Τι λένε οι κάθε λογής ειδικοί του μπάσκετ για το τρίτο παιχνίδι μιας σειράς πλέι οφ στην Euroleague; Ότι είναι αυτό που λέμε η «παράσταση νίκης» στη σειρά. Αυτός που παίρνει το τρίτο ματς είναι και ο νικητής και επιβραβεύεται με το εισιτήριο του Final Four. Κατά κάποιο τρόπο, αυτή είναι μια «εμπειρική» διαπίστωση, σύμφωνα με όσα θυμάται κανείς. Πόσο ισχύει, όμως, αν εξετάσουμε τους αριθμούς;
Το τρίτο παιχνίδι μιας σειράς “best of five” είναι και ξεκάθαρο και αντιφατικό μαζί, αν το εξετάσουμε από στατιστικής πλευράς. Το γενικό μήνυμα ισχύει, βέβαια, αλλά υπάρχουν επιμέρους λεπτομέρειες που αξίζει να τις επισημάνουμε, ενόψει των τρίτων παιχνιδιών των δύο ελληνικών ομάδων στα πλέι οφ της Euroleague. Εξετάζουμε, βέβαια, τις 60 σειρές πλέι οφ που έχουν γίνει από την περίοδο 2008-09 και μετά, όταν και ο νικητής αναδεικνύεται στα τρία ροζ φύλλα.
Κατ’ αρχάς, το γενικό στατιστικό θυμίζει… ισορροπία του τρόμου. Ανεξάρτητα από το πώς έχει πάει η σειρά μέχρι τότε και ποιος είναι φαβορί (αν π.χ. είναι 2-0 ή 1-1) γηπεδούχοι και φιλοξενούμενοι έχουν διαφορά μόνο μίας νίκης, αν απομονώσουμε τα τρίτα ματς. Στις 60 σειρές πλέι οφ που εξετάζουμε, τις 31 φορές έχει νικήσει στο τρίτο ματς ο γηπεδούχος και τις 29 ο φιλοξενούμενος!
Αυτό δείχνει μια πολύ ρευστή κατάσταση όσον αφορά το ματς αυτό καθ’ εαυτό. Αυτή η… σχεδόν ισοπαλία έχει μέσα τις πολλές δυνάμεις: Τη φούρια όσων έχουν κάνει το 2-0 να καθαρίσουν (διπλό), το ένστικτο αυτοσυντήρησης όσων βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο (άσος), την επιβεβαίωση του προηγούμενου γηπεδούχου ότι είναι καλύτερη ομάδα ανεξαρτήτως έδρας (διπλό), την ώθηση που παίρνει η ομάδα από μια εκτός έδρας νίκη την προηγούμενη εβδομάδα (άσος), τέτοια.
Πριν προχωρήσουμε σε λεπτομέρειες, ας απαντήσουμε και στο βασικό ερώτημα: Πόσες στις πόσες φορές ο νικητής του τρίτου αγώνα είναι και ο νικητής της σειράς; Η απάντηση είναι 39 στις 60. Ποσοστό ακριβώς 65%, δηλαδή χοντρικά δύο στις τρεις φορές το «μπασκετικό αξίωμα» επιβεβαιώνεται.
Πάμε τώρα και στις λεπτομέρειες.
Μια σειρά πλέι οφ που βρίσκεται στο δεύτερο παιχνίδι μπορεί να βρίσκεται σε τρία διαφορετικά σημεία (2-0, 1-1 και 0-2) με δύο παραλλαγές στο 1-1 (να κέρδισε ο γηπεδούχος το πρώτο και ο φιλοξενούμενος το δεύτερο και ανάποδα). Θα εξετάσουμε, λοιπόν, όλες τις περιπτώσεις εδώ.
Σειρά 2-0 (28 φορές)
Σχεδόν τις μισές φορές των πλέι οφ οι γηπεδούχοι κατάφεραν να υπερασπιστούν την έδρα τους στους δύο πρώτους αγώνες και ταξιδεύουν με το μαξιλαράκι του πέμπτου παιχνιδιού στην έδρα τους. Τέτοιες είναι και οι τρεις από τις τέσσερις φετινές σειρές (Ολυμπιακός-Ρεάλ, Μονακό-Μπαρτσελόνα, Φενέρμπαχτσε-Παρί). Τι γίνεται στο τρίτο ματς τους;
14 φορές (50%) η ομάδα που νίκησε τα πρώτα δύο έκανε και διπλό και τελείωσε με 3-0.
9 φορές (32%) η ομάδα με την πλάτη στον τοίχο αντέδρασε, μείωσε σε 2-1, αλλά ακολούθησε διπλό και η σειρά τελείωσε με 3-1.
5 φορές (18%) η ομάδα που χάνει 0-2 «απάντησε» με δύο εντός έδρας νίκες, ισοφάρισε πρόσκαιρα τη σειρά σε 2-2, κι αυτή μεταφέρθηκε στην έδρα του πλεονεκτήματος, όπου όλες νίκησε η γηπεδούχος.
