Το σημαντικότερο στη ζωή είναι να αποχωρείς με το κεφάλι ψηλά. Να μπορείς να διαισθανθείς το κατάλληλο timing για να αποχωρήσεις στο μεταίχμιο μιας σπουδαίας καριέρας. Τη στιγμή που νιώθεις ότι αρχίζει η κάμψη να δίνεις χώρο στον επόμενο, ο οποίος θα παραλάβει ένα έργο τέχνης από τα ίδια σου τα χέρια. Δεν είναι κακό. Όλα στη ζωή κάνουν κύκλους άλλωστε.
Ο Αρσέν Βενγκέρ συμπληρώνει σήμερα μία εικοσαετία στο τιμόνι της Άρσεναλ. Τέτοιες μέρες του Σεπτέμβρη ήταν όταν πριν από 20 χρόνια τις πύλες του Χάιμπουρι διάβαινε ένας ψηλός, ξερακιανός Γάλλος με γυαλάκια. Κρατούσε και ένα χαρτοφύλακα. Το ύφος του παρέπεμπε σε καθηγητή Πανεπιστημίου. Το πτυχίο Οικονομικών που κουβαλούσε μάλιστα έδενε αρμονικά με το υπόλοιπο παρουσιαστικό του.
Υποδοχή με... Arsene Who?
“Arsene Who?”, ήταν ο τίτλος που κοσμούσε τα πρωτοσέλιδα των αγγλικών tabloids στην ανακοίνωση ότι ο Αρσέν Βενγκέρ αναλαμβάνει τα ηνία στο Βόρειο Λονδίνο. Ήταν η εποχή που στο Νησί οι Άγγλοι είχαν ποδοσφαιρικά μία τρομερή απέχθεια σε οτιδήποτε ξένο. Ήταν η εποχή που το old fashioned στυλ του αγγλικού ποδοσφαίρου μεσουρανούσε ακόμα. Συνεπώς είναι απολύτως κατανοητό πως η σπαστή αγγλική προφορά με τη γαλλική αξάν του Βενγκέρ στην πρώτη συνέντευξη Τύπου να ήχησε εντελώς ξενόφερτα στο αυτί των Άγγλων.
Η άφιξη του Αρσέν Βενγκέρ στην Άρσεναλ ήταν μία επαναστατική κίνηση για την εποχή που έμελλε να αλλάξει τον ρου του αγγλικού ποδοσφαίρου γι' αυτό που πρεσβεύει σήμερα. Ο Βενγκέρ δεν ήταν απλά ένας προπονητής. Ήταν ένας manager με όλη τη σημασία της λέξης, που θα έφερνε ριζοσπαστικές αλλαγές σε ένα ποδόσφαιρο άρρηκτα συνδεδεμένο με τη σκληράδα, τις ματωμένες σάρκες, τις σέντρες καμινάδες. Αυτό που περιγράφει, ανάμεσα στη ζωή του Μπράιαν Κλαφ, με τρομερή γλαφυρότητα στο βιβλίο του «Καταραμένη ομάδα» ο Ντέιβιντ Πις.
Ο Αρσέν Βενγκέρ αποτέλεσε την πρώτη είσοδο ξένου στοιχείο στο αγγλικό ποδόσφαιρο και άλλαξε τα πάντα: Ακόμη και την παραδοσιακή... κατανάλωση αλκοόλ των Βρετανών
Ο Βενγκέρ θα αποτελούσε την πρώτη είσοδο του ξένου στοιχείου στο αγγλικό ποδόσφαιρο. Ο Αλσατός τεχνικός ξεκινώντας από αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των παικτών της Άρσεναλ, στην κατανάλωση αλκοόλ και στη μέθοδο των προπονήσεων, θα έφερνε στην αγγλική ποδοσφαιρική σκηνή ένα νέο μοντέλο διαχείρισης ενός ποδοσφαιρικού οργανισμού. Στην εξέλιξη της δουλειάς του τα οικονομικά, που τα έπαιζε έτσι κι αλλιώς στα δάχτυλά, θα έμπλεκαν με το ποδόσφαιρο και με τον τρόπο ανάπτυξης ενός συλλόγου μέσα από αυτά που ο ίδιος παράγει. Και εν κατακλείδι όλα αυτά θα έβρισκαν εφαρμογή πάνω στο χορτάρι.
