MENU

Mέσα δεκαετίας ’80. Ένα από τα πατροπαράδοτα χαρακτηριστικά της αγγλικής κουλτούρας, το ποδόσφαιρο, αργοσβήνει. Τα στάδια αρχαία, αποκρουστικά, δεν προσελκύουν, ουσιαστικά καταρρέουν, οι θεατές-πελάτες αγανακτούν με τις συνθήκες, ο χουλιγκανισμός ζει και βασιλεύει κι οι ομάδες έχουν περιοριστεί εντός των συνόρων, απόρροια των τραγικών περιστατικών στον τελικό του «Χέιζελ». Το αγγλικό πρωτάθλημα είναι τελευταίο σε εμπορικότητα κι αξία μεταξύ των κορυφαίων της Ευρώπης, πολλοί γηγενείς ποδοσφαιριστές αναζητούν πέραν της Μάγχης το επαγγελματικό τους μέλλον, ενώ ολοένα και λιγοστεύουν οι δυνατότητες προσέλκυσης ποδοσφαιρικών αστεριών στη Γηραιά Αλβιόνα.

Κάτι η ριζοσπαστική, ακραία πιθανώς, αντιμετώπιση όλου του περιγράμματος του σπορ από την τότε αγγλική κυβέρνηση και κάτι η διαφαινόμενη ευκαιρία με την ραγδαία άνοδο της τηλεόρασης, οδήγησε σε μια στροφή στην … στροφή της δεκαετίας. Οι πρώτες ζυμώσεις ξεκίνησαν στις αρχές του ’90, συμπίπτοντας ουσιαστικά με τον μπούσουλα της ριζικής αναδιάρθρωσης του πλαισίου του αγγλικού ποδοσφαίρου, με την περίφημη «Εκθεση Τέιλορ». Η Πρέμιερ Λιγκ δημιουργείται το 1992 και από τότε τα πάντα μπαίνουν σε συγκεκριμένο μονοπάτι. Στόχος; Η δημιουργία ενός θελκτικού προϊόντος για τον κάθε θεατή. Όχι μόνο στην Αγγλία, αλλά στην υφήλιο, αφού πλέον εκεί απευθύνεται το αγγλικό πρωτάθλημα. Έχοντας εξαφανίσει παθογένειες του παρελθόντος, έχει παγκοσμιοποιηθεί και με την δεδομένη σύμπνοια των επιχειρήσεων – clubs που το απαρτίζουν (με στόχο προφανώς το μεγαλύτερο, συνολικά, κέρδος) χρόνο με το χρόνο γιγαντώνεται, ξεφεύγοντας από κάθε τι άλλο σε οποιοδήποτε επίπεδο ανταγωνισμού.

Οι συγκρίσεις με τα δικά μας, προφανώς, μάταιες. Δεν γίνεται να ζητάς… προσελήνωση την ώρα που καλά καλά ούτε πατίνι στο ίσιωμα δεν μπορείς να κουμαντάρεις. Στους Αγγλους χρειάστηκαν λιγότερο από δυο ντουζίνες χρόνια για να φτάσουν από το ναδίρ στο ζενίθ. Χωρίς να έχουν μπούσουλα, παρά μόνο πυγμή και στόχο. Ο μπούσουλας, το know-how, πλέον, υπάρχει, φαίνεται σε κάθε παιχνίδι της Πρέμιερσιπ. Ας πάρουμε μερικές ιδέες λοιπόν, μπας και αποφύγουμε – τουλάχιστον γι’ αρχή - το ναδίρ (αν δεν είμαστε ήδη…)ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ

Η φετινή σεζόν ξεκίνησε με διαμαρτυρία οπαδών στα γραφεία της Πρέμιερ Λιγκ σχετικά με τις τιμές των εισιτηρίων. Όχι αδίκως είναι η αλήθεια. Το αγγλικό πρωτάθλημα είναι θέαμα που συγκεντρώνει τους καλύτερους του κόσμου. Κι ως τέτοιο, κοστίζει. Και ακόμη και αν οι τιμές είναι «τσουχτερές», επειδή ακριβώς το συνολικό επίπεδο παροχών στον θεατή είναι τέτοιο που δεν κοστίζει στις ομάδες. Στην περυσινή σεζόν, προσεγγίστηκε το φράγμα των 14 εκατ. θεατών. 13.944.100 παρακολούθησαν τις 380 αναμετρήσεις του πρωταθλήματος, μέσος όρος δηλαδή 36.695, ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί μετά την δεκαετία του 1950. Η πληρότητα; 96%. Φέτος, θεωρείται δεδομένο πως οι συγκεκριμένες επιδόσεις θα ξεπεραστούν. Ηδη έχουν περάσει τις πύλες των αγγλικών γηπέδων 9.282.929 θεατές (μέσος όρος 35.841), με την πληρότητα να προσεγγίζει το 97%!

Η μέση τιμή του φθηνότερου εισιτηρίου ενός αγώνα της Πρέμιερσιπ έχει αυξηθεί 15% την τελευταία πενταετία, με το εύρος των τιμών (πάντα κατά μέσο όρο) να κυμαίνεται από 20,5 ως 68 ευρώ. Μεγαλύτερη είναι η αύξηση που παρατηρείται στα εισιτήρια διαρκείας και έχει φτάσει το 8,7% την τελευταία τριετία, από 641 σε 697 ευρώ. Η μόνη ομάδα που έχει μειωμένο το εισιτήριο διαρκείας σε σχέση με το 2012 είναι η Λίβερπουλ, η Αρσεναλ έχει το ακριβότερο (2600 ευρώ, τέσσερις φορές μεγαλύτερο το κόστος από π.χ. αυτό της Γουέστ Μπρομ), ωστόσο η σύγκριση για παράδειγμα με τα 4.500 ευρώ που κοστίζει το ακριβότερο της Μίλαν μάλλον επωφελής για τους «κανονιέρηδες» είναι. Στον αντίποδα, το φθηνότερο εισιτήριο διαρκείας το έχει … η Μάντσεστερ Σίτι μόλις με 410 ευρώ, χαμηλότερο από 15 ομάδες της Τσάμπιονσιπ, 10 της League 1 και ακόμη μιας της Conference!

