Ποιος είναι ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής στην ιστορία του αθλήματος; Ο Πελέ; Ο Κρόιφ; Ο Μαραντόνα; Ο Ζιντάν; Ο Μέσι; Ο Ρονάλντο; Δύσκολη απάντηση.
Αντίθετα, ίσως πολύ εύκολα να μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα σχετικά με τον ποδοσφαιριστή που τόσο καθοριστικά επηρέασε το άθλημά του, το άθλημα του Πελέ, του Μαραντόνα, του Κρόιφ, του Ζιντάν, του Μέσι, του Ρονάλντο. Αυτός που έκανε την υπόθεση μεταγραφής του από τη Λιέγη, ομάδα της δεύτερης κατηγορίας του Βελγίου στην επίσης άσημη γαλλική Ντανκέρκ έφτασε μέχρι το ανώτατο ευρωπαϊκό δικαστήριο, όπου και δικαιώθηκε, αλλάζοντας για πάντα τον παγκόσμιο ποδοσφαιρικό χάρτη.
Το συμβόλαιό του είχε λήξει το 1990 και ο ίδιος ήθελε να μεταγραφεί στη γαλλική Δουνκέρκη, που όμως δεν έδινε χρήματα για μεταγραφή με αποτέλεσμα η Λιέγη να αρνηθεί.
Ο Ζαν Μαρκ Μποσμάν προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο κατά του άρθρου 17 των κανονισμών της FIFA σχετικά με τις μεταγραφές. Στις 15 Δεκεμβρίου 1995 ο άσημος Βέλγος δικαιωνόταν καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι τό τότε υπάρχον σύστημα μεταγραφών παρεμποδίζει την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων και έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 39 (1) της Συνθήκης της Ρώμης. Κάθε κοινοτικός ποδοσφαιριστής, αλλά και αθλητής γενικότερα, θα ήταν πια ελεύθερος να μεταγραφεί σε οποιονδήποτε σύλλογο χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στις 27 Φεβρουαρίου του 1999 η Άστον Βίλα παρέταξε ομάδα χωρίς ξένους. Λίγο καιρό αργότερα τα Χριστούγεννα του ίδιου χρόνου η Τσέλσι του Βιάλι έκανε ακριβώς το αντίθετο, παρέταξε ενδεκάδα μόνο με ξένους παίκτες. Λίγα χρόνια αργότερα η Αρσεναλ του Αρσέν Βενγκέρ πήγε να παίξει με την Κρίσταλ Πάλας χωρίς ούτε έναν Βρετανό παίκτη στην αποστολή της!
Στο τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ το 2004 ανάμεσα στην Πόρτο και την Μονακό στο «Αουφ Σάλκε Αρένα» οι παίκτες των δύο ομάδων προέρχονταν από δεκαέξι χώρες. Δεν ήταν μόνο Ευρωπαίοι, αλλά και πολλοί Αφρικανοί, οι οποίοι διέθεταν κοινοτικό διαβατήριο για να μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα σε όποιον ευρωπαϊκό σύλλογο επιθυμούσαν.
Επανάσταση, λοιπόν; Ή μήπως άνοιξε ο ασκός του Αιόλου; «Αν δεν ήμουν εγώ, ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Λιονέλ Μέσι δεν θα ήταν σήμερα εκατομμυριούχοι» δήλωσε ο Μποσμάν στη «Daily Mail». «Δείτε το ποδόσφαιρο στην Αγγλία, είναι πλούσιο, όμορφο. Χάρη στον Μποσμάν. Ακόμα περιμένω τους άλλους να με ευχαριστήσουν. Τον Ρονάλντο, τον Μπέκαμ, όλους τους. Για μένα, αυτό είναι παρελθόν».
Ναι, αυτός ο νόμος γέμισε το ποδόσφαιρο με πολλούς εκατομμυριούχους ποδοσφαιριστές, αλλά και περισσότερους φτωχούς. Διεύρυνε το χάσμα ανάμεσα σε μικρούς και σε μεγάλους συλλόγους, που εξελίχθηκαν σε κολοσσούς, ενώ το περιόρισε τη διαδικασία ανέλιξης ταλαντούχων γηγενών ποδοσφαιριστών.
Και ο Μποσμάν; Πέντε χρόνια έδινε μάχη στα δικαστήρια. Δικαιώθηκε μόνο ηθικά. Όχι ότι θα του δινόταν ποτέ η ευκαιρία να παίξει σε μεγάλη ομάδα. Άλλαξε τη ζωή χιλιάδων συναδέλφων του προς το καλύτερο, καθώς τους άνοιξε τους επαγγελματικούς ορίζοντες, και τη δική του προς το χειρότερο.
