Στο προηγούμενο παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τη Νταρουσάφακα, ο Μάικ Τζέιμς πέτυχε τους πρώτους τέσσερις πόντους του, σουτάροντας μεταξύ των 4-6 μέτρων μακριά από το καλάθι.
Το αιώνιο ερώτημα δεν είναι το κόκκινο ή το μαύρο στη ρουλέτα. Ούτε το σεξπιρικό “Να ζει κανείς ή μη ζει”… To “Beatles ή Rolling Stones”, το “Γιαπωνέζικο ή Γερμανικό αυτοκίνητο” ή το “Παρίσι ή Λονδίνο”, όπως και το “Λέικερς ή Σέλτικς” είναι απλώς οδοντόκρεμες μπροστά το σύγχρονο αναπάντητο (;) δίλλημα του μπάσκετ που ξεκινά ως ερώτημα και καταλήγει όπως οι ανθρώπινες σχέσεις των 00’s: “Η πολύ κοντά, ή πολύ μακριά”.
Πλέον, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα νούμερα και οι αριθμοί είναι patch κατανόησης των συμβάντων εντός αγωνιστικού χώρους, δεν απορεί κανείς για ποιο λόγο το μπάσκετ παίζεται μέσα στη ρακέτα, ή έξω από τη γραμμή των τριών πόντων λες και η ενδιάμεση ζώνη, αυτή που ονομάζεται και τη μάθαμε ως “Μέση Απόσταση” είναι η Πράσινη Γραμμή. Αφοπλισμένη Ζώνη.
Το debate πια είναι: “Εχει πεθάνει ολοκληρωτικά το σουτ από Μέση Απόσταση; Και τελικά είναι καλό ή κακό για μία ομάδα να έχει παίκτες ικανούς να ευστοχήσουν σε τζαμπ σουτ που προσφέρουν δύο πόντους;”.
Μην προτρέχετε. Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση και θα έλεγα ότι δεν είναι και τόσο αστείο το γεγονός ότι στην Αμερική, όπου πλέον η ελεύθερη πρόσβαση σε advanced statistics κάνει τη χρήση τους πιο συχνή κι από ένα ζευγάρι Jordan σε κατάστημα με αθλητικά παπούτσια.
Η ΤΕΧΝΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΥ …ΣΚΟΤΩΝΕΙ
Σουτ από μέση απόσταση, λοιπόν! Αυτό που οι Αμερικάνοι θεωρούν επισήμως πια ως το πιο αντιδραστικό σουτ στο μπάσκετ. Ο φτωχός συγγενής των εκτελέσεων, το σουτ που όλες οι ομάδες επιτρέπουν και κανείς δε θέλει να πάρει(;)…
Αυτό που θα επιχειρήσουμε να κάνουμε είναι μία αναλυτική καταγραφή. Των επιχειρημάτων και των αντεπιχειρημάτων. Οπως βεβαίως και των δεδομένων…
Κι όπου δεδομένο, ας τοποθετήσουμε το αυτονόητο, που εισήλθε στη ζωή του μπάσκετ από τη στιγμή που τα μαθηματικά υπερτέρησαν της εικόνας ως επεξήγησης των δρώμενων.
Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι μία ομάδα εκτελεί από μέση απόσταση με 40%, ενώ κι έξω από τη γραμμή των τριών πόντων διατηρεί ακριβώς το ίδιο ποσοστό… Αν ήσασταν προπονητής, ή παίκτης τι θα επιλέγατε; Να πάρετε 40x2=80 πόντους σε 100 προσπάθειες; Η μήπως καλύτερα να προσθέσετε 40x3=120 πόντους;
Οσο κι αν μοιάζει περίεργο, αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες ρίζες του κακού (ή του καλού) που έχει επιφέρει στο μπάσκετ η νέα προσέγγιση των σουτ από Μέση Απόσταση.