Εκεί η Άρσεναλ θα παρουσίαζε με τον Βενγκέρ ένα στυλ που στο μάτι του μέσου Άγγλου οπαδού φάνταζε τελείως παράταιρο. Γρήγορο ποδόσφαιρο, της μίας επαφής, με κάτω την μπάλα. Το boring boring Άρσεναλ, βγαλμένο από τον βαρετό τρόπο παιχνιδιού των εποχών του Τζορτζ Γκρέιαμ, θα ξεθώριαζε σιγά-σιγά, δίνοντας τη θέση του σε ένα μοντέρνο στυλ, του οποίου η φρεσκάδα έκανε τα βλέφαρα και του πιο κολλημένου παραδοσιακά οπαδού της Άρσεναλ να αναπηδήσουν από ευχαρίστηση.
Το πρώτο προσωπικό κερδισμένο στοίχημα του Αλσατού
Η επιτυχία του Βενγκέρ στην πρώτη εκείνη πραγματικά καλή ομάδα που έφτιαξε στο Βόρειο Λονδίνο ήταν άμεση. Οι Βιεϊρά, Πετί, Όφερμαρς και Μπέργκαμπ οδήγησαν τους «Κανονιέρηδες» στο νταμπλ το 1998 και έδειξαν σιγά σιγά τον δρόμο και στους υπόλοιπους αγγλικούς συλλόγους να γεμίσουν με ξενικό στοιχείο και να αλλάξουν – άλλοι πολύ, άλλοι λίγο – τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζαν το παιχνίδι. Ο Βενγκέρ εκεί είχε πλέον κερδίσει το δικό του προσωπικό στοίχημα με τους Άγγλους και τον Τύπο που στην αρχή είχε δει με δυσπιστία την παρουσία του στον χώρο. Ένας ξένος να έρχεται και να υψώνει ανάστημα στην παντοκρατορία του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν είναι δα και μικρό πράγμα.
Το κοφτερό του μάτι που του επέτρεπε να διακρίνει το ποδοσφαιρικό ταλέντο απ' άκρη σ' άκρη της Ευρώπης, αποτελούσε πάντα το μεγαλύτερο όπλο του προπονητή της Άρσεναλ.
Το μεγαλύτερο όπλο του άλλωστε ήταν αυτή η κοφτερότητα με την οποία το μάτι του διέκρινε το ποδοσφαιρικό ταλέντο απ' άκρη σ' άκρη στην Ευρώπη. Αγόραζε με μερικές εκατοντάδες ή μερικά εκατομμύρια λίρες και πουλούσε για χρυσάφι, έχοντας πάντα τη μαεστρία να παρουσιάζει ανταγωνιστικές ομάδες. Το ίδιο και στη δεύτερη ομάδα που δημιούργησε με βάση τους Κάμπελ, Βϊερά, Πιρές, Λιούνγκμπεργκ και Ανρί, οι οποίοι φτάσανε μέχρι την απογείωση του αήττητου πρωταθλήματος το 2004.
Το απωθημένο ενός ευρωπαϊκού τίτλου
Το μεγάλο απωθημένο του Βενγκέρ ήταν ένας ευρωπαϊκός τίτλος. Έχοντας βάλει μάλιστα μόνος του τα σκαριά για την ανέγερση του Emirates που θα εκτόξευε οικονομικά τον σύλλογο, ο Αλσατός τεχνικός ήξερε ότι ένα Champions League θα αποτελούσε το επιστέγασμα του έργου του. Το 2006 στον τελικό του Παρισιού κόντρα στην Μπαρτσελόνα, ο Βενγκέρ σχεδόν άγγιξε το τρόπαιο. Ήταν το σημείο κλειδί. Το σημείο εκείνο που πείσμωσε τον Βενγκέρ με τέτοιο τρόπο, μετατρέποντας τον σε έναν ξεροκέφαλο 60αρη.
Ήταν μάλιστα εκείνη η περίοδος που το ποδόσφαιρο στο Νησί άλλαζε. Τα χρήματα των ξένων επενδυτών γιγάντωναν τις ομάδες και ο νόμος του ισχυρού επιβαλλόταν. Αυτό ο Βενγκέρ δεν δέχθηκε να το καταλάβει ποτέ. Έχοντας παραμείνει προσκολλημένος στη θεωρία του προσπαθούσε σεζόν με τη σεζόν με μέσα προηγούμενης δεκαετίας να οικοδομήσει ένα ανταγωνιστικό σύνολο σε μία εποχή που είχε μεταλλαχθεί. Μάταιος κόπος.