Μέρος του αντιλόγου η παραπάνω τιμολόγηση (και προφανώς αφορά την υποκειμενική διάσταση που το κάθε club αποδίδει στην αξία του προϊόντος που προσφέρει), προσφέρεται όμως και… γενικευμένος. Κατ’ αρχάς, πάντα υπάρχει διαβάθμιση τόσο ως προς την τιμολόγηση όσο κι ως προς την διαθεσιμότητα. Πιο εύκολο (και οικονομικότερο) είναι να βρει κανείς εισιτήρια π.χ. στο πάνω διάζωμα του «Στάμφορντ Μπριτζ» κόντρα στη Λέστερ παρά κόντρα στη Γιουνάιτεντ, ενώ κι η διοργάνωση παίζει ρόλο (διαφορετικά τιμολογείται ένα παιχνίδι του Λιγκ Καπ και διαφορετικά ένα της Πρέμιερσιπ). Παράλληλα, η πώληση των εισιτηρίων διαρκείας ποτέ δεν επηρεάζει τη διαθεσιμότητα, αφού ναι μεν οι περισσότερες ομάδες της Πρέμιερσιπ εκεί αποβλέπουν (στα διαρκείας), αλλά φροντίζουν να «συντηρούν» και να ανανεώνουν το ενδιαφέρον (αλλά και την «πελατεία») έχοντας πάντα – τουλάχιστον – το 20% της χωρητικότητας του γηπέδου τους διαθέσιμο.

Επίσης, προσφέρουν λογιών λογιών πρόσθετα και προσφορές στους πελάτες-θεατές τους. Από οικογενειακά εισιτήρια, από μειωμένα παιδικά, από διάφορες ειδικές καταναλωτικές ομάδες (η Νιουκάστλ για παράδειγμα προσφέρει σε κάθε της παιχνίδι στο «Σεντ Τζέιμς Παρκ», σε stand 8200 θεατών δύο εισιτήρια στην τιμή του… 1,5, αρκεί αυτά να είναι ενηλίκου και παιδιού, σε αυτό που αποκαλούν την «Μεγαλύτερη Οικογενειακή Ένωση στην Ευρώπη») κ.α.. Υπάρχουν κριτήρια που επιβραβεύουν με π.χ. μπόνους πόντων τους συνεπείς και τακτικούς θεατές, υπάρχουν μειώσεις σε εκτός έδρας παιχνίδια – ο αριθμός των εισιτηρίων που δικαιούται κάθε φιλοξενούμενη ομάδα εξαρτάται από τη χωρητικότητα του γηπέδου. Δεν μπορεί πάντως – εκτός συνεννόησης των δυο ομάδων – να υπερβαίνει το 15% της -, ταξιδιωτικά πακέτα, μηδενισμός κόστους μεταφοράς κτλ κτλ. Διαφορά φιλοσοφίας; Η ίδια η Πρέμιερ Λιγκ ετησίως χορηγεί 15,5 εκατ. ευρώ στα clubs ως πριμοδότηση για την κάλυψη των μεταφορικών κοστών των οπαδών των οπαδών τους σε εκτός έδρας παιχνίδια.

 Συμπερασματικά, ανεξάρτητα των υπαρκτών αντιδράσεων για την τιμολόγηση, το προϊόν της Πρέμιερσιπ φροντίζεται, λανσάρεται, «πουλιέται» με τέτοιο τρόπο ώστε και σε κάθε βαλάντιο να απευθύνεται, αλλά – κυρίως – να δικαιολογεί το όποιο κόστος. Κι αυτό ακριβώς φροντίζουν οι Αγγλοι. Να αναβαθμίζουν τις εντός του γηπέδου υπηρεσίες στους θεατές-πελάτες ώστε να ανταποκρίνονται στην τιμολόγηση, ακόμη κι αν αυτή, φαίνεται υπερβολική. Κι η αλήθεια είναι πως δικαιώνονται. Πέρυσι, τα έσοδα από τις πωλήσεις εισιτήριων στην Πρέμιερσιπ σημείωσαν αύξηση 6%, αποφέροντας συνολικά 805,5 εκατ. ευρώ. Χωρίς σχόλια…

BIA – ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Αύγουστος. Η Γουέστ Χαμ παρουσιάζει τον Ενερ Βαλένσια. «Ξέρω τη Γουέστ Χαμ κυρίως από διάφορες ταινίες για την ομάδα», λέει ο Λατινοαμερικάνος φορ και προκαλεί την άμεση ερώτηση στους ψυλλιασμένους ακροατές του: «Ποιες ταινίες»; Ο μεταφραστής δείχνει εύλογα ανήσυχος, κάνει μια παύση και απαντάει: «Εννοεί το Green Street», φιλμ που περιγράφει τη ζωή και τη δράση ενός χούλιγκαν της Γουέστ Χαμ κι ονοματίστηκε έτσι, επειδή σε αυτή την οδό βρίσκεται το γήπεδο των «σφυριών».

Σκεφτείτε το λίγο. Φέτος, στην Αγγλία, στην καρδιά της εμπορικής κοινότητας του πλανήτη και στην πολυπολιτισμικότερη πόλη του, ένας ποδοσφαιριστής από το Εκουαδόρ, προερχόμενος από Μεξικανική ομάδα έχει μάθει για την νέα του ομάδα από ένα φιλμ που αφηγείται την δραστηριότητα των χούλιγκαν της.