Το δεδομένο δεν μπαίνει τυχαία, καθώς οι μετρήσεις της τελευταίας πενταετίας στο ΝΒΑ, αναφέρουν ότι τα ποσοστά ευστοχίας των ομάδων από το χώρο που ορίζεται έξω από ρακέτα και μέχρι τη γραμμή του τριπόντου, είναι ελαχίστως, έως αδιάφορα καλύτερα, από τα ποσοστά ευστοχίας στα σουτ τριών πόντων (η διαφορά τους είναι από 1.5 μέχρι 3 ποσοστιαίες μονάδες). Για αυτό το λόγο, το σουτ από Μέση Απόσταση θεωρείται πια ως το χειρότερο που μπορεί να επιλέξει ένας παίκτης.
Είναι αλήθεια αυτό όμως;
Αν θέλετε, την προσωπική άποψη, ως αφετηρία διαλόγου, δε θα πάψω να επιμένω ότι όσο καλύτερους παίκτες διαθέτει μία ομάδα στο σουτ από Μέση Απόσταση (Ψηλούς, ή Κοντούς), τόσο πιο εύκολο είναι να προκαλέσει μεγάλο αμυντικό πονοκέφαλο στον αντίπαλο.
Πλέον όμως, οι παίκτες είτε φοβούνται να πάρουν αυτό το σουτ, είτε έχουν καρφωμένη στο μυαλό τους την ιδέα της διείσδυσης για να πλησιάσουν περισσότερο στο καλάθι ή να εκτελέσουν για τρεις πόντους.
Δε χρειάζεται να έχεις στατιστικές αναλύσεις για να επιβεβαιώσεις ότι:
- Οι ομάδες δεν μαρκάρουν πια το σουτ από Μέση Απόσταση (κυρίως γιατί δεν το φοβούνται και ξέρουν ότι ο αντίπαλος δεν το επιδιώκει)
- Οι επιθέσεις δεν το σημαδεύουν σε κανένα play
- Εκμεταλλεύονται τον δισταγμό για το …χειρότερο σουτ που υπάρχει στο μπάσκετ, ώστε να μακιγιάρουν τις αμυντικές αδυναμίες των ψηλών παικτών τους.
Επίσης δε χρειάζεται να είσαι σοφός για να συμπεράνεις ότι:
- Μία ομάδα που διαθέτει καλούς δημιουργούς με ικανότητα στο σουτ από ντρίμπλα στα 4-5 μέτρα, μπορεί να εκθέσει την αδυναμία του αντίπαλου σέντερ να κυνηγήσει έναν κοντύτερο παίκτη.
- Παίκτες όπως ο Γιουλ, ο Σπανούλης, ο Τεόντοσιτς, ο Σλούκας ή ο Τσάτσο Ροντρίγκεζ (οι τελευταίοι των Μοϊκανών στα mid range shots στο ευρωπαϊκό μπάσκετ), απαγορεύουν στον αντίπαλο σέντερ να παίξει flat (να κινηθεί δηλαδή παράλληλα με τον χειριστή της μπάλας κάνοντας βήματα προς τα πίσω, όσο αυτός επιδιώκει να πλησιάσει στο καλάθι). Είναι απλό: Θα σταθούν οι κοντούρες στα πέντε μέτρα και θα εκτελέσουν.
- Η άμυνα προβληματίζεται περισσότερο όταν καλείται να μαρκάρει πιεστικά σε όλους τους χώρους του μισού γηπέδου και όχι μόνο έξω από το τρίποντο, ή μέσα στη ρακέτα.
- Ειδικά όταν αποτελεσματικοί σε αυτό το σουτ είναι οι ψηλοί, ή τα 4άρια, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο έντονο.
- Οσες ομάδες ξέρουν ότι δεν έχουν καλή close out άμυνα, η εντολή που δίνουν στους παίκτες του είναι να τρέξουν σαν τρελοί ώστε να αποφύγουν ένα τρίποντο, χωρίς να τους απασχολεί ιδιαίτερα τι θα συμβεί αν ο επιθετικός προσποιηθεί και μείνει μόνος του στα 6 μέτρα.