Στα 30 του σταμάτησε τη μπάλα. Η αποζημίωση του ενός εκατομμυρίου ευρώ που του επιδικάστηκε να λάβει από τη βελγική ομοσπονδία δόθηκε όλη για να καλύψει τα δικαστικά έξοδα. Έπεσε σε κατάθλιψη. Άρχισε τα χάπια και το αλκοόλ. «Με δυο-τρία ποτά ακόμα το συκώτι σου θα πάθει ανεπανόρθωτη βλάβη» τον προειδοποίησαν οι γιατροί. Θα πέθαινε ίσως όπως ο Τζορτζ Μπεστ; Θα γινόταν και ο δικός του θάνατος είδηση σε όλο τον κόσμο, αλλά ουδείς θα θρηνούσε.
Από το 2010 ζει στο σπίτι των γονιών του. Για την ακρίβεια στο γκαράζ. Τα μόνα έσοδά του είναι ένα επίδομα 715 ευρώ που λαμβάνει από τη βελγική κυβέρνηση. Το 2011 καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους με αναστολή, για βιαιοπραγία ενάντια στη σύντροφό του και τη 15χρονη κόρη τους.
Προσέφερε τις υπηρεσίες του σε τοπικό πυροσβεστικό σταθμό και κατέβαλε προσπάθεια για να πάρει άδεια και να δει τα άλλα δύο παιδιά του. Πρέπει να αποδεικνύει σε τακτικές εξετάσεις ότι έχει απεξαρτηθεί. Εργάστηκε και ως κηπουρός στον δήμο του Αβάν, μια κωμόπολη κοντά στη Λιέγη. Σήμερα είναι 56 ετών. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια είχε συντροφιά έναν σκύλο. Πέθανε κι αυτός.
«Διεκδικώ μία θέση στην ιστορία, τίποτα παραπάνω. Την υστεροφημία μου. Πολλοί Ευρωπαίοι ποδοσφαιριστές κέρδισαν ποτάμια από χρήμα χάρη σε μένα. Έβαλα τέλος στην εποχή της σκλαβιάς. Έδωσα μεγάλη μάχη για να το πετύχω. Στο τέλος της κατάντησα μπεκρής...
Έζησα μια δυστυχισμένη ζωή. Άλλοι εκμεταλλεύτηκαν τον αγώνα μου και πλούτισαν. Πίστευα πως μετά την απόφαση του δικαστηρίου θα είχα μια όμορφη ζωή. Δεν πίστευα πως το ποδόσφαιρο θα είναι έτσι. Εάν έπρεπε να κάνω το ίδιο πράγμα, θα το έκανα. Δεν θα άλλαζα το όνομα μου για να βρω δουλειά.
Ο νόμος Μποσμάν φέρει την σφραγίδα της ζωής μου. Ήμουν νέος και ωραίος. Τώρα είμαι γέρος, χοντρός και καραφλός. Πολλοί παίκτες δεν θα με αναγνωρίσουν εάν με δουν. Ίσως να μην είμαι εδώ σε 20 χρόνια, αλλά η υπόθεση μου πάντα θα υπάρχει. Είμαι για το ποδόσφαιρο ότι ο Λεχ Βαλέσα για την δημοκρατία. Όλοι είχαν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τον νόμο Μποσμάν, εκτός από μένα. Είμαι λίγο απογοητευμένος γιατί μπορεί να με ξέρουν σε όλο τον κόσμο, αλλά μου συμπεριφέρθηκαν λες και είμαι εγκληματίας πολέμου. Όλοι με γνωρίζουν, αλλά όταν κοιτάζω την τσέπη μου είναι άδεια.
Ήθελα να γίνω ο πιο διάσημος ποδοσφαιριστής, έχω θέση στην ιστορία του ποδοσφαίρου, αλλά το πλήρωσα ακριβά. Όλα τα χρήματα που κέρδισα πήγαν στους δικηγόρους. Θέλω απλά μια μικρή ευγνωμοσύνη, να ξέρει ο κόσμος πως υπάρχει ένας άνθρωπος πως για να βρει το δίκιο του έδωσε τα πάντα».
Και ακόμα περιμένει ένα ευχαριστώ από αυτούς που ευεργέτησε… Και κάτι ακόμα. Κάποια μέρα να καταλάβουν να παιδιά του ότι ο πατέρας τους δεν ήταν απλά ένας μπεκρής, αλλά υπήρξε ένας σημαντικός άνθρωπος...
