Είναι μια σχέση πάθους, η οποία κρατάει πολλά- πολλά χρόνια: το μποξ και το κινηματογραφικό πανί χορεύουν εδώ κι έναν, περίπου, αιώνα ένα ερωτικό βαλς, τόσο θελκτικό για το μάτι που το βλέμμα σπανίως αποχωρίζεται την οθόνη.
Οι απίθανες ιστορίες των περισσοτέρων μποξέρ- οι οποίες παραπέμπουν ευθέως σ' εκτός λογικής παραμύθια-, σε συνδυασμό με το αίμα, τα διάφορα love stories που τις «διατρέχουν» και η αποτύπωση των ίδιων των αγώνων, είναι ένα μείγμα που βρίσκει το κλειδί της καρδιάς των θεατών, μπαίνει μέσα και φωλιάζει για πάντα εκεί.
Μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης, φυσικά, για το συγκεκριμένο είδος υπήρξε ο κορυφαίος όλων: ο Μοχάμεντ Άλι. Ο Αμερικάνος θρύλος έχει «παρελάσει» αρκετές φορές στα ολόλαμπρα σοκάκια της 7ης τέχνης και το sdna.gr έφτιαξε εις μνήμην του ένα top 10 των καλύτερων ταινιών όλων των εποχών με θέμα το μποξ.
Χαμηλώστε το κινητό σας, κάντε ησυχία και δείτε την οθόνη στο βάθος.
Τα φώτα χαμηλώνουν και...
10) “The Fighter” του David O. Russell, 2010
Ο σπουδαίος Ντάρεν Αρονόφσκι ήταν αρχικά ο σκηνοθέτης του πρότζεκτ, όμως παρέδωσε την καρέκλα στον Ντέιβιντ Ο. Ράσελ, ο οποίος πήρε το κοινότοπο θέμα και το απογείωσε: με φόντο τα λατρεμένα 80s και ρίχνοντας ισόποσα το βάρος του έργου του εντός του ρινγκ και εκτός αυτού (εκεί που το οικογενειακό ρινγκ αποδεικνύεται εξίσου σκληρό), ο Ράσελ καταφέρνει να στείλει στο πυρ το εξώτερον τον (εύκολο) μελοδραματισμό και στηριζόμενος στις στιβαρές πλάτες του Μαρκ Γουόλμπεργκ, αναδεικνύεται νικητής λίγο πριν ακουστεί το τελευταίο καμπανάκι.
Ο Μίκι Γουόρντ από απόλυτο αουτσάιντερ στριμώχνει στα σκοινιά τον ανώτερο αντίπαλό του και ολοκληρώνει το παραμύθι μ' ένα «και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» τρόπο, όμως αυτός που λάμπει υποκριτικά δεν είναι άλλος από τον εθισμένο στα ναρκωτικά αδερφό του, τον οποίο υποδύεται ο Κρίστιαν Μπέιλ.
Ο Ουαλός είναι απλά συγκλονιστικός, πήρε δικαίως το Όσκαρ δεύτερου αντρικού ρόλου το 2011 και απέδειξε εμπράκτως πως δεν είναι απαραίτητο να «χορεύεις» από τη μέσα πλευρά των σχοινιών για να στραφούν πάνω σου τα φώτα της δημοσιότητας.
Άλλωστε, στον «Μπάτμαν» πάντα άρεσε να κινείται στο σκοτάδι...
9) “Cinderella Man” του Ron Howard, 2005
Εν μέσω του μεγάλου Κραχ στην Αμερική που κυριολεκτικά γονάτισε ολόκληρη τη χώρα, ένας μποξέρ κρατάει αναμμένη τη φλόγα της ελπίδας: ο Τζιμ Μπράντοκ είναι ένας ξεπεσμένος πυγμάχος ο οποίος αδυνατεί να συντηρήσει την οικογένειά του με τα ελάχιστα μεροκάματα που κάνει δουλεύοντας στο λιμάνι. Όμως...
