Εδώ και μπόλικο καιρό, με την παραμικρή ευκαιρία, ο οργανισμός της ΑΕΚ επιχειρούσε να δείξει πόσο μεγάλος πόθος υπάρχει για την κατάκτηση του κυπέλλου Ελλάδας. Είτε μέσα από δηλώσεις ποδοσφαιριστών, είτε μέσα από τροφοδότηση του ρεπορτάζ αναφορικά με το «do or die» κλίμα που υπάρχει στις προπονήσεις, η ΑΕΚ «φώναζε» πως η αποφασιστικότητα για την κατάκτηση του κυπέλλου έχει αγγίξει ταβάνι.
Φυσικά, όσοι έχουν την παραμικρή μυρωδιά από μπάλα, ήξεραν πως όσα «θα πεθάνουμε στο γήπεδο» και άλλα τέτοια μεγαλόστομα και αν ειπωθούν, αυτό το παιχνίδι θα κρινόταν πρωτίστως (αλλά, βεβαίως, όχι περιοριστικά) σε επίπεδο τακτικής. Και όντως, πρωτίστως, εκεί κρίθηκε. Υπό αυτή την έννοια, η ουσιαστική ανάλυση αυτής της αναμέτρησης έχει να κάνει με το τακτικό της κομμάτι. Είναι όμως τόσο τρανταχτή, σκανδαλώδης και οριακά ντροπιαστική η -ταυτόχρονη- ήττα της ΑΕΚ από τον ΠΑΟΚ στο ψυχολογικό επίπεδο που δεν νοείται να μην σχολιαστεί.
Ας μιλήσουμε λοιπόν για το ψυχολογικό κομμάτι - πριν περάσουμε στο αμιγώς αγωνιστικό: ο ΠΑΟΚ, μετά και την κατάκτηση του πρωταθλήματος (και μάλιστα σαν αήττητος) κατέβηκε με έναν ψυχολογικό συνδυασμό που, αν δεν εξουδετερωθεί, μπορεί να αποβεί δολοφονικός. Ο ΠΑΟΚ δεν είχε κανένα άγχος για αυτό το παιχνίδι και ταυτόχρονα, η αυτοπεποίθησή του βρισκόταν στα ύψη. Η ΑΕΚ όχι απλά -όπως φάνηκε- δεν είχε κανένα ψυχολογικό αντίδοτο απέναντι σε αυτόν τον συνδυασμό αλλά υπήρξε το ακριβώς αντίθετο του ΠΑΟΚ: μια ομάδα με άπειρο άγχος και τρομακτικό έλλειμα αυτοπεποίθησης. Στο πρώτο ημίχρονο ειδικά, παρά το γεγονός ότι είναι απόλυτα ισορροπημένη η εικόνα του αγώνα, υπάρχει μια βαρβάτη φοβικότητα που υποβόσκει στο παιχνίδι της ΑΕΚ.
Η ΑΕΚ παίρνει εμφατικά βαθμό κάτω από τη βάση σε επίπεδο εσωτερικής συσπείρωσης. Ο οργανισμός της είναι απλά ανίκανος να δημιουργήσει κλίμα αποφαστικότητας και αυτοπεποίθησης. Είναι, για παράδειγμα, αδιανόητο να κάνει δηλώσεις ο διοικητικός της ηγέτης την ημέρα που η ομάδα έχει -ουσιαστικά- εξασφαλίσει την πρόκριση της στον τελικό και να λέει: «Δεν με... χαλάει να το πάρει επαρχιακή ομάδα». Την φετινή σεζόν, αυτή η δήλωση είναι απλά ενδεικτική της αδυναμίας της ΠΑΕ να εναρμονιστεί με τις αληθινές αναγκαιότητες της ΑΕΚ και κατ' επέκταση να προσδώσει την αντίστοιχη ψυχολογία στο έμψυχον δυναμικό της.
Αυτή η αλήθεια αναδείχθηκε περίτρανα στα τελευταία λεπτά του αγώνα με τον ΠΑΟΚ: κοιτούσες το παιχνίδι και ήταν ξεκάθαρο ότι παρά το γεγονός ότι το προβάδισμα του αντιπάλου ήταν ισχνό, το παιχνίδι έχει ήδη κριθεί. Η Ένωση ήταν μια άδεια ομάδα από ψυχολογία απέναντι σε έναν αντίπαλο που μετά την απώλεια του περσινού πρωταθλήματος έχει παραδώσει σεμινάρια αναφορικά με το πως επιτυγχάνεις εσωτερική συσπείρωση και τσαμπουκαλεμένη νοοτροπία. Φυσικά, ας το ξαναπούμε: αυτό το έλλειμα δεν έπαιξε τον βασικό και καθοριστικό ρόλο στην απώλεια του κυπέλλου. Αν και το πρόβλημα της συνολικής λειτουργίας της ΑΕΚ είναι πολύ μεγάλο και πολύ βαθύ για να μην αναφέρεται, για ένα μεμονωμένο χαμένο παιχνίδι, οι αιτίες είναι και πολύ πιο συγκεκριμένες.
Η εικόνα αυτής της αναμέτρησης απλά επιβεβαίωσε ότι θα κρινόταν κατά βάση στην τακτική: αν ο Χιμένεθ νικούσε τον Λουτσέσκου στην σκακιέρα του ΟΑΚΑ, αυτόματα το ψυχολογικό ντεσαβαντάζ της ΑΕΚ θα καλυπτόταν και η ομάδα θα έπαιρνε το κύπελλο. Δεν έγινε κάτι τέτοιο, έγινε το ακριβώς αντίθετο: ο Λουτσέσκου αποδείχθηκε πολύ πιο διαβασμένος από τον Ισπανό ομόλογό του. Για την ακρίβεια, ο τεχνικός της ΑΕΚ κάνει τακτικά λάθη που προσομοιάζουν σε «δώρα» για τον Ρουμάνο.
