ο άλλος του ’40 ή τώρα του 2022: Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε Να ο δρόμος για τη δόξα Αυτοί που είναι χαμηλά λένε Να ο δρόμος για το μνήμα…
Και οι πόλεμοι συνεχίζονται…
Πηγή: ethnos.gr