Passe, που θα έλεγαν κι οι Γάλλοι (μιας και το διεθνοποιήσαμε). Ο χουλιγκανισμός στο ποδόσφαιρο έχει πεθάνει στην Αγγλία. Αυτό λένε τα νούμερα, αυτό διατυμπανίζει κι η Πρέμιερ Λιγκ στις μπροσούρες της. Διάολε, για να το λένε, κάτι θα ξέρουν. Η κουλτούρα του χουλιγκανισμού όμως, έχει εμπορευματοποιηθεί και πουλάει (μόνο στο Amazon στο σχετικό λήμμα βρίσκεις 20 διαφορετικές σελίδες που πραγματεύονται βιβλία και ταινίες ανάλογου περιεχομένου). Σαν κάτι ρετρό όμως, σαν μέρος του γραφικού παρελθόντος, το οποίο δεν έχει την παραμικρή σχέση με το γκλαμουράτο περιτύλιγμα (και εσωτερικό) του αγγλικού ποδοσφαίρου! ?Κατάκτηση δεκαετιών αν μη τι άλλο για τους Αγγλους, η οποία βασίστηκε σε μια πολύ απλή λογική: Η βία, ως κοινωνικό φαινόμενο, δεν αποτρέπεται. Το ζητούμενο του ποδοσφαίρου είναι να την διώξει από τα γήπεδα, να σταματήσει να είναι το ίδιο τρόπος εκφοράς και έκφρασης της. Και, το πέτυχαν.

Οι πρωταθλητές της παραβατικής συμπεριφοράς της περυσινής σεζόν ήταν οι οπαδοί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Όπως ανακοίνωσε το αρμόδιο τμήμα της αγγλικής κυβέρνησης για την καταπολέμηση της βίας στα γήπεδα (ένα από τα μέτρα…) πέρυσι έγιναν 112 συλλήψεις οπαδών των «κόκκινων διαβόλων». Τόσες, θα γίνονταν σε μια μόνο τυπική – αγωνιστική – μέρα της δεκαετίας του 1980, πόσο μάλλον όταν οι μισές εξ αυτών είχαν να κάνουν με «θέματα κατανάλωσης αλκοόλ». Ο συνολικός αριθμός των συλλήψεων πέρυσι, όχι μόνο στην Πρέμιερσιπ μα σε όλες τις επαγγελματικές κατηγορίες του αγγλικού ποδοσφαίρου, ήταν 2273, κάτι που αναλογεί μόλις στο 0,1% των προσερχόμενων στα παιχνίδια (περισσότεροι από 38 εκατ. θεατές). Τη σεζόν 1988-89, η ίδια υπηρεσία είχε καταγράψει 6.185 συλλήψεις. Δέκα χρόνια νωρίτερα, μόνο σ’ ένα φιλικό Αγγλίας – Σκωτίας στο «Γουέμπλεϊ» είχαν γίνει 349…

Τι έκαναν λοιπόν; Μιαν ανάγνωση μόνο της περίληψης των μέτρων που η Πρέμιερ Λιγκ παίρνει για την καταπολέμηση (ή καλύτερα την παντελή εξάλειψη) της βίας στα γήπεδα, φτάνει.

Πρώτο επίπεδο: Νομοθεσία. Το πλαίσιο έχει αυστηροποιηθεί σε σημείο… παρεξηγήσεως. Πλέον, για παράδειγμα, θεωρείται ποινικό αδίκημα όχι μόνο να μπει κάποιος πιωμένος στο γήπεδο, αλλά και να ταξιδέψει υπό την επήρεια αλκοόλ σε δημόσια ΜΜΕ ή ακόμη να έχει στην κατοχή του – κι όχι μόνο στο γήπεδο, αλλά και σε μέσα μεταφοράς που οδηγούν σε αυτό – οποιαδήποτε πυροτεχνική συσκευή. Αν συλληφθεί αυτόματα τιμωρείται με ποινή απαγόρευσης εισόδου σε οποιοδήποτε γήπεδο για τουλάχιστον τρία χρόνια. Αν δεν συμμορφωθεί, τότε διώκεται ποινικά. Οσοι έχουν τέτοια ποινή είναι καταγεγραμμένοι στα αρχεία τόσο των αρχών όσο και της Πρέμιερ Λιγκ (2.750 άτομα ο ακριβής αριθμός τους).

Δεύτερο επίπεδο: Αστυνομία. Ιδρύθηκε το επονομαζόμενο «Ποδοσφαιρικό Αστυνομικό Σώμα». Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την πρόσληψη, σύσταση, εκπαίδευση ειδικών αστυνομικών, οι οποίοι αναλαμβάνουν να παρακολουθούν από μια ομάδα, σε κάθε της παιχνίδι (εντός κι εκτός έδρας), ενημερώνοντας, καταγράφοντας τα πάντα γύρω από την συμπεριφορά των οπαδών της. Ετσι, δημιουργείται μια data base των πιθανών ταραξιών, «χαρτογραφείται» ο βαθμός επικινδυνότητας εκάστου ενός (αλλά και fan clubs) και παρότι η … δημοκρατικότητα μιας τέτοιας πρακτικής ίσως να σηκώνει συζήτηση, εν τούτοις η δράση της είναι εντυπωσιακή. Τρανό παράδειγμα το πρόσφατο περιστατικό μεμονωμένης ρατσιστικής συμπεριφοράς τριών οπαδών της Τσέλσι σε σιδηροδρομικό σταθμό στο Παρίσι. Καταγράφηκαν (τυχαία, από κινητό περαστικού), ταυτοποιήθηκαν με τη συνεργασία τόσο των αστυνομικών δυνάμεων όσο και του club και εντός δύο ημερών τους απαγορεύτηκε δια βίου να παρακολουθούν παιχνίδια των «μπλε».