Ο Αρσέν Βενγκέρ πάσχει εδώ και χρόνια από ιδιοτροπία και ξεροκεφαλιά και προσπαθεί με παλιά μέσα να φτάσει στην επιτυχία βγάζοντας λάθος τους επικριτές του.
Η Άρσεναλ, παρότι οικονομικά πανίσχυρη, κάτι που αποδεικνυόταν και μέσα από τα λογιστικά της στοιχεία, παρέμενε συνεχώς μακριά από την κορυφή. Το έδαφος σε σχέση και με τις Τσέλσι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Μάντσεστερ Σίτι άρχιζε να χάνεται κάτω από τα πόδια της, τη στιγμή που το κλαμπ, με βάση πάντα ποδοσφαιρικά κριτήρια, και στην Ευρώπη στεκόταν σε πήλινα πόδια. Ο Βενγκέρ πάσχιζε από ιδιοτροπία και ξεροκεφαλιά να προσπαθεί με τα παλιά μέσα να φτάσει στην επιτυχία, βγάζοντας τους επικριτές του λάθος.
Μετά την αποτελεσματικότητα, χάθηκε και το θέαμα
Μπλεγμένος σε μία διοίκηση Αμερικανών golden boys, η οποία αρκούταν να βλέπει την Άρσεναλ να τερματίζει 4η και να καλύπτει τα έσοδα, ο Βενγκέρ συνέχιζε απτόητος το έργο του. Οι οπαδοί, οι τελευταίοι δηλαδή που τον στήριζαν, άρχισαν να χάνουν κι αυτοί την υπομονή τους. Δεν ήταν μόνο η άρνησή του να ξοδέψει. Η λαβή του ακόμα και στις μεταγραφικές επιτυχίες ταλαντούχων παικτών είχε γίνει παράλληλα αρκετά εύθραυστη. Η Άρσεναλ είχε σταματήσει πια εκτός από αποτελεσματικότητα να προσφέρει και το γνωστό θέαμα. Και τα Wenger Out έκαναν αναμενόμενα την εμφάνισή τους.
Ο Βενγκέρ δεν κατάλαβε ποτέ, ή καλύτερα δεν θέλησε ποτέ να αποδεχτεί ότι ο κύκλος του στην Άρσεναλ έκλεισε το 2010.
Ο Βενγκέρ δεν κατάλαβε ποτέ, ή καλύτερα δεν ήθελε να αποδεχθεί ότι ο κύκλος του στην Άρσεναλ έκλεισε το 2010. Τότε που η τρίτη ουσιαστικά ομάδα που προσπάθησε να χτίσει στο Βόρειο Λονδίνο δεν πήρε ποτέ το σχήμα των προηγούμενων. Αυτό σε συνδυασμό με το πείσμα του, αλλά και τις ευχές της διοίκησης του Κρένκε, άφησαν την Άρσεναλ έρμαιο των εμπορικών συμφωνιών και φυσικά μακριά από τη διεκδίκηση τίτλων. Οι «Κανονιέρηδες» έχουν να σηκώσουν την Πρέμιερ Λιγκ από το μακρινό 2004. Δώδεκα χρόνια ξηρασίας, όταν λέγεσαι Άρσεναλ είναι υπερβολικά.
Ο Βενγκέρ είδε το δημιούργημά του να πετάει τα πρώτα του άνθη, να αναπτύσσεται και τώρα να μαραίνεται. Γιατί μπορεί ο σύλλογος να αστράφτει εξωτερικά, αλλά για χρόνια διατηρείται σε μία αγωνιστική μιζέρια που πλέον δεν συγχωρείται. Όπως στον Βενγκέρ θα πρέπει να δοθεί ο τίτλος της αναμόρφωσης της Άρσεναλ τη δεκαετία του 90', έτσι θα πρέπει να λάβει και τον τίτλο της αποτυχίας γι' αυτό που πρεσβεύει η ομάδα σήμερα.
Τρεις τίτλοι σε μία εικοσαετία, με τον τελευταίο το 2004, είναι λίγο γι' αυτά που κατάφερε να δημιουργήσει στην πρώτη δεκαετία της παρουσίας του στο Βόρειο Λονδίνο. Το μεγαλύτερό του λάθος, κι αυτό που θα του τσαλακώνει για πάντα το προφίλ, ήταν ότι δεν αποχώρησε στην ώρα του με το κεφάλι ψηλά. Θα ήταν η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική αρετή, και αυτήν ο Βενγκέρ έδειξε πως δεν την είχε.
