Μετά το τέλος του Youth League, της παρουσίας δηλαδή της ομάδας νέων της ΑΕΚ στο αντίστοιχο ηλικιακό Τσάμπιονς Λιγκ, είχα πει πως κάποια στιγμή θα ασχοληθώ με το θέμα των ακαδημιών.
Πολύπλευρο, πολυεπίπεδο και τεράστιο πραγματικά κεφάλαιο στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, θα επιχειρήσω σήμερα μια μικρή ψηλάφηση κυρίως του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζεται από την πλευρά του κάθε εμπλεκομένου στο αναπτυξιακό, ομαδικό ποδόσφαιρο.
Μια από τις αφορμές που είχα ήταν η δημοσιοποίηση από τον Τάκη Φύσσα ενός γράμματος που δέχτηκε από γονείς ενός νεαρού ποδοσφαιριστή που αγωνίζεται στον Παναθηναϊκό και με το οποίο του εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους για τον τρόπο που διαχειρίζονται το παιδί τους.
Το κομμάτι της διαχείρισης είναι πιθανώς το σημαντικότερο σε μια ακαδημία. Διαχείρισης σωματικής, αλλά και πνευματικής. Πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο, συγκεκριμένη λειτουργία και πρόγραμμα με την οποία θα καθορίζεται το πώς και το πότε θα μπαίνουν τα παιδιά σε καθεστώς προετοιμασίας για την επαγγελματική τους καριέρα. Από εκεί και μετά θα πρέπει σιγά σιγά αυτά τα παιδιά να πάρουν και χρόνο συμμετοχής για να μπορέσουν να δείξουν αν μπορούν να σταθούν στην πρώτη ομάδα. Μόνο με τις προπονήσεις δε γίνεται...
Πλέον, η καθημερινότητα των παιδιών είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη. Πόσο μάλλον όταν σε αυτή υπάρχει και η προοπτική του επαγγελματισμού στο ποδόσφαιρο. Αγωνιστικά, το βασικό λοιπόν είναι να τα εκπαιδεύσεις, σταδιακά, στο πως πρέπει να μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις που έχει η κάθε θέση, στη φιλοσοφία της ανάλογα με τον σχηματισμό που καλούνται να υπηρετήσουν. Διαφορετική η λογική και οι απαιτήσεις ενός, για παράδειγμα, δεξιού μπακ σε διάταξη 1-4-4-2 και διαφορετική όταν αυτή μεταβάλλεται σε 1-5-3-2.
Επιβάλλεται λοιπόν έγκαιρη, εκ μέρους των υπευθύνων της ομάδας, διάκριση ρόλων και τεχνικών χαρακτηριστικών προκειμένου ο κάθε νεαρός ποδοσφαιριστής να βρει έγκαιρα τον κατάλληλο ρόλο και την κατάλληλη θέση. Οι όποιες αλλαγές δεν πρέπει να γίνονται χωρίς την κατάλληλη προεργασία, ή με τη λογική της άκριτης και ευκαιριακή δοκιμής, αλλά πρέπει να ταιριάζουν στα ξεχωριστά τεχνικά γνωρίσματα που έχει ο κάθε ποδοσφαιριστής.
Εδώ προφανώς μπαίνει και το κομμάτι του scouting. Τα κριτήρια με τα οποία αποφασίζεται ένα παιδί να ενταχθεί στις ακαδημίες μιας ομάδας πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένα. Να έχουν να κάνουν και με τα στάνταρντς που θέτει η ίδια η ομάδα, πάντα με ορίζοντα την επαγγελματική τους αξιοποίηση, αλλά και την κατεύθυνση που υπάρχει, το πλάνο, για την σκοπιμότητα της κάθε ακαδημίας. Είτε αυτή είναι αγωνιστική, είτε αυτή γίνεται με βάση το κέρδος, είτε απλώς, για τη διαμόρφωση σωστών επαγγελματιών, έτοιμων, ακόμη και αν δεν επανδρώσουν την πρώτη ομάδα, να παίξουν σωστά ποδόσφαιρο οπουδήποτε αλλού.
Για παράδειγμα. Στις κορυφαίες ακαδημίες του πλανήτη, αυτές της Μπαρτσελόνα και του Αγιαξ, η φιλοσοφία και η λογική είναι πάντα η πρώτη ομάδα και πως ακόμη και ο νεαρότερος ποδοσφαιριστής των ακαδημιών θα μάθει να λειτουργεί σε προοπτική ένταξης σε αυτήν. Ετσι, από νωρίς δουλεύονται τα βασικά του ποδόσφαιρου, που δεν είναι άλλα από την τεχνική, την πάσα, την κίνηση με και χωρίς την μπάλα, την αλληλοβοήθεια. Και μετά, σταδιακά, τις απαιτήσεις της εκάστοτε θέσης, πάντα – στις συγκεκριμένες ομάδες – με τη λογική του σχηματισμού που υπάρχει και εφαρμόζεται και στην πρώτη ομάδα.
Εννοείται πως πρέπει να υπάρχει και ιδιαίτερη στόχευση στην ατομική δουλειά που χρειάζεται και πρέπει να γίνεται από τον κάθε ποδοσφαιριστή. Πως δηλαδή θα διαπιστωθούν αυτές οι αδυναμίες και ατέλειες που υπάρχουν στο παιχνίδι του και με έξτρα, ατομική προπόνηση, να βελτιωθούν με έξτρα προπονήσεις. Οταν ένας νεαρός ποδοσφαιριστής είναι επαρκής τεχνικά, γνωρίζοντας τα βασικά που κάθε ακαδημία πρέπει να έχει ως βασική της επιδίωξη, τότε – ανάλογα φυσικά και με την προσαρμοστικότητα του – θα μπορεί να αφομοιώσει ευκολότερα τακτικές, διατάξεις, διαφορετικές προσεγγίσεις.