Μόνο που στις ημέρες μας οι προπονητές σκέφτονται: Γιατί ο ψηλός μου να βγει στα πέντε μέτρα να εκτελέσει όταν μπορώ να τον ταίσω ακριβώς δίπλα από το καλάθι;
Κι επίσης, τα 4άρια μου, γιατί να εκτελέσουν ένα δίποντο από τα 5 μέτρα, όταν, με σχεδόν ίδια ποσοστά, μπορούν να σουτάρουν τρίποντα;
ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΟΥΤ ΑΠΌ ΜΕΣΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΠΟΥ ΥΠΆΡΧΕΙ…
… όπως είπε κάποτε ο Τζεφ Βαν Γκάντι, νυν προπονητής των Πίστονς;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όση προκατάληψη υπήρχε επί δεκαετίες στην Αμερική, αλλά και στην Ευρώπη για τη χρήση των σουτ τριών πόντων, άλλη τόση και περισσότερη υπάρχει πια για τα mid range. Πλέον η άποψη που κυριαρχεί είναι:
“Αν πρέπει να κάνεις ένα (μαρκαρισμένο) σουτ από τα έξι μέτρα που θα μετρήσει για δύο πόντους, κάνε ένα βήμα πίσω και σούταρε για τρεις”.
Ωστόσο, ένα σουτ από τα έξι μέτρα δεν είναι σχεδόν ποτέ μαρκαρισμένο σήμερα.
Ο προπονητής των Σίξερς, Μπρετ Μπράουν, είχε δηλώσει σε ανύποπτη στιγμή ότι: “Αν μελετήσεις τον τρόπο με τον οποίο γίνονται τα πικ εν ρολ πια, οι άμυνες επιδιώκουν να δίνουν στις επιθέσεις, ένα ανοιχτό, ή μαρκαρισμένο μακρινό δίποντο, παρά ένα τρίποντο. Κι αυτό είναι αναντίρρητο”. Ομως, όπως λέει επίσης ο Μπρετ Μπράουν, για κάθε άμυνα που σκέφτεται… “Πάρε ένα διποντάκι”, υπάρχει ένας Τόνι Πάρκερ, ένας Τζον Γουόλ, ένας Κρις Πολ που απαντούν… “Ευχαριστώ πολύ, με τις υγείες σας. Γράψε δύο”… Λέει ο Μπρετ Μπράουν: “Για παίκτες όπως ο Πάρκερ αυτά τα σουτ από Μέση Απόσταση είναι τόσο εύκολα, που μπορούν να τα βάλουν ακόμα και στον ύπνο τους”.
Αν βάλουμε στη συζήτηση και τους ψηλούς, όπως ο επιστήμονας του mid range, Λαμάρκους Ολντριτζ (ή ο Λουκάς Μαυροκεφαλίδης στα μέρη μας), ή ο Πο Γκασόλ και ο Ιμπάκα τότε θα δούμε ότι υπάρχουν πολλοί που μπορούν να εκτελέσουν (και μάλιστα με χαρά) από τα 4 έως τα 6.5 μέτρα. Κανείς δεν το θέλει όμως (πλην του Γκρεγκ Πόποβιτς και του Τέρι Στοτς, όταν είχε τον Λαμάρκους στην ομάδα του).
“Η ικανότητα να ευστοχείς σε αυτά τα σουτ Μέσης Απόστασης μπορεί να κάνει τη μεγάλη διαφορά μεταξύ της νίκης και της ήττας” έγραφε πριν χρόνια, ο Guardian, όταν το debate γνώριζε την έξαρσή του. “Ειδικά όταν το παιχνίδι πλησιάζει στο τέλος του και οι άμυνες γίνονται πολύ επιθετικές στα σημεία απ’όπου μία ομάδα εκτελεί συχνότερα (κάτω από το καλάθι κι έξω από το τρίποντο)".
“Οι ομάδες είναι έξυπνες. Προσπαθούν να σου αφαιρέσουν το τρίποντο, προσπαθούν να σου απαγορεύσουν το λέι απ και σε αφήνουν να πάρεις τα mid range” παραδέχεται ο Ντουέιν Κέισι, ο προπονητής των Ράπτορς, για να προσθέσει ένας GM του ΝΒΑ που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του… “Αυτή είναι η εποχή του μπάσκετ και πρέπει να την αποδεχτούμε. Αν θες να νικήσεις καλό θα είναι να έχεις παίκτες που σουτάρουν από τη μέση. Κι αν οι Γουόριορς έχουν τόσο μεγάλη αποτελεσματικότητα στα εντός παιδιάς σουτ το οφείλουν στο γεγονός ότι μπορούν να σουτάρουν από παντού”.
