«Δώστε τις ερμηνείες που γνωρίζετε για το ρήμα “στήνω” και αναλύστε το εννοιολογικά/ετυμολογικά/μεταφορικά. Γράψτε παράγωγα της λέξης και αναφέρετε χαρακτηριστικά παραδείγματα σε όλες τις περιπτώσεις» (από το θέμα του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις, 2015).
1. τοποθετώ αντικείμενο (παράδειγμα: στήνω άγαλμα -ή Καρνέζη ή Παυλόπουλο, κατά το κοινώς λεγόμενο)
2. τοποθετώ άνθρωπο, κατά προτίμηση στα τέσσερα (παράδ. στήσου κι έρχομαι)
3. Τοποθετώ έναν άνθρωπο ή το ποδόσφαιρο στον τοίχο προς εκτέλεσιν (παράδ. σ’ έστησαν σε μια γωνιά κι ήτανε τέσσερις φαντάροι –τρεις, εν προκειμένω, όσα και τα μέλη της πειθαρχικής επιτροπής της σούπερ ουάου λίγκας)
4. κατασκευάζω, συναρμολογώ (παράδ. στήνω σκηνή -όχι ζηλοτυπίας, απ’ αυτές που στήνουν οι γύφτοι –σόρι, οι ρομά είναι το πολίτικλι κορέκτ-, τσαντίρι, ρε παιδί μου, πώς το λένε)
5. ετοιμάζω (παράδ. στήνω παγίδα, σαν κι αυτές τις βλακώδεις ερωτήσεις –παγίδες που μας βάζετε)
6. τσακώνομαι (παράδ. στήνω καυγά -τρισέντονο, κατά προτίμηση, καθότι πιάσανε κι οι ζέστες)
6. οργανώνω (παράδ. στήνω επιχείρηση -ναι, άλλο τι, μεσούσης της κρίσης, τόσο στόκος δεν είμαι)
Εκ του αρχαιολελληνικού “στύσις” και του νεοελληνικού “στύψιμο”. Κι απ’ τα δύο. Εξ ου και τα δύο ύψιλον συναιρούνται κι έτσι το “στήνω” γράφεται με ήττα -κατά προτίμηση της Βέροιας από τον Ολυμπιακό με σκορ 3-0.
(Έτσι όπως τα λέω είναι, μη γελάτε καθόλου, και το «στυμμένη λεμονόκουπα» με ήτα και ένα μι γραφόταν κάποτε, ώσπου η πειθαρχική επιτροπή της λίγκας αποφάνθηκε ότι δεν είναι στημένη η λεμονόκουπα και από τότε ο Μπαμπινιώτης αποφάσισε να το βάλει στο λεξικό με ύψιλον και δύο μι)
Ένα μου ‘ρχεται αυτή τη στιγμή: Απόστημα.
Α! Και το "στάση" (αλλά αυτό το είπαμε ήδη, στα τέσσερα, όπως μας έχουν και μας πηδάνε αλύπητα τόσα χρόνια)
1. Κάνω κάποιον να περιμένει (παράδ. μ' έστησε δύο ώρες, ο αλήτης, άμα τον ξαναλαϊκάρω εγώ στο φέισμπουκ να με φτύσεις).
2. Κανονίζω με τον αντίπαλο να λήξει ένα ματσόνι με το αποτέλεσμα που θέλω (εκτός αν πρόκειται για το Ολυμπιακός – Βέροια, αυτό δε χρειάζεται έξωθεν στήσιμο, στήνεται από μόνο του, εκουσίως, αυτοβούλως, πώς το λένε, κάτι σαν τα αυτοάνοσα, να πούμε, αυτοάνοσο εξάλλου είναι και το ελληνικό ποδόσφαιρο. Και αυτοάνοστο)».
(Από γραπτό υποψήφιου)