Όμως το «Μπουλντόγκ του Μπέργκεν» ανεβαίνει από το... παράθυρο και πάλι στο ρινγκ για ν' αντιμετωπίσει τον ανίκητο Μαξ Μπερ και με όπλο την ανάγκη για επιβίωση και τα τεράστια ψυχικά του αποθέματα, ολοκληρώνει το παραμύθι της Σταχτοπούτας με τη ζώνη του παγκόσμιου πρωταθλητή να βρίσκει τέλεια εφαρμογή στη μέση του.
Το τιμ που παρέδωσε τον εξαιρετικό «Υπέροχο Άνθρωπο» με μπροστάρη τον Ρον Χάουαρντ φτιάχνει ένα αθλητικό δράμα με αίσιο τέλος, το οποίο στα 145 λεπτά του χωράει τα πάντα: την χειμαζόμενη Αμερική, την πτώση και την απελπισία του Μπράντοκ, μια ετοιμόρροπη οικογένεια και την θριαμβευτική επιστροφή στην κορυφή του αγωνιστικού Έβερεστ.
Η φωτογραφία του “Cinderella Man” είναι ποίηση εν κινήσει και ο Ράσελ Κρόου παραδίδει την κορυφαία, μάλλον, ερμηνεία της καριέρας του σε μια σχεδόν άψογη ταινία.
Ω, μα ελάτε τώρα: ποιος δε λατρεύει τα παραμύθια που βασίζονται σε αληθινές ιστορίες;
8) “Creed” του Ryan Coogler, 2015
Νόθο παιδί του παγκόσμιου πρωταθλητή Απόλο Κριντ, ο Άντονις αποφασίζει να παρατήσει την καλοπληρωμένη του δουλειά στο Λος Άντζελες προκειμένου να κυνηγήσει το όνειρό του- να γίνει, δηλαδή, μποξέρ. Έτσι, φεύγει από την «Πόλη των Αγγέλων» και πηγαίνει στη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να συναντήσει εκείνον.
Ο θαυματουργός 29χρονος Ράιαν Κούγκλερ έφτιαξε μια ταινία που τιτλοφορείται, μεν, «Creed», όμως στην πραγματικότητα πρόκειται για το «Ρόκι 7». Ο Μάικλ Μπ. Τζόρνταν που ερμηνεύει τον γιο του αδικοχαμένου παγκόσμιου πρωταθλητή είναι χάρμα οφθαλμών, όμως αυτός που κλέβει την παράσταση δεν είναι άλλος από τον εμβληματικό «γέροντα» Σιλβέστερ Σταλόνε.
Ο Ρόκυ, με την οικογένειά του να μη μένει πια εδώ, δείχνει να έχει παραιτηθεί από τη ζωή. Όταν, όμως, ο Κριντ πηγαίνει να τον βρει, η σπίθα ανάβει και πάλι και δέχεται να γίνει ο προπονητής του με στόχο να τον κάνει παγκόσμιο πρωταθλητή.
Γρήγορο, στακάτο μοντάζ, δράμα, χιούμορ, εκπληκτική απόδοση των αγώνων και κάπως έτσι, ένα ασθμαίνον κινηματογραφικό είδος αναγεννάται από τις αθλητικές του στάχτες.
Και, ο Σταλόνε μ' ένα βλέμμα να χωράει όλες τις ατάκες του κινηματογραφικού του κόσμου χωρίς καν ν' ανοίξει το στόμα του και να ηλεκτρίζει το πανί κάθε φορά που εμφανίζεται στο φιλμ.
Καλώς ήλθατε και πάλι στη χώρα του Ρόκυ.