Το σίγουρο είναι ότι ακόμα και οι καλύτερες άμυνες, είναι αδύνατον να μαρκάρουν παντού. Ετσι προτιμούν να περιορίσουν τους πολύ μακρινούς και τους πολύ κοντινούς χώρους εκτέλεσης. Κι αν δεχτούν καλάθι από τα μισά της διαδρομής, τουλάχιστον δε θα είναι για τρεις πόντους.
Θέλετε κι ένα παράδειγμα που επιβεβαιώνει ότι το μπάσκετ έχει αλλάξει; Ο Λάρι Μπερντ, ένας από τους κορυφαίους σουτέρ στην ιστορία του μπάσκετ… Στη διάρκεια της καριέρας του είχε 1.9 τρίποντα (2.4 ανά 100 κατοχές). Ο γίγας Πάτρικ Μπέβερλι, αυτός ο …σπουδαίος σουτέρ είχε φτάσει στο σημείο να εκτελεί 4.4 ανά σεζόν και 8 (!!!) ανά 100 κατοχές. Βέβαια, ο Μπέβερλι τύχαινε να παίζει και στην ομάδα που περισσότερο απ’όλες έφερε το Moneyball στο παιχνίδι της, έχοντας ως GM, έναν από τους πιο μαθηματικούς εγκεφάλους στην ιστορία του αθλήματος, τον Ντάριλ Μόρεϊ, που ουσιαστικά υποχρέωσε τον Κέβιν Μάκ Χέιλ να στηρίξει τα επιθετικά plays του στην στατιστική διαστροφή του, που κατέληξε να γίνει έρευνα την οποία συζήτησε όλος ο κόσμος του ΝΒΑ.
ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ, Ή ΜΗ, ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ
Υπάρχουν όμως δύο πολύ ισχυρά επιχειρήματα που εν μέρει ανατρέπουν όλες τις υπέρ θεωρίες για το mid range…
Το πρώτο αφορά στις συνθήκες που γίνεται ένα σουτ από Μέση Απόσταση.
Με λίγα λόγια (και με εξαίρεση τους ψηλούς παίκτες)...
- Ενα mid range σουτ δεν είναι ποτέ το ίδιο με κάποιο άλλο
- Ενα στατικό σουτ, όπως το τρίποντο, μετά από μία kick out πάσα, είναι αυτό, το ίδιο, το πολυδουλεμένο σουτ, που έχει επαναλάβει ο παίκτης χιλιάδες φορές στην προπόνηση. Εχει την ίδια μηχανική, την ίδια συνήθεια, τον ίδιο ρυθμό, τον ίδιο συντελεστή δυσκολίας και το μόνο που αλλάζει είναι η ένταση του παιχνιδιού και η κούραση.
Το μπάσκετ είναι το άθλημα της επανάληψης. Ενας τραγικός παίκτης, μπορεί, με χιλιάδες ώρες δουλειάς, να μάθει να στέλνει τη μπάλα στο καλάθι με σχετική συνέπεια όταν σουτάρει ξεμαρκάριστος από τα 6.75, ή τα 7.25.
Ομως, το mid range για τους περιφερειακούς παίκτες, είναι το περίφημο σουτ μετά από ντρίμπλα, αυτό που οι Αμερικάνοι ονομάζουν Pull Up. Αυτό το στοιχείο, που ελάχιστοι γκαρντ διαθέτουν σε πολύ υψηλό επίπεδο. Και το κυριότερο: Ενα mid range δεν έχει ομοιότητα με κανένα προηγούμενο με κανένα επόμενο που θα κάνει ο ίδιος παίκτης. Κι αυτό αφορά στην πίεση που ασκείται, στην άμυνα (όταν κι αν υπάρχει), στη θέση του αντίπαλου ψηλού, στη θέση του σώματος, στην ντρίμπλα, στον μηχανισμό, στην ταχύτητα που παίρνεις το σκριν, στην ταχύτητα που γίνεται η ντρίμπλα, σε όλα.