Μοιάζει αδιανότητο να είναι γνωστό εδώ και τόσο καιρό ότι ο Βιεϊρίνια θα λείπει από αυτό το παιχνίδι και η ΑΕΚ να μην υπεφορτώνει τη δεξιά της πλευρά: η 11άδα της ομάδας θα έπρεπε να ξεκινάει από το Γκάλο σε αυτόν τον αγώνα. Τον μοναδικό δηλαδή ποδοσφαιριστή της που έχει την ικανότητα να πλαγιοπήσει τον (αναμενόμενα αδύναμο κρίκο του ΠΑΟΚ) Γιαννούλη και να παίξει το όβερλαπ στην αδύναμη πλευρά της ομάδας της Θεσσαλονίκης: τέτοιο fair play ούτε στα όνειρά του ο Λουτσέσκου.
Φυσικά, όταν ο Γκάλο μπήκε στο ματς όχι απλά ήταν ήδη αργά αλλά η αλλαγή του συνδυάστηκε και με έτερη λανθασμένη διαχείριση: με το ματς να έχει μπει στο 70' και τον ΠΑΟΚ να έχει οπισθοχωρήσει, η ταυτόχρονη αλλαγή συστήματος σε 3-5-2 δεν προσέδωσε στην ΑΕΚ ούτε ίντσα απειλητικότητας. Αν και το 3-5-2 ήταν μάλλον το ενδεδειγμένο σύστημα για την αρχή του αγώνα, στο 70' και με την ΑΕΚ να πρέπει να διασπάσει μια κλειστή άμυνα, ήταν απλά άχρηστο.
Κατά τα άλλα, αν υπάρχει ένα βασικό συμπέρασμα που έχει ήδη προκύψει από την φετινή αγωνιστική πορεία της ΑΕΚ είναι πως είναι ανούσιο να παίζει με τους Μάνταλο και Μπακασέτα ως ακραίους χαφ: μέχρι τον Δεκέμβρη φωνάζαμε και ξαναφωνάζαμε ότι η ομάδα γίνεται προβλέψιμη και ασύνδετη με αυτή τη συνταγή. Όταν πια η χρονιά είχε χαθεί, η ΑΕΚ βρήκε ψιλο-έσωσε την κατάσταση αναφορικά με το σύστημα που της αρμόζει: είτε με ρόμβο στο κέντρο (με τους Μπακασέτα και Μάνταλο ως οκτάρια και ως ακραία χαφ) είτε με το «χιμενεθικό» 3-5-2 (σύστημα που είναι το ιδανικότερο για αυτό το ρόστερ), η ΑΕΚ απεγκλωβίστηκε από τις καταστροφικές, τακτικές της εμμονές. Μέχρι τον τελικό του κυπέλλου: εκεί αυτές επανήλθαν για ανεξήγητους λόγους. Δεν είναι μόνο οι αυτοκτονικές τάσεις του Χιμένεθ που προκαλούν εντύπωση αλλά και η ανεξήγητη έλλειψη σύνθετης σκέψης.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο Λουτσέσκου έκανε κίνηση ματ αφήνοντας τον Ολιβέιρα στον πάγκο, οι Κάνιας και Σακχόφ με τα συνεχόμενα τρεξίματά τους εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την απόσταση γραμμών της ΑΕΚ και ειδικά στην επανάληψη που η Ένωση πίεζε και ο ΠΑΟΚ αμυνόταν κάθε κλέψιμο «μύριζε» φαρμακερή αντεπίθεση, δεν είναι να προκαλεί εντύπωση που παρά το φτωχό 1-0, ο ΠΑΟΚ νίκησε εύκολα.
Κατά τα άλλα, σε αυτό το blog έχει ειπωθεί και στο παρελθόν και θα γραφτεί και τώρα που επικυρώθηκε πως η ΑΕΚ τελείωσε την χρονιά χωρίς τίτλο: η φετινή σεζόν έχει κριθεί ως αποτυχημένη για την Ένωση εδώ και καιρό και αυτό δεν θα άλλαζε αν νικούσε τον ΠΑΟΚ στον τελικό και έπαιρνε το κύπελλο. Ακόμα και αν η ΑΕΚ νικούσε τον ΠΑΟΚ στον τελικο του ΟΑΚΑ, θα παρέμενε διακύβευμα η επιστροφή του αγωνιστικού ορθολογισμού (τουλάχιστον, μετά από αυτή την ήττα, προβλήματα κάτω από αυτό το χαλί δεν θα κρυφτούν).
Υπό αυτή την έννοια, όσο αναγκαία και αν είναι η κριτική στον Ισπανό τεχνικό για το καταστροφικό κοουτσαρισμά του σε αυτόν τον τελικό, τίποτα δεν αλλάζει το εξής: κανείς δεν κρίνεται από ένα μεμονωμένο ματς, είτε αυτό είναι κερδισμένο είτε χαμένο. Η ΑΕΚ πρέπει να ανασυγκροτηθεί, να επαναφέρει συνθήκες κανονικότητας στο εσωτερικό της (γιατί η εκτρωπή της κανονικότητας φέτος ήταν εξοργιστική) και με αυτές πλέον να έχουν εδραιωθεί, να κριθεί ο Χιμένεθ, όχι σε μια συνθήκη που έπρεπε να μαζέψει τα ασυμάζευτα.
Ναι, ακούγεται κυνικό μετά από μια ήττα σε ένα «do or die» παιχνίδι αλλά είναι αλήθεια: η αληθινή δουλειά του Χιμένεθ ξεκινάει από αύριο.