7) “The Boxer” του Jim Sheridan, 1997
Ο «μια φορά κι ένα κάποτε» πολλά υποσχόμενος μποξέρ Ντάνι Φλιν αποφυλακίζεται μετά από 14 ολόκληρα χρόνια φυλάκισης λόγω της δράσης του με τον IRA και προσπαθεί να ξαναφτιάξει τη ζωή του στο Μπέλφαστ, κρατώντας τις αποστάσεις του από τον Δημοκρατικό στρατό της Ιρλανδίας και τα παρακλάδια του.
Ο Τζιμ Σέρινταν παραδίδει τη λιγότερο «αθλητική» ταινία της λίστας, η οποία όμως δεν παύει να είναι ένα δραματικό κομψοτέχνημα, η καρδιά του οποίου πάλλεται χάρη στον παιδικό έρωτα του Φλιν (μια φοβερή Έμιλυ Γουότσον) και τις πολιτικές του προεκτάσεις.
Και, βέβαια, χάρη στον ανθρώπινο χαμαιλέοντα που ακούει στο όνομα «Ντάνιελ Ντέι Λιούις», ο οποίος για νιοστή πεντηκοστή έκτη φορά στην καριέρα του παίρνει αιχμάλωτο το βλέμμα μας και δεν το απελευθερώνει παρά μόνο όταν έχουν πέσει οι τίτλοι τέλους.
Κλαπ- κλαπ- κλαπ.
Ο ήχος που θα παραγάγουν τα χέρια σας όταν δείτε τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις στο “Boxer”.
Και, ναι: στη συνέχεια θ' αναγκαστείτε να υποκλιθείτε.
Ακόμα κι αν δεν το θέλετε.
6) “Ali” του Michael Mann, 2001
Ο Μάικλ Μαν (“Τελευταίος των Μοϊκανών”, “Ο Ανθρωποκυνηγός”, “The Insider”) στην πιο «παράταιρη» ταινία της σκηνοθετικής του καριέρας παραδίδει τη βιογραφία του κορυφαίου πυγμάχου όλων των εποχών- του Μοχάμεντ Άλι.
Ο Γουίλ Σμιθ δεν υποδύεται τον Άλι, είναι ο Άλι και κάθε του λεπτό στο φιλμ αποτελεί έναν προσωπικό θρίαμβο απέναντι σε όλους αυτούς που ξίνισαν τα μούτρα τους σε βαθμό κακουργήματος μόλις έμαθαν ποιος πήρε το ρόλο.
Η περίφημη «Μάχη της Ζούγκλας» με τον Τζορτζ Φόρμαν στο Ζάιρ αποτελεί την (αγωνιστική) κορύφωση του φιλμ, ωστόσο ο Μαν επιλέγει- και σωστά- ν' αναφερθεί επί μακρόν και για τη «μετάβαση» του πυγμάχου από Κάσιους Κλέι σε Μοχάμεντ Άλι, τις σχέσεις του με το αντιρατσιστικό κίνημα και το πως ασπάστηκε τον μωαμεθανισμό.
Μια από τις πιο γνωστές ατάκες του Άλι ήταν «Πετάω σαν πεταλούδα, χτυπάω σαν μέλισσα» και ο Μαν φροντίζει μ' αυτή τη λυρική- και καθόλου κοινότοπη- βιογραφία να πάει το είδος σε νέα ύψη, ενώ το υποκριτικό κεντρί του Γουίλ Σμιθ καταφέρνει να «τρυπήσει» τις επιδερμικές ερμηνείες άλλων του ταινιών.
Όσο «ξεδιπλώνεται» η ταινία, θα αισθάνεστε σα να έχετε δεχθεί γροθιά στο στομάχι, όμως θα εύχεστε το νοκ άουτ να παραταθεί για λίγο ακόμα.
Και μετά για λίγο περισσότερο.
Και για λίγο περισσότερο.