(Tip: Ενας Χ Factor παράγοντας που επηρεάζει το mid range σουτ είναι και το εύρος των επιλογών, αλλά και η πλήρης κατανόηση για ό,τι ακριβώς συμβαίνει γύρω του. Οταν ένας γκαρντ παίρνει το πικ εν ρολ και περνάει μέσα από τη γραμμή των 6.75, οφείλει να αναγνωρίσει: Πρέπει να σουτάρει, να κάνει kick out, να πλησιάσει περισσότερο, να τραβήξει κι άλλον παίκτη πάνω του για να πασάρει μετά, να ταίσει αμέσως μία λόμπα στον ψηλό; Τι σημαίνει αυτό; Ο παίκτης σκέφτεται! Ο,τι χειρότερο δηλαδή. Ενώ, όταν ένας παίκτης είναι στα 6.75 μόνος του, ξέρει ότι η μοναδική επιλογή που έχει, αν έχει μείνει ελεύθερος, είναι να σουτάρει. Τεράστια η διαφορά).
Κι επίσης: Κανένα από τα σουτ μετά από ντρίμπλα που γίνονται στην ατομική προπόνηση, δεν μπορεί να προσομοιαστεί με αυτό το παιχνιδιού. Κανείς παίκτης, όσο επαγγελματίας κι αν είναι, δεν μπορεί να μεταφέρει την ένταση και τις συνθήκες αγώνα σε μία ατομική προπόνηση πολύ περισσότερο όταν αυτή γίνεται χωρίς αντίπαλο.
Ενας κακός παίκτης μπορεί να γίνει καλός σουτέρ. Ενας κακός παίκτης, δεν μπορεί ποτέ να γίνει καλός δημιουργός και φυσικά να εκτελεί μετά από ντρίμπλα. Θα ξύνει μία ζωή με τα νύχια του το ταβάνι της μετριότητας.
Το δεύτερο επιχείρημα αφορά στη σημερινή λογική του μπάσκετ που στηρίζεται στις αποστάσεις…
Με την καθιέρωση των 4αριών που μπορούν να εκτελέσουν από μακριά και την διάταξη 4 (γύρω γύρω) - 1 (μέσα), οι ομάδες, προκειμένου να υπηρετήσουν το δόγμα των σωστών αποστάσεων, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν όλο τον προσδόκιμο χώρο ανάπτυξης επίθεσης ανοίγοντας όσο μπορούν τη διάταξη της πεντάδας πάνω στο παρκέ. Αρα, οι τέσσερις παίκτες συνήθως πατούν μισό μέτρο μακριά από τη γραμμή των τριών πόντων, κι εκεί είναι πιθανότατα το σημείο που θα τους βρει η τελική πάσα μετά από τη δημιουργία του συμπαίκτη τους. Ακόμα κι αυτή, η τελική πάσα όμως, έχει τη σημασία της.
Ενα ελεύθερο τρίποντο είναι σχεδόν πάντα, ένα assisted σουτ, ένα σουτ για το οποίο δημιούργησε κάποιος άλλος. Ενα pull up, ένα σουτ μετά από ντρίμπλα δηλαδή, είναι αυτοδημιούργητο, με όποιες δυσκολίες μπορεί αυτό να γεννά.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ
Ο …θρύλος (που έχει πάψει να είναι αναπόδεικτος, αλλά μία απολύτως αποδεδειγμένη θεωρία) αναφέρει ότι η χειρότερη ομάδα στα τρίποντα, είναι καλύτερη σε efficiency από αυτή που έχει στα mid range shots η κορυφαία ομάδα στα δίποντα.