Τρίτο επίπεδο: Δράση των ομάδων. Η συνεργασία των clubs όχι μόνο θεωρείται πλέον αυτονόητη σε οποιαδήποτε μορφή βίας, αλλά είναι αυτά που πρωτοστατούν. Τα γήπεδα έχουν κλειστό κύκλωμα καμερών, καταγράφοντας τα πάντα. Μια (βελτιωμένη) έκδοση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες, οι stewards έχουν περάσει από σχετική, απαιτητικότατη εκπαίδευση και έχουν – εντός γηπέδου – εξουσίες ανάλογες αστυνομικών, η ύπαρξη «Υπευθύνου Ασφαλείας» στο οργανόγραμμα κάθε club είναι εδώ και λίγα χρόνια προϋπόθεση αδειοδότησης, ενώ προβλέπεται (νομοθετικά) συνεργασία του club με την τοπική διοικητική αρχή, η οποία έχει τον απόλυτο λόγο ως προς τις συνθήκες τέλεσης ενός παιχνιδιού (αν για παράδειγμα υπάρχουν φόβοι υπερπροσέλευσης ή ελλιπούς πυροπροστασίας έχει λόγου χάρη δικαίωμα ο δήμαρχος του Σουόνσι ν’ αναβάλει παιχνίδι της τοπικής ομάδας). Υπάρχει απόλυτη συνεργασία με το ειδικό αστυνομικό σώμα και με βάση αυτή καθορίζονται συμπεριφορές και δράσεις σε εκτός έδρας παιχνίδια των ομάδων ή άλλα κρίνονται και χαρακτηρίζονται «υψηλής επικινδυνότητας». Να μην μιλήσουμε γι’ αυτά. Εκεί, το σχετικό πρωτόκολλο προβλέπει από τα … αναμενόμενα (π.χ. να οριστεί η σέντρα νωρίς το μεσημέρι προκειμένου να υπάρχει λιγότερη κίνηση στους δρόμους) μέχρι και… ψαγμένα σε επίπεδο επιστημονικής φαντασίας (π.χ. να οριστεί η ποσότητα του αλκοόλ που επιτρέπεται να πωληθεί κατ’ άτομο σε pubs σε συγκεκριμένη απόσταση από το γήπεδο).

Για όλα τούτα, πολύ συνοπτικά – πιστέψτε με – δοσμένα το αποτέλεσμα είναι πως : «Τα ποδοσφαιρικά γήπεδα σήμερα είναι ασφαλή και ζέστα μέρη προσφέροντας άριστη ποιότητα στους θεατές. Η βία μέσα στα γήπεδα είναι σπανιότατη. Υπάρχουν αραιά φαινόμενα χουλιγκανισμού αλλά πλέον εκτός των σταδίων και των περιβαλλόντων τους». Αυτή είναι η μόνη, χαρακτηριστική αναφορά στο επίσημο εγχειρίδιο της Πρέμιερ Λιγκ για το άλλοτε αδηφάγο φαινόμενο της βίας στα γήπεδα…

Ναι, ακόμη και στην Αγγλία θα υπάρχουν γκρίνιες. Θα υπάρχει η κουβέντα για την εύνοια που απολάμβανε ο σερ Αλεξ από συγκεκριμένους διαιτητές, θα υπάρχουν οι συνηθισμένες πια μανούρες του Ζοσέ Μουρίνιο όταν κάτι δεν του αρέσει. Κανείς όμως δεν νοείται να βγάλει από το κάδρο τον ανθρώπινο παράγοντα στις διαιτητικές αποφάσεις. Ο διαιτητής είναι μέρος του παιχνιδιού κι ως τέτοιος αντιμετωπίζεται: λαθεύοντας, κρίνεται γι’ αυτό βάσει προετοιμασίας κι απόδοσης και όχι με την παραμικρή υποψία σκοπιμότητας, ευνοϊκής μεταχείρισης ή συντεχνιακού συμφέροντος.

Στην Πρεμιρ Λιγκ, η διαιτησία είναι επαγγελματική από το 2001. Συστήθηκε τότε ειδική επιτροπή (Professional Game Match Officials Board), η οποία κι αναλαμβάνει τους ορισμούς των διαιτητών στις αναμετρήσεις του πρωταθλήματος. Αποτελείται από Executives, εκπροσώπους (συνήθως παλαίμαχους) διαιτητών και των επικεφαλής της διαιτησίας της αγγλικής ομοσπονδίας. Προεδρεύει ο γνωστός παλαίμαχος διαιτητής, Μάικ Ράιλι κι αυτός, στο ξεκίνημα κάθε σεζόν ανακοινώνει τους διαιτητές και τους βοηθούς τους στα παιχνίδια της Πρέμιερσιπ. Αυτοί, για την φετινή σεζόν, είναι 17 και ο αριθμός δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 20, δεν υπάρχουν ηλικιακοί περιορισμοί (παρότι η ηλικία εκ των πραγμάτων παίζει ρόλο στην αξιολόγηση), ενώ σε αυτή δικαιούνται να μπουν διαιτητές αφού πρώτα έχουν περάσει τις συνολικά 11 σχετικές διαβαθμίσεις της επιτροπής! Ο ορισμός τους γίνεται δύο μέρες πριν τα παιχνίδια κι οι αμοιβές τους ετησίως κυμαίνονται από 52.700 ως 57.500 ευρώ (ανάλογα την παλαιότητα), ενώ για κάθε παιχνίδι που διευθύνουν εισπράττουν 1600 ευρώ. Κατά μέσο όρο δηλαδή, τη σεζόν κερδίζουν διαιτητεύοντας (μόνο παιχνίδια της Πρέμιερσιπ) 96.000 ευρώ. Πέρυσι για παράδειγμα, ο πλέον «κερδοφόρος» όλων ήταν ο Χάουαρντ Γουέμπ, εισπράττοντας 165.000 ευρώ.

Εδώ, η πολιτική των Αγγλων είναι διαφορετική από την υπόλοιπη Ευρώπη. Προσφέρουν ένα καλό fix ποσό στους «άριστους» των διαιτητών τους και κάτι… ψιλά για τα παιχνίδια που διευθύνουν. Τα 1600 ευρώ που εισπράττουν ανά παιχνίδι είναι τα λιγότερα που προβλέπονται μεταξύ των πέντε κορυφαίων πρωταθλημάτων (στην Ισπανία για παράδειγμα ο διαιτητής εισπράττει 6.000 ευρώ το παιχνίδι), ωστόσο στις υπόλοιπες χώρες ο ετήσιος μισθός υπολείπεται σημαντικά.