Είναι αυτονόητο πως για να γίνουν όλ' αυτά, θα πρέπει να υπάρχουν και οι κατάλληλες υποδομές. Και αυτό είναι αποκλειστική ευθύνη των συλλόγων. Επιβάλλεται να εξασφαλίζονται οι ιδανικές συνθήκες προκειμένου να δουλεύονται όπως πρέπει οι νεαροί ποδοσφαιριστές. Το πιο απλό: δεν γίνεται να προπονούνται σε πλαστικά γήπεδα, ή αν τέτοια υπάρχουν, δεν γίνεται αυτά να μην είναι τελευταίας τεχνολογίας. Ακόμη ακόμη και οι ώρες που προγραμματίζονται οι αγώνες των φυτωριακών ομάδων, που συνήθως είναι πρωί ή μεσημέρι, σε τέτοια γήπεδα που αυξάνουν θερμοκρασία, δεν επιτρέπουν στους ποδοσφαιριστές να παίξουν όπως θα μπορούσαν.
Από εκεί και πέρα, σίγουρα δουλειά πρέπει να γίνει και στους γονείς. Πρέπει και αυτοί να εκπαιδευτούν για να βοηθάνε τα παιδιά τους να εξελιχθούν, να μην είναι πιεστικοί, μεταφέροντας τις προσδοκίες, τις απαιτήσεις, που συνήθως δεν βασίζονται σε γνώση του αθλήματος, στα παιδιά τους. Να γνωρίζουν πως σε μια ακαδημία, τα παιδιά τους παίρνουν τις βάσεις για να γίνουν επαγγελματίες. Αν μπορέσουν, αν το αξίζουν.
Δεν είναι αυτονόητο πως όσα παιδιά βρίσκονται στις ακαδημίες μιας ομάδας θα βρουν και χρόνο συμμετοχής ως επαγγελματίες. Πόσοι και πόσοι ποδοσφαιριστές φεύγουν κάθε χρόνο από τη Μασία. Τι σημαίνει αυτό; Πως επειδή δεν κρίνονται πως είναι «υλικό» πρώτης ομάδας Μπαρτσελόνα, δεν μπορούν να σταδιοδρομήσουν, να παίξουν επαγγελματικά αλλού;
Φυσικά, απαιτήσεις πρέπει να υπάρχουν και από τα ίδια τα παιδιά. Μπαίνουν από νωρίς σε συνθήκες επαγγελματισμού, οπότε πρέπει να μάθουν να λειτουργούν ανάλογα. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κοιτάξει ένας ποδοσφαιριστής είναι να είναι δυνατός πνευματικά. Το σωματικό προκύπτει, γίνεται. Το πνευματικό είναι που θέλει σύνεση, προσοχή, διάρκεια, σταθερότητα, ψυχρή αντιμετώπιση των δεδομένων.
Η διάρκεια είναι αυτή που καταξιώνει, όχι ένα δυο παιχνίδια ούτε μια χρονιά. Το σημαντικότερο είναι να προετοιμαστούν για το τι θα αντιμετωπίσουν στο επόμενο παιχνίδι τους, στην επόμενη μέρα τους, χωρίς να σταθούν στο προηγούμενο. Ο ορίζοντας τους είναι να ανταποκριθούν επαγγελματικά. Και αυτό, βλέποντας τον τρόπο που λειτουργούν καταξιωμένοι ποδοσφαιριστές, είναι σημαντικό. Όχι μόνο προφανώς στην διάδραση τους στα social media, αλλά στον τρόπο που λειτουργούν εντός και εκτός γήπεδού.
Σήμερα, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν συνεχώς, ανά πάσα ώρα και στιγμή ποδοσφαιρικά παιχνίδια. Ετσι τους δίνεται η ευκαιρία να βλέπουν τα ινδάλματα τους και να προσπαθούν να πάρουν πράγματα από αυτούς ακόμη και παρακολουθώντας τις κινήσεις τους. Πως υποδέχονται την μπάλα, πως πασάρουν, πως επηρεάζουν το παιχνίδι, πως τελειώνουν τις φάσεις.
Καριέρα κάνεις με αυτά τα χαρακτηριστικά. Δουλεύοντάς τα, αξιοποιώντας τα, βλέποντας πως καταξιωμένοι επαγγελματίες λειτουργούν και συμπεριφέρονται στο γήπεδο. Καριέρα, ειδικά σε αυτές τις ηλικίες δεν κάνεις επειδή «πετάς» στις προπονήσεις, ούτε επειδή έπαιξες ένα δύο καλά παιχνίδια και μετά... αντίο.
Και εδώ προφανώς μπαίνει και η ευθύνη των ομάδων. Να μην παρασυρθούν, να έχουν αντίληψη της πραγματικότητας και πίστη στο πλάνο, να κρατήσουν τους ποδοσφαιριστές προσγειωμένους, να δουν έγκαιρα αυτά που πρέπει, να διαχειριστούν σωστά τις εκάστοτε καταστάσεις και το σημαντικότερο, να μην συμβάλλουν από τη μεριά τους στο να «φουσκώνουν» τα μυαλά των, νεαρών ειδικά, ποδοσφαιριστών.
Κλείνοντας, πολύ σημαντικός παράγοντας είναι και η συμπεριφορά των ΠΡΟΠΟΝΗΤΩΝ. Κυρίως ο ρόλος τους πρέπει να επικεντρώνεται στο πως θα χτίσουν αυτά τα παιδιά και όχι στο βωμό του βιογραφικού τους να θυσιάζουν τα πάντα αποκλειστικά και μόνο για το αποτέλεσμα...