Οι αριθμοί αποδεικνύουν ότι υπάρχουν ελάχιστοι παίκτες που εκτελούν στα mid range με ποσοστό μεγαλύτερο του 45% είτε πρόκειται για ψηλούς (που είθισται να εκτελούν εντελώς ξεμαρκάριστοι από Μέση Απόσταση), είτε για αυτούς που παραμένουν πιστοί σε αυτό που ονομάζεται the lost art of mid range (η χαμένη τέχνη του σουτ από Μέση Απόσταση), όπως ο Ντεμάρ Ντε Ρόζαν.
Αντίθετα, υπάρχουν αρκετοί παίκτες, που εξακολουθούν να παίρνουν μεσαία σουτ έχοντας ποσοστά μικρότερα του 40%, ακόμα και του 35%.
Ο πρώην προπονητής των Μπουλς και νυν των Μινεσότα Τίμπεργουλφς, δημιούργησε την αμυντική στρατηγική του, την οποία προσπάθησαν να αντιγράψουν αρκετές ομάδες, στηρίζοντας το πλάνο του στον εξαναγκασμό των αντιπάλων να εκτελούν “κρεμασμένα” δίποντα, την ίδια στιγμή που ο κόουτς του κολεγιακού, Σκοτ Χάικο, ομολογεί: “Δεν κάνουμε αμυντικά πλάνα για να σταματήσουμε τα mid range των αντιπάλων πια. Απλά δε κάνουμε”.
Σύμφωνα με το Synergy, πέρσι οι παίκτες του Ολυμπιακού:
Ολοκλήρωσαν (αποκλειστικά) με Τζαμπ Σουτ 1788 προσπάθειες. Εξ αυτών οι...
- 1395 ήταν για τρεις πόντους
- 238 ήταν σε απόσταση μέχρι και τέσσερα μέτρα μακριά από το καλάθι
- 155 ήταν σε απόσταση μικρότερη των τεσσάρων μέτρων
Σε ποσοστιαία νούμερα κατ’αντιστοιχία
- 78%
- 13.3 %
- 8.7%
Τα ίδια νούμερα για τον Παναθηναϊκό πέρσι ήταν σε σύνολο 1793 τζαμπ σουτ
- 1393 τρίποντα (77.7 %)
- 266 μέχρι τα τέσσερα μέτρα (14.8%)
- 134 πιο κοντά από τα τέσσερα μέτρα (1.9%)
Είναι εμφανές ότι οι ομάδες είτε διστάζουν, είτε δε θέλουν τα mid ranges… Κι όμως, όπως πολύ άρτια έκανε ο Μάικ Τζέιμς στον αγώνα με την Νταρουσάφακα, όπως άρτια κανει ο Κώστα Σλούκας, ο Ντε Κολό και μερικοί άλλοι μεγάλοι γκαρντ, όταν μία ομάδα καταφέρει να βρει σουτ από μέση απόσταση, θα αυξήσει κατά πολύ τις πιθανότητές της να κερδίζει.
(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Από τον ΕΣΑΚΕ δεν έχω καμία απαίτηση, γιατί έτσι κι αλλιώς είναι σε νηπιακό στάδιο ακόμα σε όλα τα επίπεδα. Η Ευρωλίγκα όμως, είναι τραγικό που δεν παρέχει στο κοινό και τους δημοσιογράφους την ανεπτυγμένη στατιστική υπηρεσία της, παρέχοντας περισσότερα tools που θα γεννήσουν επιπλέον θέματα για τα ΜΜΕ, άρα και πιο πολύ χώρο, που σημαίνει μεγαλύτερη προβολή, που θα ανοίξουν συζητήσεις, που θα προσφέρει στους αναγνώστες μία πιο τεκμηριωμένη άποψη για τους αγώνες της διοργάνωσης και την πρόοδο των ομάδων. Η Ευρωλίγκα έχει συνεργασία με μία εταιρία που χρησιμοποιεί έναν εξαιρετικά sophisticated τρόπο να συλλέγει ειδικά στατιστικά, αλλά την προσφέρει μόνο στις ομάδες και το κόστος της είναι εντελώς απαγορευτικό για τα ΜΜΕ προκειμένου να το αποκτήσουν. Δεν το λες κι ανάπτυξη. Anyways).