Φυσικά, προσφέρονται τα πάντα σε αύτη την εκλεκτή διαιτητική κάστα, υπάρχουν όμως και τεράστιες απαιτήσεις. Ανα δεκαπενθήμερο (!) μέσω ειδικού συστήματος αξιολογούνται οι διαιτησίες τους. Με ειδικά προγράμματα καταγράφονται οι μετρήσεις και η φυσική κατάσταση τους, τόσο κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών όσο και εκτός αυτών. Για παράδειγμα, ελέγχεται (απροειδοποίητα συνήθως...) το κατά πόσον τηρούν το αυστηρότατο προπονητικό πρόγραμμα με το οποίο είναι εφοδιασμένοι από σχετική ανεξάρτητη υγειονομική υπηρεσία. Αν για οποιονδήποτε λόγο αποτύχουν σε οποιαδήποτε από τις παραμέτρους των συχνότατων εξετάσεων τους, τότε αντιμετωπίζουν κυρώσεις, πάντα με πλειοψηφικές αποφάσεις της ειδικής επιτροπής. Κι αυτές δεν αφορούν το αν τιμωρηθούν – αφού η αναγκαιότητα μιας ποινής είναι με τα συστήματα που υπάρχουν και καταγράφουν τη συνολική απόδοση των διαιτητών όσο το δυνατόν πληρέστερα τεκμηριωμένη – αλλά πως και για πόσο. Χωρίς όμως να δημοσιοποιούνται οι ποινές. Απλώς, γίνονται αντιληπτές στην κοινή γνώμη αν κάποιος διαιτητής «απουσιάσει» για καιρό… ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - LICENCINGH θυελλώδης είσοδος του Ρόμαν Αμπράμοβιτς στον κόσμο της Πρέμιερσιπ με την αγορά της Τσέλσι το 2003 ήταν ο λόγος που η Αγγλία αναγκάστηκε να αναθεωρήσει το καθεστώς των αλλοδαπών επιχειρηματιών που επενδύουν στο έδαφος της. Κι η αναφορά για Αγγλία κι όχι για Πρέμιερ Λιγκ είναι σκόπιμη, αφού έτσι ακριβώς αντιμετωπίστηκε ο «Αμπρα»: ως Ρώσος επενδυτής σε αγγλική επιχείρηση. Κι έτσι, η διαμόρφωση του σχετικού, εμπορικού πλαισίου, έφτασε μέχρι και το Κοινοβούλιο. Κοντολογίς και ως προς το ποδοσφαιρικό και μόνο κομμάτι: Τη δεδομένη στιγμή, μια ντουζίνα είναι οι κύριοι μέτοχοι ή αποκλειστικοί ιδιοκτήτες ομάδων της Πρέμερσιπ χωρίς να είναι Αγγλοι πολίτες.

Αυτό, το από πού κρατάει η σκούφια του καθενός δηλαδή, ήταν το κύριο πρόβλημα που αντιμετώπισαν οι ιθύνοντες του αγγλικού ποδοσφαίρου με τη λύση να δίνεται με το απλούστατο… ξεσκόνισμα! Για να μην μακρηγορούμε με το τι απαιτείται και το τι όχι για να αποκτήσει κανείς δικαιοδοσία σε club της Πρέμιερ Λιγκ (ανεξάρτητα αν είναι Άγγλος ή όχι) πρέπει να εξεταστεί και να εγκριθεί από 108 διαφορετικές υπηρεσίες του κράτους και κατ’ επέκταση και του ποδοσφαίρου! 108!

Προφανώς, δεν μιλάμε για χρονοβόρες διαδικασίες (αυτά σε επίπεδο γραφειοκρατίας έχουν δεκαετίες λυθεί στο Νησί), αλλά ακόμη και μία να βρει κάτι το μεμπτό, τότε η αγοραπωλησία, η εμπλοκή του ενδιαφερόμενου με τα διοικητικά της ομάδας, δεν επιτρέπεται!

Η εξέλιξη του συγκεκριμένου ελέγχου δεν αφορά πλέον μόνο τους ιδιοκτήτες-μεγαλομετόχους. Κάθε διοικητικό στέλεχος ενός club οφείλει να υποβληθεί σε σχετικά τεστ σχεδιασμένα, κατατεθειμένα – και συνοδευμένα από ένα τσουβάλι δικαιολογητικά – από την Πρέμιερ Λιγκ προκειμένου να του επιτρέπεται η ενασχόληση. Και προσοχή, δεν μιλάμε για εφ άπαξ διαδικασία, αλλά για διατάξεις και κανονισμούς, τους οποίους τα διοικητικά στελέχη είναι υποχρεωμένα να τηρούν καθ’ όλη τη θητεία τους στο club. Διαφορετικά, πολύ απλά, εξοστρακίζονται. Μια για πάντα!

Αν λοιπόν για έκαστο έναν των στελεχών των clubs της Πρέμιερσιπ είναι τέτοιες οι «προϋποθέσεις» παρουσίας και συμμετοχής, εύλογα προκύπτει πως η διαδικασία αδειοδότησης για τα clubs είναι… Γολγοθάς! Το καλύτερο είναι πως αυτή, βρίσκεται σε κοινή θέα! Η Πρέμιερ Λιγκ, κάθε χρόνο, δημοσιοποιεί τις απαιτήσεις/προϋποθέσεις για τις συμμετέχουσες ομάδες. Εδώ είναι για όποιον θέλει να πάρει μιαν ιδέα (ειδικοί και μη…) και περιλαμβάνει - συνοπτικά πάντα - 420 σελίδες (!) όλα όσα χρειάζονται να πληρούν τα clubs προκειμένου να συμμετέχουν στο πρωτάθλημα. Οποιαδήποτε πιθανή κι απίθανη λεπτομέρεια (από το μέγεθος των καθισμάτων στα γήπεδα) μέχρι τις αναμενόμενες ρυθμίσεις για τα οικονομικά, διοικητικά, ακαδημίες, μπάτζετ, προϋπολογισμούς περιγράφονται στο συγκεκριμένο εγχειρίδιο, το οποίο δεν είναι «νεκρό». Δηλαδή, ο έλεγχος όλων των προβλεπόμενων σημείων είναι συνεχής από τους αρμόδιους φορείς, αλλά και από τις υπόλοιπες ομάδες, οι οποίες αν διαπιστώσουν παρατυπία έχουν δικαίωμα να την καταγγείλουν και ανάλογα με το πόρισμα της εξέτασης από σχετική επιτροπή (τα πρόσωπα που τις απαρτίζουν όλες, είναι γνωστά στις ομάδες από το ξεκίνημα της κάθε σεζόν) να υποβληθούν κυρώσεις που φτάνουν μέχρι και στην αποβολή από το πρωτάθλημα. ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ

Η παγκοσμιοποιημένη λογική της Πρέμιερσιπ επιβάλλει κι ανάλογη συμπεριφορά σε φυτωριακό επίπεδο. Τα clubs από την δημιουργία του συνεταιρισμού είναι υποχρεωμένα να διατηρούν πρόγραμμα Ακαδημιών, το πλαίσιο κι οι συνθήκες του οποίου συνεχώς εκσυγχρονίζεται. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 40 σχετικά προγράμματα (για αντίστοιχες ομάδες προφανώς), τα οποία συντηρούν πρωταθλήματα υπό την αιγίδα της Πρέμιερσιπ για πιτσιρικάδες από 12 ετών. Τα clubs προϋπολογίζουν και δημοσιοποιούν τη δαπάνη που προορίζεται στις ακαδημίες τους, ενώ κι από τον συνολικό κορβανά των εσόδων οι ομάδες μοιράζονται ένα συγκεκριμένο, αναλογικό, ποσό με αποκλειστική διάθεση στα φυτώρια.

Από εκεί και πέρα εναπόκειται στα clubs η προσοχή και η δαπάνη που θα αφιερώσουν στις ακαδημίες τους. Χαρακτηριστικό προς αυτό είναι πως έξι ακαδημίες ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ βάσει διεθνούς αξιολόγησης, βρίσκονται στο top-20 της υφηλίου. Παράλληλα, επειδή η δομή των clubs της Πρέμιερ Λιγκ εκ των πραγμάτων πλέον στηρίζεται στο «δούναι και λαβείν» (μεταγραφικά) κι όχι τόσο στην αξιοποίηση του γηγενούς ταλέντου, αυτή η διαδικασία – της ανατροφής δηλαδή ντόπιων ποδοσφαιριστών – πλέον ατύπως έχει «μεταφερθεί» στις ομάδες των χαμηλότερων κατηγοριών. Γι’ αυτό κι ετησίως, η Πρέμιερ Λιγκ προσφέρει +10 εκατ. ευρώ (με ολοένα αυξητικές τάσεις) στην Football League – την διοργανώτρια δηλαδή αρχή των εκτός Πρέμιερσιπ πρωταθλημάτων – αποκλειστικά για διάθεση στη βελτίωση των συνθηκών των ακαδημιών των ομάδων αυτών των κατηγοριών!

Επίσης υπάρχει και μέριμνα για την εξάλειψη των οικονομικών ανισοτήτων. Εύλογα, οι ομάδες της Πρέμιερ έχουν σαφώς μεγαλύτερη δυνατότητα να προσφέρουν μεγαλύτερα ποσά προκειμένου ν’ αποκτήσουν, κοψοχρονιά για τα δεδομένα και τις προοπτικές τους, νέα φυντανάκια. Προκειμένου λοιπόν να περιοριστεί κι αυτό το χάντικαπ – πάντα προς χάρη των μικρότερων, «παραγωγών» ομάδων – η Πρέμιερ Λιγκ υιοθέτησε από το 2012 ένα νέο σύστημα, το Elite Player Performance Plan, το οποίο πέραν των λοιπών αγωνιστικών προϋποθέσεων και λειτουργίας προβλέπει την οικονομική εξασφάλιση των clubs που δημιουργούν ταλέντο. Δηλαδή, π.χ. η Ολνταμ, η οποία δεν θα μπορέσει να κρατήσει στις τάξεις της ένα θαυματουργό πιτσιρικά και θα τον χάσει μόνο με ένα συμβολικό ποσό θα έχει πλέον λαμβάνειν καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του συγκεκριμένου πιτσιρικά! Είτε ποσοστά σε κάθε μεταγραφή του, είτε εισπράττοντας μέσω προβλεπόμενων ρητρών από την εξέλιξη του (για παράδειγμα προβλέπονται ποσά για συμμετοχές στην Πρέμιερσιπ, για διεθνείς συμμετοχές, για ανανεώσεις συμβολαίων), εξασφαλίζοντας έτσι οικονομικές ενέσεις για όλη την ποδοσφαιρική ζωή του ταλέντου που ανέθρεψε πρώτη! ΣΠΟΝΣΟΡΕΣΑλήθεια, ποιος δεν θέλει να διαφημιστεί, να πάρει μερίδιο της (κολοσσιαίας) εμπορικής πίτας του πλέον προβεβλημένου αθλητικού brand name της υφηλίου; Τα της τηλεόρασης ακολουθούν στο επόμενο κομμάτι, προφανώς όμως δικαιολογούν την ασύλληπτη εμπορικότητα του προϊόντος της Πρέμιερ Λιγκ. Κι εύλογα, συγκινούν και δελεάζουν τους πάντες προκειμένου να εμπλακούν στην διαδικασία προβολής του αγγλικού πρωταθλήματος. Κι όχι, δεν ψάχνουν χορηγούς τα clubs. Οι χορηγοί, οι μεγαλύτερες εταιρείες της υφηλίου, κάνουν ουρά προκειμένου να βάλουν τη λεζάντα τους στο merchandizing ενός αγγλικού συλλόγου. Είτε αυτό έχει να κάνει με την ονοματοδοσία του γηπέδου, είτε αυτό έχει να κάνει με το αθλητικό υλικό, την ξεχωριστή χορηγία της φανέλας, διαφημιστικά πακέτα που αφορούν μέχρι και τις μετακινήσεις οπαδών.