Όπως βλέπουμε, οι νίκες είναι απολύτως μοιρασμένες (από 14 φορές άσοι και διπλά), όμως ΟΛΕΣ (και τις 28) προκρίθηκε αυτή που προηγήθηκε με τις αρχικές δύο νίκες.
Σειρά 0-2 (2 φορές)
Σε δύο μόνο περιπτώσεις οι φιλοξενούμενοι έκαναν δύο διπλά και χρειάζονταν μόνο μία νίκη για να περάσουν. Το αποτέλεσμα δίνει μια απρόσμενη… ισοπαλία, μία φορά προκρίθηκε αυτός που είχε το αβαντάζ και μία έσπασε το 0-2, αλλά δεν έσπασε το πλεονέκτημα έδρας.
1 φορά (50%) η ομάδα έκανε αμέσως την τρίτη νίκη που χρειαζόταν και πέρασε με 3-0 (Παναθηναϊκός-Φενέρμπαχτσε 2016-17).
1 φορά (50%) η φιλοξενούμενη «απάντησε» με δύο νίκες, έφερε τη σειρά πάλι στην έδρα της και την τελείωσε με 3-2 (Ρεάλ Μαδρίτης-Παρτίζαν 2022-23).
Σειρά 1-1 με αλληλουχία 1-0/1-1 (19 φορές)
Αυτή είναι η σειρά του Παναθηναϊκού (νίκη στο πρώτο ματς, ήττα στο δεύτερο), η οποία συμβαίνει χοντρικά μία στις τρεις φορές στις φάσεις των πλέι οφ.
5 φορές (26,3%) η ομάδα που είχε το πλεονέκτημα έβγαλε δύο συνεχόμενα διπλά στην έδρα της αντιπάλου και τερμάτισε θριαμβευτικά τη σειρά με 3-1.
5 φορές (26,3%) η ομάδα που είχε το πλεονέκτημα έβγαλε διπλό στο πρώτο της εκτός έδρας, έχασε το δεύτερο, αλλά επικράτησε στο 5ο και τελευταίο παιχνίδι που έγινε στην έδρα της.
5 φορές (26,3%) η ομάδα που έκανε το break στον δεύτερο αγώνα έκανε και δύο κολλητές νίκες στην έδρα της και πήρε την πρόκριση με 3-1.
4 φορές (21,1%) η ομάδα με το μειονέκτημα έδρας πήρε το πρώτο ματς στην έδρα της, όμως η αντίπαλος αντέδρασε στο τέταρτο ματς με νίκη, έφερε τη σειρά πάλι στην έδρα της και πήρε τελικά τη σειρά με 3-2.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, κι εδώ έχουμε να κάνουμε με σχεδόν απόλυτη ισορροπία και οριακό προβάδισμα στις νίκες στο τρίτο ματς για τις φιλοξενούμενες ομάδες (10 νίκες έναντι 9). Η ουσία, όμως, είναι ότι τις 14 από τις 19 φορές (73,7%, χοντρικά τις τρεις στις τέσσερις φορές) το πλεονέκτημα έδρας δεν έσπασε.
Σειρά 1-1 με αλληλουχία 0-1/1-1 (11 φορές)
Αυτή η αλληλουχία, με την ομάδα που μπήκε στη σειρά με μειονέκτημα έδρας να κερδίζει το πρώτο ματς εκτός και να χάνει το δεύτερο, έχει τις πιο πολλές παραλλαγές.
1 φορά (9,1%) η ομάδα που είχε το πλεονέκτημα και θεωρητικά το έχασε «έβγαλε» δύο συνεχόμενα διπλά και τελείωσε τη σειρά με 3-1.
2 φορές (18,2%) η ομάδα με το πλεονέκτημα πήρε το τρίτο ματς με διπλό, έχασε το τέταρτο, αλλά εκμεταλλεύθηκε την έδρα της στο πέμπτο και προκρίθηκε με 3-2.
1 φορά (9,1%) η ομάδα με το πλεονέκτημα πήρε το τρίτο ματς με διπλό, έχασε το τέταρτο, αλλά έχασε και το πέμπτο στην έδρα της (2-3).
4 φορές (36,4%) η ομάδα που έκανε το break στο πρώτο ματς υπερασπίστηκε την έδρας της με δύο άσους και τελείωσε τη σειρά με 3-1.
2 φορές (18,2%) η ομάδα με το πλεονέκτημα έδρας έχασε το πρώτο ματς εκτός, αλλά κέρδισε το δεύτερο, μετέφερε τη σειρά στην έδρα της κι εκεί δεν λάθεψε (3-2).
1 φορά (9,1%) η ομάδα που έκανε το break στο πρώτο ματς πήρε το τρίτο, έχασε το τέταρτο, αλλά κατάφερε να νικήσει εκτός έδρας και να προκριθεί στο πέμπτο (2-3).