5) “Million Dollar Baby” του Clint Eastwood, 2004
Το μποξ είναι απλά το πρόσχημα- ή, αν θέλετε, το όχημα που οδηγεί τον μεγάλο ( όχι μόνο ηλικιακά...) Κλιντ Ίστγουντ σε πιο σκοτεινά μονοπάτια: η Μάγκι Φιτζέραλντ- μια υπέροχη Χίλαρι Σουάνκ- είναι η τυπική πυγμάχος που «το λέει η καρδιά της» και αποφασίζει να ταράξει στη μουρμούρα τον προπονητή Φράνκι Νταν (ένας σκληρός, αλλά μόνο επιφανειακά, Ίστγουντ) μέχρι να δεχτεί να την αναλάβει.
Η επιθυμία της γίνεται πραγματικότητα και η Μάγκι αρχίζει ν' αναρριχάται στην αγωνιστική ιεραρχία του μποξ, όμως κάπου εκεί έρχεται η στιγμή που δικαιολογεί απολύτως την κατηγοριοποίηση του έργου ως «δράμα».
Με τα spoiler να είναι ορκισμένος εχθρός του γράφοντος, το μόνο που μπορεί να προστεθεί είναι πως το “Million Dollar Baby” αποτελεί την πιο πετυχημένη, από άποψη βραβείων, ταινία με θέμα το μποξ: Όσκαρ σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας για τον θαυματοποιό γερο- Κλιντ, πρώτου γυναικείου ρόλου για την Σουάνκ και δεύτερου ανδρικού για τον σιωπηλά σπαρακτικό Μόργκαν Φρίμαν.
Το τέλος της ταινίας θα σας αφήσει μια μεταλλική γεύση στο στόμα, όμως ταυτόχρονα και με μια ζεστασιά στην καρδιά.
Αν και δεν είναι βιολογικός της πατέρας, τούτος ο Ιστγουντ είναι ο πιο θαρραλέος μπαμπάς της Μάγκι.
Ο πιο θαρραλέος πατέρας του κόσμου.
4) “Rocky Balboa” του Sylvester Stallone, 2006
Έμοιαζε, στα χαρτιά, με σχέδιο καταδικασμένο ν' αποτύχει και με οικειοθελή πυροβολισμό στα μούτρα του δημιουργού του: στα 60 του χρόνια, ο Σιλβέστερ Σταλόνε θα επέστρεφε στο χαρακτήρα που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, σε μια παραλλαγή της ιστορίας του Τζορτζ Φόρμαν, ο οποίος στα 45 του χρόνια έβγαλε νοκ άουτ τον 26χρονο Μούρερ και έγινε ξανά παγκόσμιος πρωταθλητής.
Μετά τα πρώτα 10-15 λεπτά του φιλμ, ωστόσο, τα χάχανα και τα ειρωνικά υψώματα των απανταχού φρυδιών κόβονται με την ταχύτητα που ο υπέργηρος Ροκυ μπορεί ακόμα να γρονθοκοπά τον σάκο του μποξ.
Ο Ιταλός Επιβήτορας ανεβαίνει στο ρινγκ του Λας Βέγκας για έναν αγώνα επίδειξης κόντρα στον νυν κάτοχο του τίτλου στην κατηγορία Βαρέων Βαρών και μέσα σε 100 σφιχτοδεμένα λεπτά ο Σταλόνε προλαβαίνει να μας κλείσει το μάτι τόσες φορές, όσες οι απειράριθμοι φαν του Ρόκι αντέχουν.
Η ομιλία στο γιο του για την ίδια τη ζωή είναι κάτι παραπάνω από κλασική πλέον, ενώ η απούσα Άντριαν μοιάζει να στοιχειώνει το έργο απ' άκρη σ' άκρη- με τον Πόλυ να μην μπορεί να καλύψει ούτε στο ελάχιστο το κενό της.
Η ταινία είναι μια ωδή στο Χρόνο που περνάει και στα όσα παίρνει μαζί του στο ανηλεές του διάβα, όμως μέσα από τη δραματικότητά της γεννιέται ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «μην τα παρατάς ποτέ».