Αυτή τη στιγμή, η Πρέμιερσιπ έχει τα αδιαφιλονίκητα πρωτεία στα έσοδα των ομάδων της από χορηγικές συμφωνίες Μόνο φέτος, παρουσιάζεται αύξηση εσόδων από το σπονσόρσιπ της τάξης των 36% σε σχέση μόλις με την περυσινή σεζόν, αύξηση που είναι η μεγαλύτερη σε οποιοδήποτε συλλογικό αθλητικό προϊόν! Οι 20 ομάδες της Πρέμιερ θα εισπράξουν 270 εκατ. ευρώ από τα deals που έχουν κλείσει για τη διαφήμιση της φανέλας τους, με εταιρείες από όλα τα μήκη και πλάτη της γης, όπως η Chevrolet από τις ΗΠΑ, η Etihad kai Fly Emirates από τη Μέση Ανατολή, η Air Asia από την Ασία, η Samsung από την Απω Ανατολή. Προσθέστε και άλλα 181 εκατ. ευρώ που καταβάλλονται (ετησίως πάντα) από χορηγούς αθλητικού και το σκηνικό ολοκληρώνεται (χωρίς προφανώς να χρειατεί να γίνει λόγος αλλά ούτε και ν’ αποτελέσει μέτρο σύγκρισης το παράδειγμα της Γιουνάιτεντ, η οποία κι αποτελεί την κορυφή του ποδοσφαιρικού merchandising, υπογράφοντας πρόσφατα δεκαετή συμφωνία με την Adidas που θα της αποφέρει ως το 2025, ένα δις ευρώ).

ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑΕδώ οι αριθμοί και μόνο μιλάνε από μόνοι τους, χωρίς πρόσθετα σχόλια. Εν πολλοίς, η συνολική άνθηση της Πρέμιερσιπ οφείλεται στην κατακόρυφη άνοδο της αξίας των τηλεοπτικών της δικαιωμάτων. Η δημιουργία της άλλωστε, το 1992, οφείλεται κυρίως στην τηλεόραση, αφού ο εκτελεστικός διευθυντής της London Weekend Television, Γκρεγκ Ντάικ ήταν αυτός που προσεταιρίστηκε αρχικά το “Big Five” (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Λίβερπουλ, Τότεναμ, Εβερτον, Αρσεναλ) προβάλλοντας το πλάνο του που ήθελε μεγαλύτερη τηλεοπτική προβολή και κέρδος όλων των εμπλεκομένων.

Η εικόνα είναι δύναμη στην εποχή μας κι αυτή αξιοποιείται στην Αγγλία, με τα clubs βέβαια να φροντίζουν να την κάνουν όσο το δυνατόν πιο ελκυστική στον τηλεθεατή. Πρόσφατα, η Πρέμιερ επέκτεινε το τηλεοπτικό της συμβόλαιο με τους δύο εγχώριους συνεργάτες της (το Sky Sports και την ΒΤ) για την τριετία 2016-19 έναντι του αστρονομικού αντιτίμου των 7,5 δις ευρώ! Αντίτιμο αυξημένο κατά 71% σε σχέση με αυτό της προηγούμενης τριετίας και προβλέπει την live αναμετάδοση 168 παιχνιδιών (από τα 380 συνολικά) του αγγλικού πρωταθλήματος. Κοινώς, για κάθε ένα και μόνο καταβάλλονται 13,95 εκατ. ευρώ. Δεν είναι όμως τα μόνα τηλεοπτικά έσοδα. Η Πρέμιεριπ είναι το πλέον προβεβλημένο τηλεοπτικά πρωτάθλημα του κόσμου, αφού προβάλλεται συνολικά σε 212 περιοχές της υφηλίου, μπαίνοντας σε 643 εκατ. σπίτια κι έχοντας κοινό που προσεγγίζει τα 5 δις τηλεθεατές. Οι επίσημοι διανομείς του σήματος της σε κάθε σημείο της υφηλίου καταβάλλουν συνολικά για την τριετία 2013-16, 2,75 δις ευρώ, ποσό που εκτιμάται πως με την νέα συμφωνία για την ερχόμενη τριετία (2016-19) θα ξεπεράσει τα 4 δις ευρώ.

Το κρίσιμο είναι πως διανέμεται αυτός ο πακτωλός χρημάτων. Ξεκινάμε από το ποσό που προκύπτει από την εγχώρια εκμετάλλευση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Το 50% αυτού, διανέμεται εξίσου στις 20 ομάδες. Το 25% (merit money) διανέμεται ανάλογα με την κατάταξης. Η διαβάθμιση (βάσει της ισχύουσας συμφωνίας); Ο πρωταθλητής εισπράττει 186 εκατ. ευρώ και ο ουραγός 133 εκατ. Το υπόλοιπο 25% (facility money) διανέμεται ανάλογα με τον αριθμό των παιχνιδιών που κάθε ομάδα θα δώσει με τηλεοπτική κάλυψη, με το fix ποσό για κάθε τηλεοπτικό παιχνίδι να είναι 1 εκατ. ευρώ. Για παράδειγμα, πέρυσι, η Γιουνάιτεντ έδωσε 17 τηλεοπτικά παιχνίδια και συνεπώς εισέπραξε 17 εκατ. ευρώ.

Ως προς το ποσό που προέρχεται από τους πάροχους της τηλεοπτικής εικόνας της Πρέμιερσιπ εκτός Αγγλίας; Αυτό, διανέμεται εξίσου στις 20 ομάδες. Για να το δούμε λοιπόν και πρακτικά με βάση το αντίτιμο των ισχυουσών συμφωνιών, η τελευταία της περυσινής σεζόν Κάρντιφ αποχαιρέτησε την Πρέμιερσιπ μ’ έναν μποναμά της τάξης των 147 εκατ. ευρώ…

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗH Πρέμιερ Λιγκ δεν είναι τίποτα λιγότερο από έναν συνεταιρισμό. Όχι κατ’ όνομα, όπως στα μέρη μας έχουμε συνηθίσει, αλλά κατ’ ουσία. Συνεταιρισμός εμπορικών επιχειρήσεων με σκοπό την όσο το δυνατόν καλύτερη προώθηση του προϊόντος του, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το ποδόσφαιρο. Πως λειτουργεί το όλο project; Κάθε ομάδα λογίζεται σε αυτόν τον συνεταιρισμό ως μέτοχος κι έχει δικαίωμα μιας ψήφου στις αποφάσεις του.

Οι ομάδες εκλέγουν πρόεδρο, εκτελεστικό διευθυντή και διοικητικό συμβούλιο, όργανα που είναι εντεταλμένα αποκλειστικά να «τρέχουν» οτιδήποτε αφορά κι έχει να κάνει με τον συνεταιρισμό (και το προϊόν φυσικά). Νυν πρόεδρος της Πρέμιερ Λιγκ είναι ο Ντέιβιντ Ρίτσαρντς και ο εκτελεστικός διευθυντής, ο Ρίτσαρντ Σκάνταμορ (φωτό). Αμφότεροι, βρίσκονται στα πόστα τους από το 1999! Η θητεία τους δεν έχει χρονικό περιορισμό κι η παραμονή (ή αλλαγή) στα πόστα τους εξαρτάται από την συνέλευση των μετόχων (των clubs δηλαδή) του συνεταιρισμού. Η αγγλική ομοσπονδία δεν έχει άμεση εμπλοκή στην Πρέμιερ Λιγκ. Το … σχίσμα του 1992 άλλωστε, αυτόν τον σκοπό είχε, την «απεξάρτηση» των εμπορικών επιχειρήσεων (των ομάδων…) από τη δύσκαμπτη και παλαιομοδίτικη (ενίοτε κι αρτηριοσκληρωτική) επιχειρηματική λογική της ομοσπονδίας. Παρά ταύτα, η ομοσπονδία διατηρεί δικαίωμα βέτο στην εκλογή προέδρου και εκτελεστικού διευθυντή της Πρέμιερ Λιγκ, αλλά παράλληλα έχει και λόγο για θέματα που άπτονται αποκλειστικά της φιλοσοφίας του αθλήματος (π.χ. νέοι κανονισμοί).

Οσο για τις συνεδριάσεις; Αυτές γίνονται μια φορά κάθε τρίμηνο, με το κάθε club-μέτοχο να έχει τη δυνατότητα να θέσει στην ημερησία διάταξη οποιοδήποτε θέμα επιθυμεί. Με δύο προϋποθέσεις. Να είναι στοιχειοθετημένο το αίτημα και να έχει υποβληθεί νωρίτερα της διεξαγωγής της συνέλευσης. Οποιαδήποτε απόφαση απαιτεί πλειοψηφία των δύο τρίτων, ενώ η γενική συνέλευση γίνεται μια φορά, στο τέλος της εκάστοτε σεζόν, είναι απολογιστική και κρατάει δύο ημέρες. Αυτά και μόνο… ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ

Το 2010 ξεπεράστηκε το φράγμα των 2,74 δις ευρώ ως ακαθάριστο συνολικό έσοδο των ομάδων της Πρέμιερσιπ. Τη σεζόν 2012-13, το ποσό εκτινάχθηκε στα 3,4 δις, ενώ για την περυσινή θεωρείται δεδομένο πως θα ξεπεράσει ένα νέο ορόσημο, τα 3 δις λίρες, δηλαδή 4,11 δις ευρώ! Το προφανές από τα οικονομικά δεδομένα (τα οποία δημοσιεύονται στο τέλος κάθε σεζόν, αναλυτικά για την τήρηση των εξαγγελθέντων προϋπολογισμών, αλλά και στο τέλος κάθε ημερολογιακής χρονιάς, μαζί με σχετική πρόβλεψη για την έκτοτε οικονομική πορεία) είναι πως οι ομάδες της Πρέμιερσιπ, επαναπενδύουν. Ισως υπερβολικά.

Το 71% των εξόδων τους αφορούν μισθούς (κοντά στα 2,5 δις), ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και μια συνακόλουθη αύξηση στα χρέη (ξεπερνάνε συνολικά τα 2,3 δις), η οποία όμως κυρίως οφείλεται στην εξυπηρέτηση δανείων (διαφορετικά, αν δηλαδή δεν εξυπηρετηθούν, δεν προβλέπεται η παραμικρή επιείκεια). Αυτό που θεσμικά επιδιώχθηκε την τελευταία τριετία στην Πρέμιερσιπ ήταν – πριν καν την εμφάνιση του Financial Fair Play – ήταν ο εξορθολογισμός των κοστών των clubs. Κι όχι τόσο ως προς την αποφυγή δαπανών, που παραμένει βασικό ζητούμενο, αλλά στην κάλυψη ενδεχόμενων απωλειών από αδιαφανείς τρόπους.

Για παράδειγμα, τα χρέη μιας ομάδας να καλύπτονται από την τσέπη ενός ιδιοκτήτη κι όχι από την λειτουργία της. Αυτό, θεσμικά πάντα, έχει κατοχυρωθεί πλέον στην Αγγλία και το περίφημο στις μέρες μας break even είναι δεδομένο που απαρέγκλιτα ισχύει. Κοινώς, η λειτουργία του συνεταιρισμού δεν ενδιαφέρεται για το κέρδος (που έτσι κι αλλιώς δημιουργείται), αλλά για την διατήρηση των οικονομικών συνθηκών που θα επιτρέψουν τη διαιώνιση και την περαιτέρω βελτίωση των εταιρειών που παράγουν το προσοδοφόρο προϊόν. Από εκεί και πέρα, όλα – με το πλαίσιο που πλέον έχει διαμορφωθεί – έρχονται. Δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο παρά το ότι η Γιουνάιτεντ, όταν κατέκτησε τον πρώτο της τίτλο στην Πρέμιερ Λιγκ, το 1993, είχε έσοδα της τάξης των 12,3 εκατ. ευρώ. Όταν αποχώρησε ο σερ Αλεξ Φέργκιουσον από τον πάγκο της (πριν δύο χρόνια), ο μέσος όρος μιας μεσαίας ομάδας στην κατάταξη ήταν 170 εκατομμύρια…

Με 10 βήματα έχτισαν τον μύθο!