Ει, Ρόκο, οι πυγμάχοι πρέπει να πυγμαχούν.
Έτσι δεν είναι;
3) “When we were Kings” του Leon Gast, 1996
Του πήρε 23 ολόκληρα χρόνια για να το ολοκληρώσει, όμως η τιτάνια προσπάθεια του Αμερικάνου ντοκιμαντερίστα Λίον Γκαστ άξιζε πέρα για πέρα τον (ατελείωτο) κόπο: το «Όταν ήμασταν Βασιλιάδες» αποτελεί ένα από τα καλύτερα- αν όχι το κορυφαίο- αθλητικά ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν ποτέ, κι έχει ως θέμα την επική μονομαχία του «προβάτου επί σφαγή» (όπως έμοιαζε πριν τον αγώνα) Μοχάμεντ Άλι με τον νεαρό και σούπερ φαβορί Τζορτζ Φόρμαν στο Ζάιρ το 1974.
Το “Rumble in the Jungle” βρίθει από συγκλονιστικές σκηνές, αποτυπώνει πλήρως τον ιδιαίτερο ψυχισμό του Μοχάμεντ Άλι και τον τρόπο που προσέγγιζε το ματς, μας καθιστά μάρτυρες της μεταστροφής των Αφρικανών θεατών που αρχικά δεν υποστήριζαν τον 32χρονο, τότε, Άλι και κάνει την καυτή, υγρή ατμόσφαιρα του Ζάιρ τόσο αληθοφανή που σχεδόν μπορούμε να την κόψουμε με μαχαίρι.
Ο καλύτερος αγώνας μποξ που έγινε ποτέ και το ιστορικό comeback του Άλι στο θρόνο του (του είχαν πάρει την πυγμαχική άδεια επειδή είχε αρνηθεί να πολεμήσει στο Βιετνάμ) δε θα μπορούσαν ποτέ να βρουν καλύτερο φιλμικό «ταίρι» από το “When we were Kings”, το οποίο τιμήθηκε δικαίως με το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
«Είμαι τόσο γρήγορος που χθες το βράδυ έκλεισα τον διακόπτη του δωματίου μου και βρισκόμουν ήδη στο κρεβάτι πριν καν σκοτεινιάσει ο χώρος», λέει ο Άλι σε κάποιο σημείο της ταινίας.
Έπειτα ανεβαίνει στο ρινγκ και μας κάνει ν' αγαπήσουμε τ' αλαζονικά του μούτρα.
Θα μπορούσαμε ν' αγαπήσουμε κι αυτά του Φόρμαν, όμως είχε προλάβει να του τα παραμορφώσει ο Μοχάμεντ.
2) “Rocky” του John G. Avildsen, 1976
Ένας ξοφλημένος αλήτης από την «πόλη της Αδελφικής Αγάπης» που ασχολείται ερασιτεχνικά με το μποξ βλέπει την Θεά Τύχη αίφνης να τον αγαπά: ο παγκόσμιος πρωταθλητής Απόλλο Κριντ πηγαίνει στη Φιλαδέλφεια προκειμένου ν' αντιμετωπίσει- δίνοντας αθλητική πνοή στο αμερικάνικο όνειρο- τον άσημο Ρόκυ Μπαλμπόα, για να γίνει και πάλι αγαπητός στο ευρύ κοινό.
Ο Σιλβέστερ Σταλόνε εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα που έμελλε να του αλλάξει τη ζωή από τον Τσακ Γουέπνερ (ένας μποξέρ που τον ήξεραν μονάχα οι γονείς του και οι συμμαθητές του στο σχολείο) ο οποίος το 1975 έβγαλε νοκ άουτ τον Μοχάμεντ Άλι.
Μετά από προσωπική «μάχη» με τα στούντιο ο Σλάι κατάφερε να πείσει τους παραγωγούς να υποδυθεί αυτός τον κεντρικό ήρωα και η προσωπική του ιστορία πασπαλίστηκε ολοκληρωτικά με χρυσόσκονη στην τελετή των βραβείων Όσκαρ το 1977, όταν και άρπαξε μέσα από τα χέρια του «Ταξιτζή» το χρυσό αγαλματίδιο καλύτερης ταινίας.
Ο Τζον Αβλίντσεν γύρισε το απόλυτο αθλητικό «ευτυχές» δράμα, ρίχνοντας όλο το βάρος της ταινίας στον μελαγχολικά αισιόδοξο Σταλόνε που χαρακτηρίστηκε πίσω στα τέλη των 70s «ο επόμενος Μάρλον Μπράντο», λόγω της ερμηνείας του στην ταινία.
Ο Ρόκυ μπορεί τα επόμενα χρόνια να κούρασε εαυτόν και αλλήλους με τις συνεχείς του επαναλήψεις (πριν έρθει το αριστουργηματικό «Rocky Balboa» να κλείσει την εξαλογία), όμως ήταν αυτός που έκανε το μποξ αγαπητό σ' ένα τεράστιο κινηματογραφικό κοινό.
Χωρίς αυτόν, το μποξ και το σινεμά δε θα ήταν ποτέ το ίδιο.
Χωρίς αυτόν, δε θα είχαμε ένοχες απολαύσεις (όπως το Ρόκυ 4, φερ' ειπείν).
Χωρίς αυτόν οι γροθιές μπορεί να συνέχιζαν να πέφτουν, όμως θα στερούνταν «νοήματος».
“Yo Adrian, I did it”.
1) “Raging Bull” του Martin Scorsese, 1980
Το υποκριτικό απαύγασμα της περίλαμπρης καριέρας του Ρόμπερτ Ντε Νίρο δεν είναι ούτε ο «Ταξιτζής», ούτε οι «Κακόφημοι Δρόμοι», ούτε το «Καζίνο», ούτε το «Ακρωτήρι ο Φόβος». Είναι ο Τζέικ Λα Μότα στο «Οργισμένο Είδωλο».
Ο Ντε Νίρο πήρε 28 ολόκληρα κιλά για τον ρόλο, «εγκαινιάζοντας» τη μόδα της αύξησης και της απώλειας βάρους για χάρη ενός χαρακτήρα που τόσο πολύ άνθισε τα επόμενα χρόνια στο Χόλιγουντ, και με την αρωγή του αγαπημένου του σκηνοθέτη- του ταλαντούχου Μάρτιν Σκορσέζε- παρέδωσε ένα οπτικό αριστούργημα που έφερε στην αγκαλιά του το Χρυσό Αγαλματάκι.
Ποτέ ξανά μια αθλητική ταινία δεν ήταν τόσο «σοβαρή», όσο το “Raging Bull”: ο Λα Μότα βασανίζεται από εκρήξεις οργής και αδυνατεί να συγκρατήσει τον εαυτό του, με αποτέλεσμα το μποξ ν' αποτελεί σωματικό και ψυχολογικό μονόδρομο για τον ίδιο.
Ο αρτίστας Σκορσέζε γυρίζει τις πιο συγκλονιστικές σκηνές μποξ που έχουμε δει μέχρι σήμερα στον κινηματογράφο, με την κάθε γροθιά να είναι ελκυστική και ταυτόχρονα αποκρουστική και το αίμα, σαν μια υγρή Σειρήνα, καλεί τον θεατή να πέσει στην αγκαλιά του.
Μισογυνισμός, αυτοτιμωρία, οργή, θυμός, γροθιές αποτελούν το δαιδαλώδες μονοπάτι που ακολουθεί το Οργισμένο Είδωλο.
Ακολουθήστε το κι εσείς και δε θα χάσετε.
Όταν ακουστεί το καμπανάκι της λήξης, θα παρακαλάτε να είναι ηχητικό αποκύημα της φαντασίας σας.
